Sagot :
1. BİR DEVLET DOĞUYOR
Osmanlı Devleti Söğüt-Domaniç merkezli olarak 1299 yılında Oğuz Türkleri'nin Kayı boyundan Ertuğrul Gazi'nin oğlu Osman Bey tatafından kurulmuştur.
Osmanlı'nın Kısa Sürede Büyüme Nedenleri:
- Bir uç (sınır) beyliği olarak kurulması (Bizansa sınırı olduğu için topraklarını kuruluş dönemi boyunca hep bu yönde genişletmiştir, bu sayede diğer Türk beylikleri ile savaşmasına gerek kalmamıştır).
- Gaza ve cihat politikası ile hareket etmiştir. Fetihlerini İslam'ı yaymak amacıyla gerçekleştirmiş ve bu sayede diğer Türk beyliklerinden de destek almıştır.
- Gayrimüslimlerle İstimalet (adalet ve hoşgörü) politikası izlemiştir, böylece yerli halkın devlege bağlı kalması sağlanmıştır.
- İskan politikası etkili olmuştur. Fethedilen yabancı topraklara göçmen Türkmenleri yerleştirerek bölgenin hızlıca Türkleştirilmesini sağlamıştır.
- Devletin başına akıllı yöneticiler geçmiştir.
Kuruluş dönemi padişahları:
- Osman Gazi
- Orhan Gazi
- I. Murat (Hüdavendigar)
- I. Bayezid (Yıldırım)
- FETRET DEVRİ + I. Mehmet (Çelebi)
- II. Murat
Daha sonra tahta II. Mehmet (Fatih) geçmiş ve devlet Yükselme Dönemi'ne girmiştir.
Başkentler: Sırasıyla Bursa ve Edirne başkent olmuştur. İlerleyen yıllarda İstanbul'un fethi ile İstanbul başkent yapılacaktır.
Fetret Devri: Moğol İmparatorluğu ile gerçekleşen Ankara Savaşı sonrasında devlet aldığı yenilgi üzerine 11 yıl boyunca süren bir duraklama sürecine girmiştir. Yıldırım'ın oğulları arasında taht kavgaları olmuştur. Sonunda tahta I. Mehmet geçmiştir.
2. OSMANLI FETİH SİYASETİ
Osmanlı'nın fetih siyaseti sadece savaşmaktan ibaret olmamıştır. Aynı zamanda fethedilen toprakların Türkleştirilmesine ve halk arasında barışın sağlanmasına da dikkat edilmiştir. Millet Sistemi, İskan Politikası, İstimalet Politikası ve Tımar Sistemi de bu siyasette etkili olmuştur.
I. Mehmet (Fatih) Dönemi: I. Mehmet özellikle İstanbul'u fetheden padişah olarak ünlüdür.
İstanbul'un fethinin sebepleri:
- Peygamberin İstanbul ile ilgili hadisi.
- Bizansın Osmanlı'nın iç işlerine müdahele etmesi.
- Önemli ticaret yollarına hakim olma isteği.
- Bizans'ın Anadolu beylikleri ve şehzadeleri kışkırtması.
- Bizans'ın Avrupa'lı devletleri Haçlı Seferlerine teşvik etmesi.
Fatih Sultan Mehmet'in zekice kuşatması sonucunda İstanbul ele geçirilmiştir ve yeni başkent ilan edilmiştir.
Fethin sonuçları:
-> Rum bilim insanları Avrupa'ya kaçarak Rönesans'ı başlattı.
-> Orta Çağ kapandı ve Yeni Çağ açıldı.
-> Osmanlı Yükselme Devri'ne girdi.
-> İpek Yolu'na hakim olundu. Bu Avrupa'yı yeni ticaret yolları arayışına itti ve bir sonraki konuda değineceğim Coğrafi Keşifler'in başlamasında etkili oldu.
-> Osmanlı'nın İslam dünyasında saygınlığı arttı.
-> Bizans İmparatorluğu yıkıldı.
✰ Fatih Dönemi sadece İstanbul'un fethiyle sınırlı değildir. Başka önemli fetihler de yapılmıştır.
Karadeniz'in "Türk Gölü" haline getirilmesi: Amasra, Sinop, Trabzon ve Kırım.
Balkanlarda: Eflak, Mora, Bosna Hersek, Arnavutluk.
Ege Adaları: Midilli, İmroz, Taşoz, Semadirek, Bozcaada, Limni
I. Selim (Yavuz) Dönemi: Yavuz Sultan Selim'in döneminde Anadolu Türk Birliği Dulkadiroğulları Beyliği'nin alınması ile sağlandı.
Yavuz Sultan Selim 8 yıllık saltanatında 80 yıllık iş yapmış, Osmanlı hazinesini tamamen doldurmuş ve çoğunlukla Doğu yönünde fetihler yapmıştır.
Özellikle yapılan Mercidabık ve Ridaniye Savaşları önemlidir. Bu savaşlar ile Mısır ele geçirilmiş ve halifelik Osmanlı'nın eline geçmiştir.
Böylece Osmanlı İslam dünyasının hükümdarı haline gelmiştir.
I. Süleyman (Kanuni) Dönemi: 46 yıllık saltanatı ile en uzun süre tahtta kalmış Osmanlı padişahı olmuştur. Özellikle Batı yönünde fetihler gerçekleştirilmiştir. Belgrad ve Macaristan fethedilmiştir. Viyana kuşatılmış ama alınamamıştır. Ayriyeten Kıbrıs fethedilmiştir, böylece Akdeniz Türk Gölü haline getirilmiştir. Ayrıca İnebahtı Deniz Savaşı'nda ilk defa Osmanlı Donanması yakılmıştır, bu Osmanlı'nın denizlerde gerilemeye başladığını gösterir.
Not: Bu dönem sonrası Osmanlı yavaş yavaş gerilemeye başlamıştır.
3. AVRUPA GELİŞMELERİ VE OSMANLI'YA ETKİSİ
- Coğrafi Keşifler: Ticaret yollarının Osmanlı'ya geçmesi ile Avrupalılar yeni ticaret yolları arayarak keşifler dönemini başlatmıştır. Ayrıca yaşanan teknik gelişmeler ve Hristiyanlığı yayma fikri de etkili olmuştur. Sonucunda olan bazı olaylar: Dünya'nın şeklinin küreye benzediği Macellan tatafından ispatlanmış, bu gerçeğin kilisenin öğretileri ile çelişmesi üzerine kiliseye duyulan güven azalmıştır. Hint Deniz Yolu ve Amerika kıtaları keşfedilmiştir. Sömürgecilik kavramı ilk defa ortaya çıkmıştır. Portekiz ve İspanya öncüsü olmuştur. Osmanlı ticareti olumsuz etkilenmiştir.
- Rönesans: İstanbul'un fethiyle Avrupa'ya gelen bilim insanları etkili olmuştur. Avrupa'da bilim, felsefe, mimari, bilim vb. alanlar gelişmeye başlamıştır. Matbaa icat edilmiş, yeni teknik buluşlar yapılmış ve bunlar yeni yeniliklerin önünü açmıştır. Bütün bunların olduğu bu döneme Rönesans denir işte. İtalya'da başlamıştır. Osmanlı bu bahsettiğim alanlarların tümünde geri kalmıştır.
- Reform: Almanya'da Martin Luther önceliğinde kilise tarafından özünden saptırılan katolik kilisesini düzeltmek ve Hristiyanlık dininde yeni ıslahatlar yapılmak istenmiştir. Osmanlı bir İslam devleti olduğu için bu gelişmenin ona pek etkisi olmamıştır, sadece Avrupa'daki karışıklık ortamı sayesinde Avrupa'da ilerleyebilmiştir.
- Sanayi Devrimi: İngiltere'de başlamıştır. Modern buharlı makinenin icadı ile Avrupa'da insan gücünden makine gücüne geçiş yapılmıştır. Sömürgecilik hızlanmıştır. Sanayi Devrimine ayam uyduramayan Osmanlı olumsuz etkilemiş ve Avrupa'nın hammadde ve pazar ihtiyacını karşılamak amacıyla kullanılmıştır.
- Fransız İhtilali: 1789-1799 yılları arasında Fransa'daki halkın, yıllar boyunca karşı karşıya geldikleri adaletsizlikler sonucu soylu sınıfa karşı baş kaldırması sonucu meydana gelen bir devrimdir. Sadece Fransa ile sınırlı kalmamış, ortaya çıkardığı insan hakları, demokrasi, milliyetçilik, özgürlük, eşitlik, adalet gibi yeni kavramlar tüm Avrupa'ya yayılmıştır. Her millete tek devleti esas alan yeni dünya görüşü (milliyetçilik akımı) imparatorlukların (çok uluslu devletlerin) yıkılmasına neden olmuştur. Milliyetçilik sonucu Osmanlı içerisindeki azınlık milletler isyan etmeye başlamıştır, Osmanlı böylece olumsuz etkilenmiştir. Diğer bir yandan gerçekleştirilen demokratikleşme adımları olumlu bir etkiye sebep olmuştur.
4. OSMANLI'DA ISLAHAT HAREKETLERİ
Lale Devri: III. Ahmet Islahatları olarak da geçer.
- Yabancı devletlerde geçici elçilikler açılmıştır, Avrupa'daki gelişmeler yakından takip edilmeye başlanmıştır. (Siyasi)
- Çiçek aşısı uygulanmıştır. (Sağlık)
- Matbaa kullanılmaya başlanmıştır, bu sayede kitap, gazete ve dergi basılmaya başlanmıştır. (Kültürel)
- Tulumbacılar Ocağı adında İtfaiye örgütü kurulmuştur.
NOT: Askeri alanda hiç ıslahat yapılmamıştır!
III. Selim: Yaptığı ıslahatlara Nizam-ı Cedid adı da verilir. Aynı zamanda kurduğu yeni orduya da bu isim verilmiştir.
- Nizam-ı Cedid ordusu kuruldu. (Askeri)
- Bu yeni ordunun ihtiyaçları için İradı Cedid adında yeni bir hazine açıldı. (Ekonomik)
- Kalıcı elçilikler açıldı. (Diplomasi/Siyasi)
II. Mahmut:
- Yeni okullar açılmıştır. Yabancı dil olarak Fransızcanın öğretimine önem verilmiştir. (Eğitim)
- Osmanlı'ya fes getirilmiştir.
- Yeniçeri Ocağı kaldırılmıştır, bu olay Vaka-i Hayriye (Hayırlı Olay) ismiyle anılmıştır. Bu şekilde anılmasının sebebi Yeniçeri ocağının Yükselme Devrinden sonra bozulup yeniliklerin önündeki baş engel haline gelmesidir.
Demokratikleşme Adımları:
- Tanzimat Fermanı: Tüm Osmanlı halkı eşit sayıldı, hukuk üstünlüğü kabul edildi.
- Islahat Fermanı: Azınlıklara yeni haklar verildi.
- I. Meşrutiyet: Meşruti yönetime (padişahın yanında bir meclisin de olduğu yönetim) geçiş yapıldı ve Türk tarihinin ilk anayasası olan Kanun-i Esasi ilan edildi.
İyi Dileklerimle...
#OptiTim❞
Thank you for visiting our website wich cover about Sosyal Bilgiler. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.