kutadgu bilig yazarını nazım şekli ve hangi türün ilk örneği



Sagot :

Kutadgu Bilig, İslami Türk edebiyatının  edebî eser niteliğini taşıyan ilk örneğidir. 1069 yılında Balasagunlu Yusuf tarafından yazılmıştır.. Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a sunulmuş olan eser Buğra Han tarafından çok beğenilerek yazarına sarayda "has haciplik" görevi verilmiştir. Bu nedenle Kutadgu Bilig'in yazarı kaynaklarda daha çok Yusuf Has Hacip diye geçer.

Eser manzum olup Şeh-nâme vezni olarak bilinen fe'ulün/ fe'ulün/ fe'ulün/ fe'ul kalıbıyla yazılmıştır. Mesnevi biçiminde yazılmış olan eserin sonunda 124 beyittik üç kaside ile mesnevi içinde yeri geldikçe söylenmiş ayrıca 173 dörtlük bulunmaktadır. Anılan ek manzumelerle birlikte Kutadgu Bilig'in tamamı 6645 beyittir. Mesneviye sonradan eklendiği sanılan 77 beyittik manzum mukaddime ise bu sayının dışındadır. Eserin mesnevi olması ve Şeh-nâme vezniyle yazılması İran edebiyatından etkilendiğini göstermektedir. Öte yandan, Yusuf Has Hacib'in esere eklediği dörtlükler Kutadgu Bilig'i bir yandan da İslâmiyet öncesi dönemin Türk şiir geleneğine bağlamaktadır. Halk şiiri nazım şekli maniye benzeyen söz konusu dörtlüklerin maniden ayrıldıkları yan daha çok vezin bakımındandır. Ayrıca, yarım kafiyelerin yanı sıra 

cinaslı kafiyelerle alliterasyonlann zenginliği de mesnevide eski Türk şiir geleneğinin sürdürüldüğünü kanıtlamaktadır.