Sagot :
YARDIMCI DÜŞÜNCELER (YARDIMCI FİKİRLER, YAN DÜŞÜNCELER)
*Ana düşünceyi destekleyen, tamamlayan; ana düşüncenin açıklanmasını sağlayan, konuyu geliştiren düşüncelerdir.
*Özellikle olumsuz soru tipleri yardımcı düşüncelerle ilgilidir.
Örnek:
Paragrafa göre yazarın yazılarında aşağıdaki niteliklerden hangisi yoktur?
Aşağıdakilerden hangisi Sait Faik'in anlatmak istediğine ters düşer?
Paragraftan aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıkarılamaz?
Çözüm:
*Bu tip sorularda dört şık yardımcı düşünceleri içerir. 5. şık ise ana ve yardımcı düşüncelerle alakalı olmayan, çelişen, uyuşmayan şıktır.
2- Edebi metin , öğretici metin
öğretici :
1. Tarihî metinler: Tarih olaylarının ele alındığı, anlatıldığı metinlerdir.
2. Felsefî metinler: Felsefî konuları ve felsefenin varlık, bilgi, değer gibi konularını ele alan metinlerdir.
3. Bilimsel metinler: Bilimsel araştırmaları açık ve kesin bir dille , delillere dayanarak anlatan metinlerdir.
4. Gazete çevresinde gelişen metin türleri: Makale, deneme, sohbet, fıkra, eleştiri, röportaj gibi gazete çevresinde oluşan metinlerdir.
5. Kişisel hayatı konu alan metin türleri: Hatıra (anı), gezi yazısı, biyografi, mektup, günlük gibi kişiselhayatla ilgili olan metinlerdir.
edebi :
1. Bilgi Aktarma Amaçlı Metinler: Bu tür metinlerde amaç okuyucuya bilgileri, gerçekleri sunmak; bir duygu ya da düşünceyi tam olarak aktarmaktır. Bu metinlerde, nesnel bir anlatım egemendir. Bütün sözcükler gerçek anlamlarıyla karşımıza çıkar. Bilgi aktarma amaçlı metinlerde; açıklayıcı, tartışmacı anlatım biçimlerine başvurulur.Düşünceyi geliştirirken; konunun bütün y��nleriyle aydınlatılabilmesi için tanımlama, karşılaştırma, örnekleme, tanık gösterme, sayısal verilerden yararlanma gibi yöntemlerden faydalanılır.
Makale, inceleme, rapor gibi bilimsel türler; tarih, coğrafya eserleri ve ders kitapları, gazete ve dergi haberleri bu amaçla yazılmış metinleri kapsar.
2. Bilgiyi Denetleme Amaçlı Metinler:
İletişimi kurma ve sürdürme amaçlı metinler sözlü ve yazılı iletişime dayanan tüm metinleri içerir. Sözlü iletişime dayalı metinlere tanışma, tartışma, karşılıklı konuşma vb. metinleri; yazılı iletişime dayalı metinlere ise dilekçe, mektup, davetiye, tebrik, özgeçmiş yazıları ile gazete ve dergi haberleri, ilanlar örnek verilebilir.
4. Davranış Geliştirme Amaçlı Metinler: Bu tür metinlerde okuyucunun ya da dinleyicinin kanılarını değiştirmek veya onu bir yönden etkileyerek onda birtakım davranışların gelişmesini sağlamak amaçlanır. Bu amaca ulaşmak için de özellikle eylem ve ünlem ağırlıklı sözcüklere önem verilir, insanda birtakım çağrışımlar uyandıran, duygu değeri ağırlıklı sözcük ve cümleler seçilir. Açıklama gibi bilgiye yönelik metinler; öyküleme, betimleme gibi sanatsal anlatım biçimleri bu amaca yönelik hazırlanabilir. Bu metinlerde benzetme, ilgi kurma, karşılaştırma, örnekleme, soru sorma gibi duygu ya da düşünceyi geliştirme yöntemlerinden biri ya da birkaçı bir arada kullanılabilir.
Bir savaş öncesi komutanın askerlerine, bir maç öncesi takım çalıştırıcısının sporcularına yaptığı konuşmalar; bir din adamının dinsel nitelikli konuşması, karşısındaki insanları bir hedefe yöneltmek, motive etmek içindir. Bunlar davranış geliştirme amaçlı metinlerdir.
5. Estetik Yaşantı Oluşturma Amaçlı Metinler: Estetik, güzel duyu demektir.
Estetik amaçlı metinler, güzel sanatların içinde en çok müzikte; edebi eserlerden de şiirde ve tiyatroda görülür. Müzikte estetiği sağlayan ritim, melodi ve armonidir. Şiirde, sözcükler arasındaki uyum,ölçü, uyak vb. dir. Tiyatroda ise sözle eylemin göz ve kulakla aynı anda algılanmasıdır. Edebi eserlerin tümü bu metin türünde oluşturulur.
Estetik, edebi eserlerde iç yapı ile ilgilidir, insanın duygu ve düşüncelerine güzellik katar. Bir yanıyla da metnin dış yapısı ile ilgilidir, göze hitap eder. Aslında estetik anlamıyla güzellik bireyin nesneyi algılayışına ve içinde yaşadığı kültürel ortama bağlıdır.
Metinlerdeki estetik duyguları algılayabilmek için bireyin istekli olması gerekir. Aksi durumda estetik kavramı birey için sınırsız bir hayal olur. Öyleyse estetik, güzel ve hoş olanı ele alır. Bilgiyi denetleme amaçlı metinler ise doğru ve yanlışı ele alır. Roman ve öykü gibi sanatsal metinler de estetik yaşantı oluşturmayı amaçlar.
6. Bir Düşünceyi Savunma, Karşı Çıkma Amaçlı Metinler: Bu tür metinlerde ele alınan bir düşünce savunulur ya da bir düşünceye karşı çıkılırken tartışmacı anlatım biçimi kullanılır. Düşünceyi geliştirirken ilişki kurma, karşılaştırma, kanıtlama ve tanık gösterme gibi yöntemlerden birine ya da birkaçına başvurulur.
Bu metinler; makale, fıkra, söyleşi, eleştiri, deneme gibi yazınsal türlerde karşımıza çıkar. Metinlerde birbirine karşıt iki düşünce ele alınabileceği gibi bir düşüncenin iki yönü de ele alınıp işlenebilir.
Yardımcı fikir destekleyici fikirdir . Ana fikir değildir. Örnekliycek olursam ;
"""""Bir işadamı, oldukça yoğun ve yorucu geçen bir seneden sonra tatile çıkmaya karar verir. Eşi de kendisi gibi meşgul olduğu için birlikte tatil yapacakları bir dönem ayarlamak zor olur. İspanya kıyılarında bir otel bulur ve bulduğu ilk uçakla oraya gider. Otele yerleşirken bir aylık bir rezervasyon yaptırır. Bir hafta kadar güzelce tatil yaptıktan sonra, bir akşam yemeğinde garson kendisine bir mektup iletir. Mektubu okuyan işadamı, tatilini geçirdiği otelin yöneticisinin yanına gider. "Ne yazık ki tatil sona erdi..." Yönetici şaşırır ve üzülür. "Ama beyefendi, bir aylık rezervasyon yaptırmıştınız, ne oldu böyle aniden?" İşadamı çaresiz bakışlarla cevap verir: "Evet bir ay kalacağım, ama tatil bitti. Karım işinden izin almayı başarmış ve iki gün sonra burada olacakmış..." """"
-bu fıkranın ana fikri adamın eşini aldattığıdır. yardımcı fikirler ise üslubu yani bunu dolaylı bişekilde anlatması, yada ''ilişkiler içerisinde iki yüzlülük'' olabilir..
2- metinler kaça ayrılır?altbaşlıkları nelerdir ;
Metinler sözlü veya yazılı anlatımlardan oluşur. Edebi metinler; yazarın amacına, dilin hangi işlevde kullanıldığına, kullanılan düşünceyi geliştirme yöntemlerine, anlatılanların gerçeklikle ilişkisine vb. bakımlardan özelliklerine göre “Öğretici Metinler” ve “Sanatsal Metinler” olarak sınıflandırılır. Metnin konusu, ana düşüncesi o metnin öğretici veya edebi bir metin olmasında belirleyici değildir. Aynı konuda veya ana düşüncede öğretici metin de edebi metin de ortaya konabilir. Örneğin; “IV. Murat” tarih dersinde öğretici metin olarak işlenirken edebi bir metin olarak da ele alınabilir.
Thank you for visiting our website wich cover about Türkçe. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.