Açıklama:
Gaye ve Nizam Delili Nedir?
Bu iki kavram da İslami literatürde karşımıza çıkan gaye ve nizama dayalı delil kavramlarıdır.
Gaye ve nizam delilleri Allah'ın varlığının delillerine örnek oluşturan içeriklerdir. Bu deliller, halkın kavrayabileceği türden basit delillerdir. Aynı zamanda dünyanın, nizami bir düzen içerisinde bulunmasının sebebi Allah'ın varlığı ve onun yaratmasıyla oluşmuştur. İşte gaye ve nizam delilleri de bu açıklamayla eş değer delillerdir.
Kısacası, alemin kusursuz işleyişi, nimetleri, tüm insanlığın gözle gördüğü eşsiz güzellikler, dünyanın içerisinde yer alan bilimsel mucizeler, metafizik ve daha birçok konu onu meydana getiren kusursuz bir yaratıcının var olduğuna delalettir.
Gaye ve nizam delili herkes tarafından anlaşılmasından dolayı alimler ve mutasavvıflar tarafından da en çok tercih edilen delil biçimi sayılmaktadır.
Gaye ve Nizam Deliline Beş Örnek
Dünya'nın düzenli bir hareketle durmadan dönmesi ve gezegenlerle bir uyum içerisinde olması.
Gece ve gündüzün işleyişi.
İnsan vücudunda bulunan uzuvların beyinsel bir etkileşimle fizyolojik olarak hareket etmesi.
Metafizik aleminin duyu organlarıyla anlaşılamaması.
Doğada bulunan her canlının zincirleme bir besin kaynağı konumunda olması ve birbirlerine faydada bulunması.
