Vatanseverliğin, insanları aynı çatı altında birleştiren bir duygu olmasının yanı sıra bölücü bir gücü ifade ettiği de ileri sürülmektedir. İlkel bir insanın kendi klanına veya kabilesine bağlılığının bir Ölçüsü de, onun diğer klan veya kabilelere duyduğu düşmanlıklardır. Bir kişinin vatandaşlarına duyduğu sevgi ve düşkünlükle, yabancılara karşı duyduğu hoşnutsuzluk ve düşmanlık aynı psikolojik kaynaktan gelmektedir. Nitekim savaşlar, saldırıya da müdafaaya da yönelik olsalar, bir ülkenin insanlarının vatanseverlik duygusunu, diğerleri aleyhine coşturmaktadırlar. Böylece, vatanseverlik, kişinin kendi tarihini idrak ederek kendisini ülkesinin çıkarlarına adaması yanında, kendi mîlletinin sahip olduğu asli nitelikleri ve tarihsel rolü, diğer ulusların başarılarını ve erdemlerini küçümseyerek, hor görerek, yüceltmesi anlamına da gelebilmektedir. Oysa, vatanseverlik kavramının anlamı ve tarihsel gelişimi, onun, şovenizmle ya da tutuculukla aynı anlama gelmesini, bir tutulmasını gerektirmemektedir.
