osmanlı devletinde yayımlanan gazete ve dergiler nelerdir? bunların türk basın hayatındaki yeri nedirve kimler tarafından çıarılmıştır?



Sagot :


Tercüman-ı Ahvâl

Tercüman-ı Ahvâl, İstanbul'da 1860-1866 arasında yayımlanan ilk özel gazetedir.

22 Ekim 1860'ta Agah Efendi ve Şinasi tarafından çıkarıldı. Önceleri pazar günleri çıkan gazete 22 Nisan 1861'deki 25. sayısıyla birlikte haftada üç gün yayımlanmaya başladı. Gazete zamanla Ceride-i Havadis gazetesiyle rekabet edebilmek için yayınını beş güne çıkardı. Bahçekapı'da bir matbaada basılan gazete, matbaanın altındaki bir tütüncü dükkânından satılıyordu.

Şinasi, Ahmed Vefik Paşa, Ziya Paşa, Refik Bey'in sık sık bu gazetede yazıları yer aldı. Bu yazılarda Osmanlı toplumunun geri kalma nedenleri ve ülkede olup bitenler tartışılıyordu.Ancak 24.sayisindan sonra Şinasi ayrilmistir

Ayrıca edebi eserlerin de yayımlandığı gazetede, batılı anlamda ilk Türkçe oyun olan Şinaşi'nin Şair Evlenmesi de (1860) dizi olarak yayınlamıştı.

Gazete, Ziya Paşa'nın kaleme aldığı sanılan ve eğitim sistemine sert eleştirilerde bulunan bir yazı yüzünden Mayıs 1861'de iki hafta süreyle kapatıldı. Bu olay Türk basınında yayın durdurmanın ilk örneği oldu. 792 sayı yayımlanan Tercüman-ı Ahval 11 Mart 1866'da yayınına son verildi.
Ceride-i Havadis

Ceride-i Havadis, Türk basın tarihinin ilk yarı resmî Türkçe gazetesi olarak kabul edilir. Devletten belli bir yardım alması nedeniyle gazete yarı resmî bir yapıya sahip olmuştur. William Churchill adında bir İngiliz tarafından 1840 yılında çıkarılmaya başlanmıştır. Sadece haber içerikli olan gazete ilk yayınlandığı günlerde hiç ilgi görmemiş, ilk üç sayı bedava dağıtılmıştır. Daha sonra Batı'dan makale ve şiirler tercüme edildi. Osmanlıların batı dünyası hakkında fikirleri oldu. Gazete sayısı artınca postayla birlikte gecikmeli de olsa anadoluya ulaştırıldı; 1860'lardan itibâren Anadolu'da da kamuoyu oluşmaya başladı. Gazete haftalık olarak çıkarılmaya başlanmış ardından on günde bir çıkarılması kararlaştırılmıştır. Ardından William Churchill siyasi nüfuz kullanarak devletten ayda 2500 kuruşluk yardım almayı başarmıştır.Gazetede , dış ülkelerden muhabirleri vasıtasıyla dış haberlere yer verilmiştir. Bu özelliği nedeniyle gazete seçkin zümre tarafından takip edilmiştir. Gazeteye İskenderiye’den haber gönderen bir muhabir Türk basın tarihinin ilk muhabiri sayılmaktadır. Gazetenin diğer bir özelliği ilanlara yer vermesidir. İlk ölüm ilanları bu gazetede yer almıştır. 1854 Kırım Savaşına, gazete savaş muhabirlerini göndermiştir. Gazete 1864 yılında 1212 sayıyı geride bırakarak kapanmıştır.

Osmanlı Gazetesi

Osmanlı Gazetesi, İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularından olan Doktor Abdullah Cevdet ve İshak Sükûti tarafından 1897’de kurulmuştur. II. Abdülhamid rejimine şiddetli eleştiriler getirmiştir. Gazete, 1904’te İsviçre’de son sayısını yayınlamış ve kendiliğinde yayın hayatına son vermiştir.


Meşveret


Ahmed Rıza’nın 1895’de kurduğu Meşveret gazetesi Fransızca ve Türkçe yayınlanmıştır. Ahmed Rıza gazetedeki yazılarında Meşrutiyet’i ilerleme aracı olarak görmüştür. İttihat ve Terakki’nin yayın organı olan Meşveret 15 günde bir yayınlanıyordu. Meşveret Gazetesi’nin yazılarında dikkati çeken ana unsur “şikayet”tir. Gazetede “iyi bir toplum nasıl olmalıdır?” yerine Osmanlı İmparatorluğu’nun zaaflarından şikayetler görülür. Ahmed Rıza Osmanlı Devleti aleyhine çok ağır yazılar yazmış ve bu vesileyle Fransız hükümeti gazeteyi kapatmıştır

Volkan Gazetesi

908-1909 arasında İstanbul'da Derviş Vahdeti tarafından yayınlanan siyasi gazetedir.

İttihad-ı Muhammedi Fırkası'nın fikirlerini savunmuş ve fırkanın yayın organı kabul edilmiştir. 13 Nisan 1909 (Rumi 31 Mart 1323) tarihinde patlak veren 31 Mart İsyanını desteklediği bilinmektedir. Derviş Vahdeti 31 Mart isyanını bastırmak için gelen Hareket Ordusu başarılı olduğunda İstanbul'u terkederek kaçmış, İzmir'de yakalanıp Divan-ı Harp'de yargılanıp idam edilmiştir. Volkan Gazetesi, 31 Mart isyanının bastırılıp isyana karışanlar ve destekleyenler tutuklanmaya başlayınca yayınlarına son vermiştir.

Gazetede 15 Aralık 1908 tarihinde çıkan yazıda İngiliz idaresinde ademi merkeziyetçi yönetim şekliyle Kıbrıs'ın küçük bir İsviçre olacağı savunulmuştur.

İkdam

İstanbul'da 5 Temmuz 1894 - 31 Aralık 1928 arasında yayımlanan günlük siyasal gazete.

Sahibi ve başyazarı Ahmet Cevdet'ti (Oran). Türkiye'de rotatif baskı tekniği ile basılan ilk gazete olan İkdam, II. Abdülhamid döneminde birkaç kez kapatıldı.

İkinci Meşrutiyet'in ilanından (1908) sonra tirajını 40 bine kadar yükseltti. 14 Mart 1910'da Yeni İkdam adını aldı.2 6 Şubat 1912'den sonra da İktiham adıyla yayımlanmıştır. 10 Ağustos 1912'den itibaren yeniden İkdam adını alan gazetenin başyazarlığını 5 Eylül 1912'de Ali Kemal üstlendi. Gazete Mütareke döneminde Yakup Kadri'nin yönetiminde yayımlandı.

1923'te gazetenin yönetimi Ahmet Cevdet'in sağlık sorunları yüzünden Mecdi Sadrettin'e geçti.

1 Aralık 1928'den itibaren Latin harfleriyle basılan İkdam, yayın yaşamının ilk yıllarından başlayarak dilde sadeleşme akımının öncülerinden ve Türkçülük akımının etkin savunucularından biri olmuştur.

Takvim-i Vekayi

Takvim-i Vekayi, Osmanlı Devleti sınırları dahilinde 1831'de yayınlanmaya başlanan ilk Osmanlı Türk gazetesi dir.

Haftalık olarak yayınlanan ve Osmanlı Türkçesi dışında Arapça, Ermenice, Farsça, Fransızca, Rumca baskıları da yayımlanan bir gazeteydi. Resmî ilânlar ve gayrı resmî duyurular dışında, iç ve dış gelişmelere ilişkin haberler de basılmaktaydı.

Takvim-i Vekayi resmî bir gazete olması dolayısıyla makaleler esas olarak devletin görüşlerini yansıtıyordu. 1860'tan itibaren sadece resmî duyurular ve kabul edilen yasa metinleri yayınlanır oldu.

Tasvir-i Efkâr


Tasvir-i Efkar; İbrahim Şinasi'nin 28 Haziran 1862'de yayınlamaya başladığı, havadis ve maarife dair Osmanlı gazetesidir.

1865'de Şinasi Fransa'ya gittikten sonra gazeteyi Namık Kemal çıkardı. O da Avrupa'ya gidince gazeteyi Recaizade Ekrem yayınladı. Mayıs 1910'dan sonra gazete Yeni Tasvir-i Efkar adıyla Ebüzziya Tevfik tarafından devam ettirildi. Kapatılmalarda adı Tevhid-i Efkar, Tenvir-i Efkar, İntihab-ı Efkar, Tefsir-i Efkar olarak değiştirildi. Başyazarı bu dönemde Velid Ebüzziya oldu. 1920'de Malta'ya sürülünce gazete kapandı, 1921'de tekrar çıktı. 1925'de İstiklal Mahkemesi'nce gazete kapatıldı.

Ziyad Ebüzziya 1940'da gazeteyi tekrar yayınladı. 1945'de gazete Tasvir adıyla, Cihad Baban yönetiminde 1949'a kadar devam etti. 1862'de yayın hayatına başlayan gazete defalarca kapatıldı, mahkum oldu. İktidarlara karşı eleştirel tutumuyla basın tarihinde yer aldı.

Tercüman-ı Ahvâl

Tercüman-ı Ahvâl, İstanbul'da 1860-1866 arasında yayımlanan ilk özel gazetedir.

22 Ekim 1860'ta Agah Efendi ve Şinasi tarafından çıkarıldı. Önceleri pazar günleri çıkan gazete 22 Nisan 1861'deki 25. sayısıyla birlikte haftada üç gün yayımlanmaya başladı. Gazete zamanla Ceride-i Havadis gazetesiyle rekabet edebilmek için yayınını beş güne çıkardı. Bahçekapı'da bir matbaada basılan gazete, matbaanın altındaki bir tütüncü dükkânından satılıyordu.

Şinasi, Ahmed Vefik Paşa, Ziya Paşa, Refik Bey'in sık sık bu gazetede yazıları yer aldı. Bu yazılarda Osmanlı toplumunun geri kalma nedenleri ve ülkede olup bitenler tartışılıyordu.Ancak 24.sayisindan sonra Şinasi ayrilmistir

Ayrıca edebi eserlerin de yayımlandığı gazetede, batılı anlamda ilk Türkçe oyun olan Şinaşi'nin Şair Evlenmesi de (1860) dizi olarak yayınlamıştı.

Gazete, Ziya Paşa'nın kaleme aldığı sanılan ve eğitim sistemine sert eleştirilerde bulunan bir yazı yüzünden Mayıs 1861'de iki hafta süreyle kapatıldı. Bu olay Türk basınında yayın durdurmanın ilk örneği oldu. 792 sayı yayımlanan Tercüman-ı Ahval 11 Mart 1866'da yayınına son verildi.
Ceride-i Havadis

Ceride-i Havadis, Türk basın tarihinin ilk yarı resmî Türkçe gazetesi olarak kabul edilir. Devletten belli bir yardım alması nedeniyle gazete yarı resmî bir yapıya sahip olmuştur. William Churchill adında bir İngiliz tarafından 1840 yılında çıkarılmaya başlanmıştır. Sadece haber içerikli olan gazete ilk yayınlandığı günlerde hiç ilgi görmemiş, ilk üç sayı bedava dağıtılmıştır. Daha sonra Batı'dan makale ve şiirler tercüme edildi. Osmanlıların batı dünyası hakkında fikirleri oldu. Gazete sayısı artınca postayla birlikte gecikmeli de olsa anadoluya ulaştırıldı; 1860'lardan itibâren Anadolu'da da kamuoyu oluşmaya başladı. Gazete haftalık olarak çıkarılmaya başlanmış ardından on günde bir çıkarılması kararlaştırılmıştır. Ardından William Churchill siyasi nüfuz kullanarak devletten ayda 2500 kuruşluk yardım almayı başarmıştır.Gazetede , dış ülkelerden muhabirleri vasıtasıyla dış haberlere yer verilmiştir. Bu özelliği nedeniyle gazete seçkin zümre tarafından takip edilmiştir. Gazeteye İskenderiye’den haber gönderen bir muhabir Türk basın tarihinin ilk muhabiri sayılmaktadır. Gazetenin diğer bir özelliği ilanlara yer vermesidir. İlk ölüm ilanları bu gazetede yer almıştır. 1854 Kırım Savaşına, gazete savaş muhabirlerini göndermiştir. Gazete 1864 yılında 1212 sayıyı geride bırakarak kapanmıştır.

Osmanlı Gazetesi

Osmanlı Gazetesi, İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularından olan Doktor Abdullah Cevdet ve İshak Sükûti tarafından 1897’de kurulmuştur. II. Abdülhamid rejimine şiddetli eleştiriler getirmiştir. Gazete, 1904’te İsviçre’de son sayısını yayınlamış ve kendiliğinde yayın hayatına son vermiştir.


Meşveret


Ahmed Rıza’nın 1895’de kurduğu Meşveret gazetesi Fransızca ve Türkçe yayınlanmıştır. Ahmed Rıza gazetedeki yazılarında Meşrutiyet’i ilerleme aracı olarak görmüştür. İttihat ve Terakki’nin yayın organı olan Meşveret 15 günde bir yayınlanıyordu. Meşveret Gazetesi’nin yazılarında dikkati çeken ana unsur “şikayet”tir. Gazetede “iyi bir toplum nasıl olmalıdır?” yerine Osmanlı İmparatorluğu’nun zaaflarından şikayetler görülür. Ahmed Rıza Osmanlı Devleti aleyhine çok ağır yazılar yazmış ve bu vesileyle Fransız hükümeti gazeteyi kapatmıştır

Volkan Gazetesi

908-1909 arasında İstanbul'da Derviş Vahdeti tarafından yayınlanan siyasi gazetedir.

İttihad-ı Muhammedi Fırkası'nın fikirlerini savunmuş ve fırkanın yayın organı kabul edilmiştir. 13 Nisan 1909 (Rumi 31 Mart 1323) tarihinde patlak veren 31 Mart İsyanını desteklediği bilinmektedir. Derviş Vahdeti 31 Mart isyanını bastırmak için gelen Hareket Ordusu başarılı olduğunda İstanbul'u terkederek kaçmış, İzmir'de yakalanıp Divan-ı Harp'de yargılanıp idam edilmiştir. Volkan Gazetesi, 31 Mart isyanının bastırılıp isyana karışanlar ve destekleyenler tutuklanmaya başlayınca yayınlarına son vermiştir.

Gazetede 15 Aralık 1908 tarihinde çıkan yazıda İngiliz idaresinde ademi merkeziyetçi yönetim şekliyle Kıbrıs'ın küçük bir İsviçre olacağı savunulmuştur.