edebi metin:duygu dusunce ve hayallerin insanda heyecan ve hayranlık uyandıracak sekilde ve estetik bir yapı içinde soylenmesi ve yazılması ile oluşan edebiyat ürünlerine denir
aranan ozellikler:
1işlenmiş dil ve anlatımla oluşur
2insanda guzel duygular,hayaller ve zevkler uyandırı
3insanın duygu dusunce ve hayallerini besle
4ait oldugu toplumun sosyal ve kulturel özelliklerini taşır
Edebi metnin en temel özelliği kurmaca olmasıdır Kurmaca: Gerçek yaşama bağlanan; ama gerçek yaşamı birebir anlatmayan, o yaşama alternatif bir dünyadır Gerçek, sanatçının amaçladığı anlam kurgusu içinde değişikliğe uğrar
Sırf kurmaca olması da edebi olma özelliği kazandırmaz metne
Edebi metnin soyut anlam boyutu vardır Bu nedenle anlam yüzeyde ve görünür değil, derinde ve gizlidir ( Bu her şeyi imgeye boğmak, mecaza büründürmek değildir )
Bu yönüyle de sınırlayıcı değil, özgürleştiricidir Tek sınır alıcının yorum gücündeki sınırlılıktır
Bu durum onun çokanlamlılık boyutunu öne çıkarır Edebi metinde çok anlamlılık hem anlam boyutuyla (bağdaşıklık) hem de dilbilgisel boyutuyla (bağlaşıklık) vardır Yani çokanlamlı ve de çok anlamlıdır
Edebi (kurmaca) metnin yalnız kendi iç gerçekliği vardır
Her edebi metin bir yönüyle kendinden öncekilere (art-alan) bağlanırken, bir yönüyle de gelecek metinlere (ön-alan) kaynaklık eder
Farklı bir bakış açısıyla sunulması önemlidir edebi metnin
Edebi metinlerde dil şiirsellik işleviyle kullanılır
Yüksek bir söyleyiş (üslup) vardır edebi metinde
Metindeki öğeler anlamsal, mantıksal ve biçimsel olarak birbirleriyle ilişkilidir
Edebiyatın dolayısıyla edebi metnin malzemesi dildir
Edebi metinde işlenmiş bir dil vardır
İşlenmişlik aynı zamanda bir özen ve düzenleme gerektirir
Edebi metinde dil birliklerinin ve metnin kendisinin çağrışımsal boyutu vardır
Yararı görünür değil; ama yaşamsaldır “insan” için
Hazza dayalıdır
Estetik hep en önemli öğedir edebi metin için
İnsana, insani olanı sezdirir; insanı insan yapmak gibi çok önemli bir işleve sahiptir
Özneldir
Özgündür
Değerlidir
Duygu ve hayale dayanır; ama akılla dizgeleştirilir
Kalıcıdır; ama arkeolojik bir kalıcılık değildir bu
Özel bir iletişim aracıdır
Bilinç ve zevk değişimi sağlar
Lezzet ve tat verir edebi metin
Anlam kesinleşmesi hep erteleme halindedir edebi metinde
Çeşitli uyum öğelerinden yararlanır
Söz ve anlam sanatlarından yararlanılır
Dilin ya da sözcüklerin farklı şekilde bağdaştırılmasıyla yeni anlatım olanakları yaratılır
Dile sapmalar yaşatılır
İnsana özgü bir yaratımdır ve amaçlıdır
Dilin tüm olanaklarından yararlanılır
İfade edilemez, denileni ifade ediştir
İnsanın var oluş koşullarıyla mutlaka ilişkilidir
Öğretici bir üslup kullanmaz; ama bilgi de verir
Diğer bilimlere kaynaklık eder
Başkaldırıcıdır
Öznesinden (yaratıcı) ayrı ve bağımsız bir varlıktır Başka bir özne (okur) tarafından da yaratılır ve “estetik değer alanı “ oluşur
Öğretme, Öğrenme Yöntem ve Teknikleri : Takrir, Soru-cevap, beyin fırtınası, problem çözme, inceleme, uygulama
Kullanılan Eğitim Teknolojileri, Araç Gereç ve Kaynakça : Ders kitabı, Türkçe Sözlük, Hikâye ve Roman örnekleri
İnsan, var olabilmek için sanat eserleri meydana getirir Edebî eser de bu sebepten doğar
Başlangıçta dinî törenlerde, dans ve müzikle birlikte var olan edebî metinler; bugün şiir, roman, hikâye, piyes gibi eserlerde hayatını sürdürür
Edebî metin; tarihî,sosyal ve psikolojik bir varlık olan insan ve doğa malzemesini kullanarak dille gerçekleştirilen sanat etkinliğidir
Edebî metinler kurmacadır
Anlatmaya ve göstermeye bağlı edebî metinlerde yapı birimleri olay çevresinde oluşur Her birimin kendi içinde teması vardır O da anlamlı bir bütündürBütün birimler ana tema ve olaya bağlanır Bunlar da olay örgüsünü oluştururOlay örgüsünün en kısa ifadesi metnin temasını verir
Anlatmaya ve göstermeye bağlı edebî metinlerde amaç düzenlenmiş bir olay örgüsünü okuyucuya vererek onda estetik bir yaşantı uyandırmaktır
Coşku ve heyecanı dile getiren metinlerde ise yapıyı oluşturan birimler ses ve anlam kaynaşmasından oluşur Mısra, beyit, dörtlük, bend gibi birimler bir tema etrafında birleşir
Edebî metnin dili yan anlam bakımından zengin kelimelerden oluşur Aynı zamanda kelimeler mecâzlı olarak da kullanılır Böylece eserler anlam zenginliği kazanır
Edebî eserler daha önce yazılmış olan eserlerden yararlanır
Her edebî metinde yazıldığı döneme ait insan başarıları ve ilişkileri vardır
