erzurum barı hakkında bilgi
Bu sayfa Erzurum barını anlatmaktadır. Başlığın diğer anlamları için Bar (anlam ayrımı) sayfasına gidiniz.
Erzurum barı , Türkiye'de Erzurum ili ve yöresinde el ele tutuşarak oynanan bir halk oyunudur. Erzurum denince akla dadaş, dadaş denince de akla bar gelir.[1]. Bar, Erzurum ve yöresinde oynanan folklorik özellikteki halk oyunlarının genel adıdır. Bu özelliğinden dolayı bar kelimesi bilinen sözlük anlamları dışında yörede ; "el ele tutuşmak, birliktelik, bağlamak, topluluk, birlikte oynamak" gibi manalarda yorumlanır.[2]
Konu başlıkları [gizle] 1 Etimoloji (kökenbilim) 2 Güncel 3 Bar çeşitleri ve özellikleri 3.1 Erkek barları 3.2 Kadın barları 4 Kıyafetler 4.1 Erkek kıyafetleri 4.2 Kadın kıyafetleri 5 Bar şiiri 6 Oynanışı 7 İlgili terimler 8 Kaynakça 9 Dış bağlantılar Etimoloji (kökenbilim) [değiştir]Bar, antropologlara göre Türklerin orta Asya'dan getirdikleri milli bir oyundur. Bu sebepten dolayı çok eski bir geçmişe sahiptir. Ortaya çıkış nedeninin ise; yaşanan iklim, coğrafya ve tarihi olaylar olduğu ifade edilmektedir.[2] Ünlü Türk seyyah İsmail Habip Sevük 1943 yılında kaleme aldığı Yurttan Yazılar adlı eserinde ; Erzurum 'daki halk oyunlarının asırlardan beri " bar " adıyla anıldığını, "dadaşların" " aşk, sevgi, mertlik, yardımlaşma, kahramanlık " gibi duygularını sembolize ettiğini bildirmektedir.[1]
Güncel [değiştir]Türkiye'de Erzurum ili ve yöresi halk oyunları açısından çok zengin bir bölgedir. Günümüzde bu zenginlik bütün güzellikleriyle ve aslına uygun olarak bölgede yaşatılmaktadır.
“ Bar “ terimi, günümüz öncesi Türk şair ve yazarlarını farklı algılamalara da götürmüştür. Sadettin (Sadi) Akatay (1904-1944), ünlü "Bar" şiirinde barı : " kahramanlık, yiğitlik, erlik destanı , yüzyılların ardından kopup gelen bir vakar " olarak tanımlarken ; Nejat Ünal " Bar bir savaş oyunudur yiğitlere yaraşır " ifadesini kullanmıştır.[1] Gerek yurt içinde ve gerekse yurt dışında düzenlenen halk oyunları program ve yarışmalarına,Erzurum‘daki “ Halk Oyunları ve Türküleri Derneği ” nin “ Halk Oyunları Ekipleri ” azami ölçüde katılmaya özen göstermekte ve bu anlamda önemli başarılar elde etmektedir.[2]
Bar çeşitleri ve özellikleri [değiştir]Erzurum barı ; 'erkek ve kadın barları' olmak üzere iki katagoride oynanmaktadır. İsmail Habip Sevük " Yurttan Yazılar " adlı eserinin " Dadaş ve Bar" 'la ilgili bölümünde ; " iyi bilenler tarafından oynanınca seyrine doyum olmaz " dediği barların oynanma şekli ve sırası ile ilgili olarak ; " Gergin birer yay gibi duran dadaşların oynadığı ilk bar, barbaşının elindeki mendili bir bayrak gibi salladığı ve sanki vücudun akümülatörüne hareketin elektriği doldurulmaktaymış hissini veren Başbar dır."[1] ifadesine yer vermiştir.
Halk arasında bilinen ve günümüzde oynanmakta olan Erzurum barları:
Erkek barları [değiştir]Erkek barları, davul- zurna eşliğinde oynanır. Her barın kendini özgü ezgisi-ritmi vardır. Oyuncular genelde barları öncelik sırasına göre oynamaya riayet ederler.
Başbar (ÖnceleriSarhoşbarı diye de adlandırılırdı. Beş kişiyle oynanır )[1] Hoşbilezik (Oyuncular kollarını birbirlerinin omuzlarına uzatır ve hareketlerin temposuna hançerrlerin güftesi de iştirak eder ) Dello ( temposu en oynak olandır ) Hançerbarı ( İki kişiyle oynanır ) Çerkezbarı ( İki kişiyle oynanır ) Köroğlu ( İki kişiyle oynanır ) Daldalar ( dört kişiyle oynanır, güftesi vardır ) Temirağa ( dört kişiyle oynanır ) Tamzara ( dört kişiyle oynanır ) Hikâri ( Oynanışı en zor olanıdır ) [1][2]