Pehlivan sözcüğü Farsça bir kelimedir. Asıl anlamı yürekli, cesur ve yiğit ise de Zabit, vali, iri vücutlu ve doğru sözlü kimseye de Pehlivan denilir.
Selçuklular zamanında kahramanlık gösteren savaşçılara, üstün başarı kazanan atıcı, güreşçi, gürzcülere Pehlivan denildiği gibi bu sıfatın 16. yüzyıl başlarında yalnız sporcular için kullanılmış olmasıdır. Pehlivan deneyiminin bu anlamda kullanılışı Sultan II. Mahmut çağının sonuna kadar süre gelmiştir.
Yağlı güreş müsabakalarına katılan pehlivanlar boy ve yaş tespitlerine şu katogorilere göre güreşirler
A) Minik kilo ve görünümüne göre ikiye ayrılır:
1- Minik (8-10 yaş arası)
2- Minik (10-12 yaş arası)
B) Teşvik
Yaş12-14
C) Tozkoparan
Yaş 14-16
D) Deste Küçük Boy
1- Yaş 16-18 arası
2- Güreş mazisi 2 yıla kadar
3- Azami 70 kg
E) Deste Orta Boy
1- Yaş 18-19 arası
2- Azami 80 kg
F) Deste Büyük Boy
1- 19-21 Yaşı bitirmiş olanlar
2- Azami 90 kg
G) Küçük Orta Küçük Boy, Küçük Orta Büyük Boy, Büyük Orta Boy, Başaltı Boyu, Baş Boyu için Yaşı 21’i geçmiş tecrübeli güreşçiler kiloları 65 altında ise; hakem komitesinin kararı ile sadece deste büyük boyda güreştirilebilirler.
Baş haricindeki kategorilerde birinci olanlara ve dereceye giren pehlivanlara verilen ödül ise özendirme niteliğindedir. Pehlivan ödülü para olacağı gibi at, öküz, dana veya koç da olabilir. Eski yıllarda Başpehlivana deve, baş-altı pehlivanına boğa, büyük-orta’ ya kısrak, diğer boylara da bunlara benzer ödüller verilirdi.
Tarihi Kırkpınar güreşlerinde baş altında birinci olanlar başa çıkar. Diğer boyların birinci ve ikincileri Tarihi Kırkpınar güreşlerinde bir üst boyda güreşir.
Baş güreşleri
Türk güreşinin kalbi olan Kırkpınar'a katılmak, er meydanında peşrev çekmek ve güreş tutmak bütün pehlivanlar için gurur vesilesi olmuştur. Kırkpınar'da en heyecan verici güreşler ise baş güreşlerinde yapılmaktadır.
Başa güreşecek olan pehlivanların ilk amacı, Kırıkpınar'da başpehlivan olmaktır. Ancak başpehlivanlığı elde eden pehlivanın diğer bir amacı da güreşi üst üste 3 yıl kazanarak Altın Kemer'e ilelebet sahip olmaktır.
Kırkpınar'ın Cumhuriyet öncesi en önemli Başpehlivanları Kel Aliço, Koca Yusuf, Kurtdereli Mehmet, Adalı Halil gibi Cihana nam salmış olan pehlivanlardır.
Cumhuriyet döneminde ise en namlı pehlivanlar olarak Bandırmalı Ali Acar, Tekirdağlı Hüseyin Alkaya, Samsunlu İbrahim Karabacak ve Karamürselli Aydın Demir, Denizlili Hüseyin Çokal ve Karamürselli Ahmet Taşçı gözümüze ilk çarpanlardır.
Güreşler için çağrılan ve başaltı birinciliği olan pehlivanlar dışında, aşağıdaki koşulları yerine getiren güreşçiler de Kırkpınar'da müsabakalara katılabilirler,,,,,,,
