basit türemiş birleşik kelimeler konusunu açıklayarak anlatir misiniz lütfen o türün özelliklereini yani nasıl durumlarda olduğunu örnekleyerek açıklar mısınız ​

Sagot :

Açıklama:

  • Basit Kelimeler

Yapım eki almamış sözcüklerdir. Bu tür sözcükler çekim eki alabilir. Yapım eki almadıklarından bunlar daima kök durumunda bulunur.

Örnekler

» Ağacın dalına kuşlar kondu.

Bu cümlede eklerin tamamı çekim ekidir. Dolayısıyla bu cümledeki tüm sözcükler basit yapılıdır.

» Masasında kitaplar vardı.

Bu cümledeki bütün isimler yapım eki almadıkları için basit yapılıdır.

» Kış bu yıl erken geldi.

Bu cümlede altı çizili fiil basit yapılıdır.

  • Türemiş Kelimeler

Kök ya da gövdelere yapım eki getirilerek oluşturulan yeni sözcüklerdir. Türemiş sözcükte en az bir tane yapım eki bulunur. Türemiş sözcüklere “gövde” de denir.Türemiş Sözcük = Kök + Yapım Eki

Örnekler

» ev – li → evli

→ yol – culuk → yolculuk

→ ört – ü– lü→ örtülü

→ sor – u – lar → sorular

Yukarıdaki sözcüklerde altı çizili ekler yapım ekidir. Kök veya gövdelere gelerek yeni bir kelime türetmiştir. Dolayısıyla yapım eki alarak oluşan bu yeni kelimeler türemiş kelimelerdir.

» Mert’le on yıl önce tanıştık.

» Bahçedeki çiçekleri suladı.

.Yukarıdaki cümlelerde altı çizili fiiller yapım eki aldığı için türemiş yapılıdır.

» Babamın çalışma masası çok düzenlidir.

» Durakta öğrenciler servis bekliyor.

.Yukarıdaki cümlelerde altı çizili isimler yapım eki aldığı için türemiş yapılıdır.

  • Birleşik Kelimeler

Yeni bir kavramı karşılamak üzere, birden fazla sözcüğün bir araya gelip kaynaşmasıyla oluşan sözcüklere birleşik sözcük denir.

Örnekler

» “Ata + Türk → Atatürk

» “Ata + Türk → Atatürkbu sözcükte “Ata” ve “Türk” sözcükleri bir araya gelerek yeni bir kelime oluşturmuştur. İki farklı sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan bu tür sözcüklere birleşik sözcükler diyoruz.

» ne + asıl → nasıl

» demir + baş → demirbaş

» Afyon + kara + hisar → Afyonkarahisar

  • > Birleşik sözcükler farklı yollarla oluşturulabilir:Birleşik İsim

> Birleşik sözcükler farklı yollarla oluşturulabilir:Birleşik İsim» İsim tamlaması yoluyla: öğretmenevi, tavukgöğsü, aslanağzı…

» Sıfat tamlaması yoluyla: Kızılırmak, sivrisinek, açıkgöz…

» İki fiilin birleşmesiyle: çekyat, kapkaç, uyurgezer, biçerdöver…

» İsim ve fiilin birleşmesiyle: gecekondu, ateşkes, uçaksavar

  • Birleşik Fiil

» İsim + yardımcı eylem yoluyla: yardım etmek, hapsolmak, hasta olmak…

» Fiil + fiil yoluyla: sevebilmek, gidedurmak, yapıvermek…

> Deyimleşme yoluyla: küplere binmek, göz gezdirmek, burnunu sokmak…

UYARI :Birleşik sözcükler oluşturulurken ses düşmesi, ses türemesi gibi ses olayları olursa veya sözcüklerden en az biri gerçek anlamını kaybederse oluşan birleşik sözcük bitişik yazılır.

Örnekler

» hapis + etmek → hapsetmek (ünlü düşmesi)

» his + etmek → hissetmek (ünsüz türemesi)

» bülbül + yuvası → bülbülyuvası (tatlı)

» kül + bastı → külbastı (yemek)

Başarılar...

iyi çalışmalar...

En iyi seçersen sevinirim.