Kişi hakları nelerdir??
·
Kişinin dokunulmazlığı, maddî ve manevî varlığı:
·Zorla çalıştırma yasağı:
·Kişi hürriyeti ve güvenliği:
·Özel hayatın gizliliği:
·Konut dokunulmazlığı:
·Haberleşme hürriyeti:
·Yerleşme ve seyahat hürriyeti:
·Din ve vicdan hürriyeti;
·Düşünce ve kanaat hürriyeti:
·Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti:
·Bilim ve sanat hürriyeti:
·Basın hürriyeti:
·Süreli ve süresiz yayın hakkı:
·Basın araçlarının korunması:
·Kamu tüzel kişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme araçlarından yararlanma hakkı:
·Düzeltme ve cevap hakkı: Düzeltme ve cevap hakkı, ancak kişilerin haysiyet ve şereflerine dokunulması veya kendileriyle ilgili gerçeğe aykırı yayınlar yapılması hallerinde tanınır ve kanunla düzenlenir. (Madde: 32)
·Dernek kurma hürriyeti: Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir. (Madde: 33)
·Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı: Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir. (Madde: 34)
·Mülkiyet hakkı: Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. (Madde: 35)
·Hak arama hürriyeti: Herkes, meşrû vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir. (Madde: 36)
·Kanunî hâkim güvencesi: Hiç kimse kanunen tâbi olduğu mahkemeden başka bir merci önüne çıkarılamaz. (Madde: 37)
·Suç ve cezalara ilişkin esaslar: Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez. (Madde: 38)
·İspat hakkı: Kamu görev ve hizmetinde bulunanlara karşı, bu görev ve hizmetin yerine getirilmesiyle ilgili olarak yapılan isnatlardan dolayı açılan hakaret davalarında, sanık, isnadın doğruluğunu ispat hakkına sahiptir. (Madde: 39)
·Temel hak ve hürriyetlerin korunması: Anayasa ile tanınmış hak ve hürriyetleri ihlâl edilen herkes, yetkili makama geciktirilmeden başvurma imkânının sağlanmasını isteme hakkına sahiptir. (Madde: 40)
Kişinin Sosyal ve Ekonomik Hakları ve Ödevleri Nelerdir?
·Ailenin korunması: Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. (Madde: 41)
·Eğitim ve öğrenim hakkı ve aaaai: Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. (Madde: 42)
·
Çalışma ve sözleşme hürriyeti: Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir. (Madde: 48)
·
Çalışma hakkı ve aaaai: Çalışma, herkesin hakkı ve aaaaidir. (Madde: 49)
·Çalışma şartları ve dinlenme hakkı: Kimse yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. (Madde: 50)
·
Sendika kurma hakkı: Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. (Madde: 51)
·
Toplu iş sözleşmesi hakkı: İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler. (Madde: 53)
·
Grev hakkı ve lokavt: Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında, uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına sahiptirler. (Madde: 54)
·
Ücrette adalet sağlanması: Ücret emeğin karşılığıdır. (Madde: 55)
·Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması: Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. (Madde: 56)
·
Sosyal güvenlik hakkı: Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. (Madde: 60)
1982 Anayasasına Göre Kişinin Siyasi Hakları ve Ödevleri Nelerdir?
·
Türk vatandaşlığı: Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür. (Madde: 66)
·Seçme, seçilme ve siyasî faaliyette bulunma hakları: Vatandaşlar, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak seçme, seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasî parti içinde siyasî faaliyette bulunma ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir. (Madde: 67)
·Parti kurma, partilere girme ve partilerden ayrılma: Vatandaşlar, siyasî parti kurma, usulüne göre partilere girme ve partilerden ayrılma hakkına sahiptir. (Madde: 68)
·Kamu hizmetlerine girme hakkı: Her Türk kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. (Madde: 70)
·Vatan hizmeti: Vatan hizmeti, her Türkün hakkı ve aaaaidir. (Madde: 72)
·Vergi aaaai: Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, malî gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. (Madde: 73)
·Dilekçe hakkı: Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye'de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne yazı ile başvurma hakkına sahiptir.
