Pamuk nasıl kumaş olur???



Sagot :

Sıkıştırılmış balyalar halin­deki pamuk, iplik fabrikasına getirildiğinde hem lifleri birbirine dolaşmıştır, hem de tarla­dan toplanırken araya bitkinin parçaları karış­mıştır. Üstelik balyalardaki pa­muğun cinsi aynı olsa bile kalitesi değişece­ğinden, önce bütün balyaların birbirine karış­tırılarak harmanlanması gerekir.

Daha sonra pamuk yığınları, liflerin açılıp temizlenmesi için tek bir birim halinde birleş­tirilmiş çeşitli makinelerden geçirilir. Bunlar­dan biri, dönen tokmaklarıyla pamuğu dövüp kabartarak dağınık yumaklar haline getiren ve liflerin arasındaki yabancı maddeleri te­mizleyen hallaç makinesidir. Daha sonra ta­rak makinesine giren pamuk demetleri, her birinin yüzeyinde yüz binlerce incecik iğne bulunan döner silindirlerin arasından geçerek lif lif ayrılır ve tül inceliğinde gevşek bir örtü­ye dönüşür. Ama bir sonraki makine bu lifleri dağınık ve gevşek bir biçimde birbirine yak­laştırarak 2 cm eninde bir pamuk şeridi haline getirir.

Böylece temizlenip açılan lifler artık çekme ve bükme makinelerine gönderilmeye hazır­dır. Bu makinelerin ipliği nasıl eğirdiğini daha iyi anlayabilmek için iyice didilerek kabartıl­mış bir tutam pamuğu sol elinizle gevşekçe tutun. Sağ elinizle bu tutamdan birkaç lif ya­kalayıp hafifçe çekerken bir yandan da lifleri parmaklarınızın arasında yuvarlayarak bü­kün. Bu arada sol elinizle pamuğun yukarıda­ki uca doğru ilerlemesine yardım ederseniz, bütün pamuk yumağının kesintisiz bir ipliğe dönüştüğünü görürsünüz.

İplik çekme makinesi bu işlemi genellikle birkaç aşamada yapar. Ama daha ilk aşama­dan önce pamuk şeridindeki bütün liflerin ay­nı doğrultuya getirilmesi gerekir. Bunun için, lifler, her biri bir öncekinden daha hızlı dönen birkaç silindir çiftinin arasından geçirilir. Ma­kineye beslenen pamuk bir yandan da tarak-lanırsa daha üstün nitelikli bir iplik elde edi­lir. Bu hazırlık aşamasından sonra uygulanan çekme işleminin temeli de gene lifleri silindir­lerin arasından geçirmektir.
Çekme makinesinden gelen lifler iyice uza­yıp incelmiş olduğu için son çekme işleminde kopabilir. Bunu önlemek için lifler hafifçe bü­külerek fitil haline getirilir. Eğirme makinele­rinde gerçekleştirilen son çekme işleminde ip­liğin iyi bükülmesi çok önemlidir; çünkü ipli­ğin sert ya da yumuşak, sağlam ya da dayanık­sız olması gibi niteliklerini belirleyen büküm sayısıdır.

Yün Eğirme. Yün de hallaç makinelerinin döner tokmaklarıyla dövülüp açılır, sonra lif­lerin arasına gömülmüş kum, yağ ve kir par­çacıklarını temizlemek için sabunlu sıcak suy­la yıkanır. Koyunların sürtündüğü bitkilerden gelen ve dikenleriyle liflere iyice tutunmuş olan pıtrakları temizlemek için de ayrı bir iş­lem uygulanır. Daha sonra harmanlanan yün­ler iğneli silindirlerin arasından geçirilerek ye­niden açılır. Buraya kadar ortak olan işlemler bu aşamadan sonra işlenen yünün cinsine gö­re değişir. Çünkü daha kısa ve düşük nitelikli yünlerden taranmamış yün ipliği, üstün nite­likli yünlerden de taranmış yün ipliği ya da kamgam yapılacaktır.
Taranmamış yün ipliği üretiminde, har­manlamadan sonra taraklanan lifler pamuk ipliği gibi silindirlerin arasından çekilmez; doğrudan eğirme makinesine gönderilir ve burada hafifçe çekildikten sonra bükülerek dokuma ipliğine dönüştürülür.

Taranmış yün ipliği üretiminde ise harman­lamadan sonra liflerin art arda birçok makine­den geçerek işlenmesi gerekir. Önce tarakla­nır, sonra lifleri paralel duruma getirmek, fi­tilleri biraz daha inceltmek ve iplik halinde eğirmek için birkaç kez çekilir. Bu taraklama ve yinelenen çekme işlemleri nedeniyle kam­gam ipliği çok sıkı ve pürüzsüz, lifleri de son derece düzgün, paralel ve birbirine yakındır. Oysa taranmamış yün ipliği daha kaba ve gev­şek, lifleri de daha karışıktır. 

Kozadan çözülen ipek lifleri­nin üstü tutkal gibi bir maddeyle kaplıdır. Bu maddeyi gidererek lifleri yu­muşatmak için önce kaynatmak gerekir. Yı­kanan ipek kurutulduktan sonra açılır, taraklanır ve temizlenir. Taraklama sırasında lifler boylarına göre ayrılır. Lifler ne kadar uzunsa eğirden ipliğin niteliği de o kadar iyi olur.

Keten Eğirme. Bitkinin gövdesindeki kaba lifler ıslatılıp soyulduktan sonra demetler ha­linde bağlanarak iplik fabrikasına gönderilir.

Burada, öbür doğal liflere uygulanan tarakla­ma, harmanlama, çekme ve bükme işlemle­riyle iplik haline dönüştürülür.

Kaynak: http://www.msxlabs.org/forum/soru-cevap/305235-pamuk-nasil-iplige-donusturulur.html#ixzz2BYRMQzp0