Sagot :
Belirtili isim tamlaması [değiştir]
Belirtili isim tamlamalarında bir kavramın "kime" ve "neye" ait olduğu belirtilir. Bu tür tamlamalarda hem tamlayan hem de tamlanan ek alır. Tamlayan -in ilgi ekini (tamlayan eki), tamlanan ise -i iyelik ekini alır:[1]
kitabın kapağı, çocukların kıyafetleri, üzümün çöpü, aşkın büyüsü
Tamlayanı zamir olan tamlamalar da belirtili isim tamlamasıdır:
benim saatim, senin okulun, onun kalemi, bizim evimiz, sizin sokağınız, onların niyeti
Belirtisiz isim tamlaması [değiştir]
Belirtisiz tamlamada tamlayan ek almaz, yani yalın haldedir; tamlanan ise -i iyelik ekini alır:[1]
şeker balı, sel felâketi
Tamlanan isim ile iyelik eki arasına "s" veya "y" yardımcı ünsüzleri girebilir:
portakal suyu, masa lambası, su kuyusu
Belirtisiz isim tamlamalarının pek çoğu kalıplaşmış sözcük grubudur ve cümlede bileşik isim gibi görev alır:
tiftik keçisi, millî eğitim bakanı, bilgisayar programı, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü
Cami, sanayi gibi bazı Arapça kökenli sözcükler tamlanan olarak kullanıldıklarında hem "-i" hem de "-si" şeklinde yazılabilirler. Örneğin uçak sanayii ve uçak sanayisi kullanımlarının her ikisi de doğrudur.[2] Aynı şekilde Beyazıt Camii ve Beyazıt Camisi kullanımlarının her ikisi de doğrudur.[3]
Zincirleme isim tamlaması [değiştir]
İkiden fazla ismin anlam bütünlüğü oluşturacak şekilde bir araya gelmesiyle oluşturulan tamlamalardır:
Okulun bahçe kapısı
Bazen hem tamlayan hem de tamlanan kendi içinde isim tamlamasıdır:
Yatak odasının pencere pervazı ("yatak odası" + "pencere pervazı")
Bazen araya sıfat girebilir. Bu durumda genellikle sıfat alan sözcük sıfat tamlamasına dönüşür. Ancak sözcük grubunun tamamı isim tamlamasıdır; zira sıfat çıkarılsa dahi isim tamlaması olarak kalır:
Elma ağacının kalın gövdesi ("kalın" sıfat)
Elma ağacının gövdesi
Belirtili ve belirtisiz olma durumu öncelikle tamlayan ve tamlananın kendi içerisinde değerlendirilir. Daha sonra tamamının belirtili veya belirtisiz olduğuna bakılır.:
çocuk edebiyatı dizisi ("çocuk edebiyatı" belirtisiz, "dizisi" kendi içinde tamlama değil, tamamı belirtisiz [... dizisi])
Murat'ın babasının evrak çantası ("Murat'ın babası" belirtili, "evrak çantası" belirtisiz, tamamı belirtili)
babamın eski cekedi
evin kapısının anahtarı
çelik tencere kapağı BUNLAR ZİNCİRLEME AD TAMLAMASIDIR
öğrencilerin öğle yemeği
kapının kolu
Thank you for visiting our website wich cover about Türkçe. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.