Osmanlıcılık
*Fransız İhtilali’nden sonra etkili olan milliyetçilik (ulusçuluk)jdüşüncesine karşı ortaya çıkmıştır.
*“Din, dil, ırk farkı gözetmeksizin Osmanlı sınırları içinde yaşayan herkes Osmanlı vatandaşıdır” fikri esas alınmıştır.
*Azınlıkların devlete bağlılığını artırarak Osmanlı Devleti’nin bütünlüğünün korunması amaçlanmıştır. Bundan dolayı Mebusan Meclisi’nde azınlıklar da yer almıştır.
*Genç Osmanlılar Cemiyeti tarafından savunulmuştur.
*Ulusçuluk hareketlerinin güç kazanmasıyla beraber etkinliğini kaybetmiştir.
*Balkan Savaşları, bu fikir akımının önemini yitirdiğinin en önemli göstergesidir.
İslamcılık (Ümmetçilik – Panislamizm)
*Ülkenin bütünlüğünü korumak amacıyla “Hangi milletten olursa olsun bütün*Müslümanların halifenin etrafında toplanmasının gerekliliği” ilkesi esas alınmıştır.
*II. Abdülhamit devrinde, I. Meşrutiyet’e son verilince uygulanmaya başlanmıştır.
*Osmanlı dışındaki Müslüman toplumların sömürge durumundan kurtarılması amaçlanmıştır.
*I. Dünya Savaşı’nda Arapların ingilizler’le işbirliği yapması, islamcılık düşüncesinin gereken etkiyi gösteremediğinin ve milliyetçiliğin önem kazandığının göstergesidir.
Türkçülük (Pantürkizm – Turancılık)
*“Devlet ancak dili, dini, soyu ve ülküsü bir olan toplumla ayakta durabilir” düşüncesine dayanır.
*Amaç, Türk birliğinin (Turancılık) kurulmasıdır.
*II. Meşrutiyet döneminde İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından iç ve dış politikada uygulanmıştır.
*Türkçülük, Yeni Türk Devleti’nin temel ideolojilerinden biri olmuştur.
Batıcılık
*İlk olarak askeri alanda başlayan Batılılaşma hareketi, II. Meşrutiyet döneminde bir düşünce akımına dönüşmüştür.
*Batıcılar, Osmanlı Devleti’nin ancak Avrupa tarzı kurumlarla yıkılmaktan kurtarılabileceğini savunmuşlardır.
*Batıcılık, Yeni Türk Devleti’nin temel ideolojilerinden biri olmuştur.
Adem-i Merkeziyetçilik
*Merkezi yönetimin bazı yetkilerinin yerel yönetimlere bırakılmasını savunmuştur.
*Federatif bir yönetimin kurulmasını ileri sürmüştür.
