Herhangi bir konuda ileri sürülen bir görüşün (tez, sav) yanlışlığını kanıtlamak amacıyla yazılan yazılarda kullanılır. Tartışma tekniğine de bilgi vermek amaçlı yazılarda başvurulur.
Yazının başında, ortaya atılan teze yer verilir. Bu tezin doğruluğunu savunanların görüşleri aktarılır. Yazar daha sonra bu tezin niçin yanlış olduğunu nesnel ve*rilere dayanarak ortaya koyar; savunulan tezin yan*lışlığını kanıtlar. Yalnız savunulan tezin yanlış olduğunu belirtmek yeterli değildir. Tartışmacı anlatım tekniğinde yazar, anlattıklarını kanıtlamak için örnekler verir, bilimsel sonuçlardan yararlanır, konunun uzmanı kişilerin görüşlerini aktarır. Onun bütün çabası savunulan tezin yanlışlığını ortaya koymak içindir.
Aşağıdaki parçada tartışma tekniğinin özelliklerini görmeye çalışalım:
“Şiirden şair, resimden ressam anlarmış, eleştir*meci değil… Böyle diyenler ne dediklerini biliyor*larsa eserlerini ortaya çıkarmamalıdır. Şiirlerini şairlere, resimlerini ressamlara göstersinler. Buna gelmiyorlar, kitapları, resimleri beğenilecek, satın alınacak, bu parayla geçinecekler, bir gün zengin bile olacaklar. Kimden alacaklar o parayı? Sizden, benden; anlamayanlardan, sanat gücü olmayanlar*dan. Şiiri eleştirmeci anlayamaz demek, okuyucu anlayamaz demektir. Eleştirmen, herhangi bir okuyucudan başka nedir ki? Ne üstündür herhangi bir okuyucudan, ne de aşağı. Yalnız herhangi bir okur, okuduğu kitap üzerine düşündüklerini yazmaz, eleştirmen yazar. Yazması mı onun anla*madığını gösteriyor?”
(Nurullah ATAÇ)
Bu parçada yazar “Şiirden şair, resimden ressam anlar.” şeklindeki tezin yanlışlığını ortaya koymaya çalışıyor, ileri sürülen tezi tartışmaya açıyor. Bu tezin yanlış olduğunu kendine göre bazı dayanak noktaları ile kanıtlamaya çalışıyor. Şairlerin, şiirlerinin okun*masını istemekle okurların şiirden anladığını kabul etmiş olduklarını vurguluyor. Yazar, şiirden ve resim*den eleştirmenlerin de anlayabileceğini belirtiyor. Eleştirmenlerin okuduğu şiirleri değerlendirerek şiir*den anladıklarını ortaya koymuş olduklarını belirtiyor.
Kısacası bu paragrafta yazar, “Şiirden yalnız şair, re*simden de ressam anlar.” tezini çürütmeye çalışıyor.
ÖRNEK SORU:
Okullarda çocuklara aşk şiirleri okutmak doğru değilmiş. Akıllı uslu olmaları gerekirmiş öğrencilerin. Çalışacaklar, öyle aşk sevda düşünmeyecekler! Aksiliğe bakın ki bizim şiirlerimizin en güzelleri aşk üzerine olanlardır. Çocuklara aşk şiirini öğretmediniz mi, gerçekten güzel şiir gösteremezsiniz. Ne, olur çocuk aşk şiirlerini okursa? Çocukların bir yaşa gelince, aşk düşünmeleri doğanın bir buyruğudur, bunun önüne geçemezsiniz. Öyle ise aşklarını, o duyularını da eğitimden geçirsin. Güzel aşk sözlerini öğretin, imrensinler onlara; birbirlerini sevdiklerini söylerken onları kullansınlar.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A)Açıklayıcı anlatım tekniğinden yararlanılmıştır.
B)Yazar savunulan tezi örneklerle kanıtlamaya çalışmıştır.
C)Karşılaştırmalı örneklerden yararlanılmıştır.
D)Tartışma tekniğinden yararlanılarak, savunulan tez çürütülmeye çalışılmıştır.
E)Savunulan tez, bilimsel verilerle desteklenmiştir.
ÇÖZÜM:
Parçanın başında çocuklara okulda aşk şiirleri okut*manın yanlış olduğunu ileri süren bir tez ortaya konu*yor. Birkaç cümle ile bu tezin gerekçesi ortaya kon*maya çalışılıyor. Parçanın yazarı bu tezin doğru olmadığını gerekçeleri ile açıklıyor. Çocuklara aşk şiir*lerini yasaklamak, onlara aşkı yasaklamak gibidir. Aşk yaşamın karşı konulmaz bir gerçeğidir. Nasıl aşka karşı çıkılmazsa, aşk şiirleri okunmasına karşı çıkmak da son derece yanlıştır. Doğru olan çocuklara güzel aşk şiirlerini okutmaktır.Bu parçada yazar, parçanın başında ileri sürülen tezi çürütmek için tartışma tekniğinden yararlanmıştır.(Cevap D)
