CUMHURİYET
Batı dillerinde cumhuriyetin karşılığı, milletin kendisini yönetmesi anlamına gelir Cumhuriyet rejiminde iki unsur çok önemlidir:
a- İdare edilenler
b- İdare edenler
Bu iki unsurun sahip olası gereken özelliklerin başında dürüstlük gelirCumhuriyet rejiminde her iki tarafında dürüst ve namuslu olması gerekirRejimin demokrasi paltformuna oturtulması şarttır
Cumhuriyet, milletin vatan ve hukuka sevgisi ve içten bağlılığı ile yaşatılmalıdır Bu nedenle cumhuriyete hayat veren damarların başında demokrasi gelir Gerçek cumhuriyet rejimlerinde sistemin demokrasi ile olan ilişkisi çok önemlidir Çünkü iç ve dış tehlikelere karşı cumhuriyet kendisini sert ve katı bir şekilde ama demokrasinin gerekleri içinde koruyacaktırBunların dışına çıkılmaması gereklidir, aksi takdirde demokrasi ile cumhuriyet arasında kopukluk başlar Bundan da en büyük zararı cumhuriyet rejimi görür Onun için cumhuriyet yöneticileri daima uyanık ve gözleyici durumda olacaklardır
Demokrasiyi benimsemiş siyasi rejimlerdeki cumhuriyetlerde özgürlüklerin kullanılma alanları, demokrasinin kuralları ile sınırlandırılmıştır Demokratik sistem ile idare edilen cumhuriyetlerde hiç kimsenin sınırsız hak ve hukuku yoktur Sınırsız hak ve hukukun olduğu rejimlere de demokrasi veya cumhuriyet denemez Çünkü demokrasilerde ve demokratik cumhuriyetlerde kişilerin ve dolayısıyla toplumların özgürlükleri hukuk yolu ile güvence altına alındığı gibi, buların sınırları da adaletin kalemi ile çizilmiştir Bu kısa açıklamadan sonra Atatürk'ün cumhuriyet ve devlet anlayışına değinelim:
Atatürk, kurmuş olduğu genç Türk Devletinin yapısını 29 Ekim 1923 tarihinde cumhuriyetin temelleri üzerine oturturken, en kısa zaman da bunun gereği olan demokrasiye geçileceğini öngörüyordu O da siyasi alanda demokrasinin çok partili sistemle gerçekleşeceğinin bilincindeydi
Atatürk'ün zamanımızdan yaklaşık üç çeyrek asır evvel cumhuriyet için söyledikleri, bugün hala bazı batı ülkelerin elde etmeye çalıştıkları düşüncelerdir O söylediklerimi bilimsel bir temel üzerine oturtmamış olsaydı, bu kadar zaman sonra düşünceleri hala güncelliğini koruyabilir miydi? Atatürk sadece bilgili bir asker, uzak görüşlü bir devlet adamı değil aynı zamanda gerçek bir düşünürdü Ayrıca sadece düşünce üretmekle kalmamış, bu düşünceleri gerçekleştirerek, üçüncü dünya ülkelerine bağımsızlığın ve kurtuluşun yolunu da göstermiştir Bugün bağımsızlık savaşı veren pek çok ülkede Atatürk adı hala bir bayrak gibi dalgalanıyorsa nedenini burada aramak doğru olur
29 Ekim 1923 günü ilan edilen cumhuriyetin alt yapısını Atatürk aşama aşama nasıl hazırlamıştı ?
Cumhuriyetin yalnızca kanunlar ile, devlet zoru ile ve yasaklarla korunamayacağının bilincinde olan Atatürk, onun gerçek değerini anlayabileceğini söyleyebilmiştir Geçen zaman içerisindeki olaylar bu ileri görüşlü devlet adamının ve düşünürünün ne denli haklı olduğunu göstermiştir
Bilgisiz ve bilinçsiz bir halk topluluğunun millet olma hakkına sahip olamayacağını vurgulayan Atatürk, milletin bilinçlendiği oranda hak ve hukukuna sahip çıkacağını biliyordu Bu nedenle eğitim ve kültüre çok önem vermiştir Onun, bir bakıma kültürü, cumhuriyetin temellerinden biri olarak görmesindeki sebep budur
Atatürk'e göre sadece cumhuriyete sahip olmak yeterli değildir
Ona lâyık olmak da gereklidir Bunun içinde gereken yol gene eğitimden geçiyordu
Hürriyet ve bağımsızlığın kıymetini, erdemli ve fedâkâr, çağdaş eğitim almış olan gençler, savaş alanlarında bu uğurda şehit düşen askerlerden çok daha iyi bilebilirlerdi Bağımsızlık; hürriyet, cumhuriyet bundan böyle savaşarak değil, bunları değeri bilinerek korunacaktı Onun için kılıçla elde edilen zaferler, siyasi, ekonomik, kültürel zaferlerle taçlandırılmalıydı
