psikoloji deney örneği bulabilir misiniz deftere yazmalık çok acill lütfen
PSİKOLOJİDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
a. Betimleyici ve Tanımlayıcı Yöntemler
b. Deneysel Yöntemler
c. İstatistiksel Yöntemler
Deneysel Yöntemler
Deney, incelenmek istenen olayın araştırmacı tarafın¬dan yapay olarak hazırlanan koşullarda (çoğunlukla laboratuvarlarda) oluşturulmasıdır. Deneysel yöntemin amacı, olaylar arasındaki sebep-sonuç ilişkilerini belirle¬mektir. İnsan davranışlarını inceleyen psikoloji de de¬neysel yöntemi oldukça sık kullanır. Doğa bilimlerinde olduğu gibi, psikolojiye konu olan olaylar arasında da se¬bep-sonuç ilişkisi vardır. Deneysel yöntem, bu sebep-sonuç ilişkilerini ortaya çıkarma çabasındadır.
Psikolojik olaylar arasındaki sebep-sonuç ilişkileri, fizik, kimya, biyoloji bilimlerindeki kesinliği taşımaz. Çünkü insan davranışlarında bireyin biyolojik özellikleri, geç¬miş yaşantıları, o an içinde bulunduğu içsel durum, yaşa¬dığı çevre gibi pek çok etken söz konusudur ve bu etken¬lerin her biri farklı bireyleri, farklı şekilde etkiler.
Deneysel yöntemin aşamaları
Deneysel yöntemin psikolojideki uygulamalarını anlaya¬bilmek için bilimsel araştırmalarda izlenen genel meto¬dun ve bazı kavramların bilinmesi gerekir. Bilimsel araştırmalarda izlenen yol kısaca;
Gözlem --> Hipotez (Varsayım) --> Deney --> Yasa (Genelleme) şeklindedir.
Gözlem: Araştırmacının olayı nesnel ve sistemli bir şe¬kilde incelemesidir.
Örnek: Sessiz bir ortamda çalışan öğrenciler, daha başarılı ol¬maktadır.
Hipotez (Varsayım): Olayın sebebi hakkında yapılan, doğruluğu henüz ispatlanmamış geçici açıklamalardır.
Örnek: Öğrencilerin zeka ve okul başarı düzeyleri denk olmak koşuluyla, çeşitli uyarılardan arındırılmış bir çalışma orta¬mı, okuduğunu anlama oranını artırır.
Deney: Hipotezin doğruluğunu ispatlamak veya çürüt¬mek amacıyla yapılan çalışmalardır.
Örnek: Zeka ve okul başarıları denk 2 grup öğrenciden 1. grup sessiz bir ortamda, 2. grup gürültülü bir odada aynı ma¬kaleyi okuyorlar. Daha sonra onlara, okudukları makaley¬le ilgili sorular soruluyor. 1. gruptaki öğrencilerin daha ba¬şarılı olduğu görülüyor.
Hipotez desteklenmiştir (doğrulanmıştır). O halde, uya¬ranlardan arındırılmış bir ortamın okunanı anlamayı ve dolayısıyla başarıyı artırdığını söyleyebiliriz.
Yasa (Genelleme): Olaylar arasındaki düzenli ilişkiyi saptayan ve bir durumun zorunlu olduğunu ifade eden önermelerdir. Yasalar olayların gidişinde bir değişmezlik ve zorunluluk olduğunu ifade eder, olağan dışına yer vermez.
Örnek: Normal basınç altında su 100 °C de kay¬nar.
Değişken: Yaş, cinsiyet, zeka gibi deneyden deneye farklı değerler alabilen nesneler, durumlar ve özellikler¬dir. Değişkenler ikiye ayrılır:
Bağımsız Değişken: Araştırmacının denetimi altında değerleri değiştirilen ve araştırmada etkisi incelenen faktördür.
Bağımlı Değişken: Araştırmacının denetiminde ol¬mayan, bağımsız değişkenin aldığı değerlere göre deği¬şim gösteren faktördür.
Ara Değişken : Bağımsız değişken dışında sonucu etkileyen faktörlere ara değişken denir. Başka bir deyişle, bağımsız ve bağımlı değişken arasındadır.
Olaylar arasında sebep-sonuç ilişkisi kuran deneysel yöntemde, bağımsız değişken olayın sebebini, bağımlı de¬ğişken ise olayın sonucunu gösterir.
Etkisi araştırılan (bağımsız) değişken, araştırmacının de¬neydeki gruplara farklı şekillerde veya farklı düzeylerde uyguladığı değişkendir.
Örneğin, uykusuzluğun zihinsel faaliyetler üzerindeki et¬kisinin incelendiği bir araştırmayı ele alalım. Bu araştır¬mada zihinsel faaliyetler üzerinde etkisi olduğu düşünü¬len "uykusuzluk" bağımsız değişken, uykusuzluktan et¬kileneceği düşünülen "zihinsel faaliyetler" ise bağımlı değişken olur. Deneysel yöntem bize sebep-sonuç iliş¬kisini verdiğine göre, bu araştırmada "uykusuzluk" se¬bep, "zihinsel faaliyetler" ise sonuçtur.
Daha önceki örneği ele alırsak, çalışma ortamındaki gürül¬tü veya sessizlik bağımsız değişken, okuduğunu anla¬ma oranı ve başarı ise bağımlı değişkendir.
Deney ve Kontrol Grupları: Psikoloji deneylerinde ge¬nellikle iki grup kullanılır: Deney ve kontrol grupları.
Deney Grubu: Etkisi incelenmek istenen bağımsız değişkenin, araştırmacının kontrolü altında uygulandığı gruptur.
Kontrol Grubu: Günlük yaşam koşullarının değiştiril¬mediği, bağımsız değişkenin uygulanmadığı gruptur.
