oguz kaan destanındaki kişilerin olay örgüsündeki rolleri ve özellikleri nelerdir?



Sagot :

a)Zaman ve Zamanın Anlatımı;Oğuz Kağan destanında ''bu çağda,bu yerde'' ve ''yine günlerden birgün'' şeklindeki ifadeler zamanın belirsiz olduğunu göstermektedir.Fakat destanın Oğuz Kağan'ın kişiliğinde şekillendirildiği düşünülürse,destandaki zamanın basit bir çıkarımla Oğuz Kağan'ın yaşadığı zaman dilimi olduğu anlaşılmaktadır.

b)Mekan;Oğuz Kağan'ın destanında mekan adı olarak şunlar geçer;
-Bir büyük orman vardı.
-Muz Dağ eteklerini kırk günden sonra aştı.
-Hint (Sındı),Tangut illeride oldu Oğuz'a yurt.
...

Mekanın Anlatımı;

Orman:Tasvirlerle alatılmıştır.
Muz Dağı:Oğuz Kağan'ın ordusunun kırk günde aştığı bir dağ.
İdil nehri ve kıyıları:Oğuz Kağan'ın ve ordusunun sallarla geçtiği,Uluğ Ordu Bey'in ''Kıpçak'' adını almasına sebep olan nehirdir.
Dağ:Oğuz Kağan'ın atının kaçtığı dağ.
Ev:Tasvirlerle anlatılmıştır.Tömürdü Kağul'un ''Kalaç'' adını almasına sebep olan ev.
Çürçed İli:Tasvirlerle anlatılmıştır.

c)Kişiler;
Ay Kağan:Oğuz Kağan'ın annesi.
Göğün ve yerin kızları:Oğuz Kağan'ın eşleri.
Gün,Ay,Yıldız;Gök,Dağ,Deniz;Oğuz Kağan'ın çocukları.
Altun Kağan:Oğuz Kağan'ın hükümdarlık ilanından sonra ona bağlılığını bildiren kağan.
Urum Kağan:Oğuz Kağan'a itaat etmeyen ve onunla savaşıp yenilen kağan.
Uruz Bey:Urum Kağan'ın kardeşi.


3)Oğuz Kağan Destanındaki olaylar ve olay örgüsü:

-Ay Kağan'ın bir oğlunun olması.
-Oğuz'un büyüyüp bir yiğit olması.
-Oğuz'un gergedanı öldürmesi.
-Oğuz'un sunguru öldürmesi.
-Oğuz'un gökten inen ışığın arasında gördüğü kızla evlenmesi ve Gün,Ay,Yıldız isimli çocuklarının olmasıç
-Oğuz'un ağaç kovuğunda gördüğü kızla evlenip Gök,Dağ,Deniz isimli çocuklarının olması.
-Oğuz Han'ın hanlığını ilan edip dört bir tarafa elçiler göndermesi.
-Altun Kağan'ın Oğuz Han'a itaat etmesi.
-Urum Kağan'ın Oğuz Han'a itaat etmesi.
-Oğuz Han'ın sefere çıkması ve kurdun ortaya çıkması.
-Kurdun orduya yol göstermesi.
-Oğuz Han'ın savaşı kazanması ve Uruz Bey'in oğlunun saklandığı şehre gitmesi.
-Uruz Bey'in oğlunun Oğuz Han'a itaat etmesi ve Saklap adını alması.
-Oğuz Han'ın idil nehri kıyısına gelmesi ve sal yapan ere Kıpçak adını vermesi.
-Oğuz Han'ın kurdu tekrar görmesi,kurdun orduya gine yol göstermesi.
-Oğuz Han'ın atının dağa kaçması.
-Oğuz Han'ın bir ev görmesi.
-Kurdun kaybolması ile Oğuz Han'ın Çürçed Kağan ile savaşıp onu yenmesi.
-Çosun Bilig'in ganimetler için kağnı yapması ve Kanglı adını alması.
-Oğuz Han'ın Suriye'yi alması.
-Oğuz Han'ın Masar adlı kağanLa savaşması.
-Uluğ Türkün rüya görüp Oğuz Kağan'a anlatması.
-Oğuz Han'ın kurultay çağırması ve devletini evlatlarına paylaştırması.