Atatürk’ün Fikir Dünyasına Etki Eden Fikir ve Düşün Adamları Atatürk’ü etkileyen en fikir ve düşün adamı dünyaca ünlü Jean-Jacques Rousseau olmuştur. Okul çağlarından başlayarak Rousseau’yu bilen ve okuyan Mustafa Kemal için önemli olan, bu Fransız düşünürün şahsiyet olarak özgürlükçü, toplumsal siyasal rejim olarak da Cumhuriyetçi olmasıydı. Atatürk’ün Rousseau’nun “Contrat Socidl” adlı eserinin 1913’te yapılmış olan Türkçe çevirisini de çok dikkatli bir şekilde okuyup çeşitli notlar aldığını ve bu kitabı işaretleyerek okuduğunu da bilmekteyiz. Bugün TBMM Başkanlık kürsüsünün arkasındaki “Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir” sözlerinin kaynağı da buraya dayanmaktadır demek bu yüzden yanlış olmayacaktır.
Atatürk’ün bir monarşi yanlısı olan Montesquieu’dan da etkilendiğini onun Del’esprit de Lois (Kanunların Ruhu) adlı eserini de okuyup ve incelediği bilinmmektedir. Atatürk, Cumhuriyetin bir erdem ve fazilet rejimi olduğunu bu kişinin eserlerinden edindiği bilgiler ışığında öğrendiğini düşünmekteiyiz. Bunların yanında Atatürk ilim ve akıl ile ilgili görüşlerindeki fikir babası da kuşkusuz ki Voltaire olmuştur. Voltaire; ilmin ilerlemesi sayesinde insan uyanacak ve dinin değil, ilmin sesine kulak verecektir demektedir. Bu sese kulak veren Atatürk de: “Ben manevî miras olarak hiçbir ayet, hiçbir doğma, hiçbir donmuş ve kalıplaşmış kural bırakmıyorum Benim manevî mirasım ilim ve akıldır demiştir.”
Yabancı düşünürlerin yanında Atatürk, Türk fikir adamlarından da fikirsel manada etkilenmiş ve onlardan da çeşitli ilhamlar almıştır. Özellikle Atatürk’te vatan ve özgürlük kavramlarının oluşmasında Namık Kemal büyük ölçüde etkili olurken toplumsal ve devrimci görüşlerin oluşmasında ise Şehbenderzade Ahmet Hilmi etkili olduğunu söylemek mümkündür. Biyolojik materyalizm, sosyal ve lâik düşünce konularında Abdullah Cevdet, Atatürk’ü etkileyen şahsiyetler arasında yer alırken, eğitim konusunda Ziya Gökalp, lâik devlet düzeni konusunda Ali Suavi, Atatürk’ün fikir dünyasına etki eden şahsiyetler arasındaki yerlerini almışlardır. Bunların yanında Faruk Nafiz Çamlıbel, Yahya Kemal, Tevfik Fikret, Mehmet Emin Yurdakul da Atatürk’ün sevdiği ve etkisi altında kaldığı şairlerdendir.
