Bütün bilimlerin amacı ve hedefi aynı olmakla birlikte, yöntemleri farklı farklı olmuştur. Bütün bilimler; gerçeği, doğruyu ve iyiyi arayarak bulgularını insanlığın hizmetine sunmayı görev saymışlardır. Bazı bilimler günlük ihtiyaçları karşılar, bazıları ferdi sorunları çözer, bazıları da her şeyin daha mükemmel, daha gelişmiş ve daha kullanışlı olmasına çalışmaktadır.
Tarih de bunlardan farklı değildir. Tarih bütün bu hedeflere ulaşırken insanlığın bilinen en eski tecrübelerinden düne kadar yaşanılan fakat unutulmuş, ihmal edilmiş bilgileri, belgeleri yeniden günümüz insanına kazandırmaktadır. Yani bilgileri (tecrübeleri) yeniden güncelleştirmektedir. Güncelleşen bu tecrübeler devamlı insanlığa zihin jimnastiği ve düşünce ufku kazandırmaktadır.
Aynı olayları yeniden değerlendirmek, bunlara çeşitli cephelerden bakmak, insan zihnini hep yeni şeyler hayal etmeye ve eleştirel bir bakış açısı kazandırmaya neden olmaktadır. Olaylar, statik bir durum olmadığından, çok çeşitli nedenlerin birleştiği bir dinamik unsur olduğundan dolayı gelişmeyi körükleyici bir başlangıç olmaktadır.
Olayların farklı farklı değerlendirilmeleri insanlığı hep ortak noktalarda buluşturmuş, “her şey insan için” anlayışını güçlendirmiştir. Uzun tecrübeler insanlığı ortak zarar ve ortak yararlar etrafında toplamayı başarmıştır. Artık insanlık savaşın zararlı ve masraflı, barışın ise faydalı ve masrafsız olduğunu öğrenmiştir.
1950’li yıllara kadar barışı sağlamanın yolu olarak tek çıkar yol, savaş görülürken günümüze yaklaştıkça diplomasi ağırlık kazanmıştır. Artık barış için ikili görüşmeler, bölgesel görüşmeler, toplumlar arası görüşmeler ve birlikler arası görüşmeler şeklinde örgütlenmeler oluşmaya başlamıştır.
Tarih bundan önce, savaş için, düşmanlık için, katılık, baskı ve bağnazlık anlayışı için bir araçken bundan sonra “barış için tarih” anlayışına dönüşmüştür.
Bütün insanlığın yurt içinde ve dışında barış içinde yaşayabilmesinin belki de en önemli şartı, tarih bilincine sahip olmasıyla mümkün olacaktır.
