Sagot :
Merhaba,
fiilimsi nedir?
fiilden türeyen fakat tamamen fiil özelliği göstermeyen sıfat, zarf ve isim görevinde kullanılan kelimelere fiilimsi denir. fiilimsiler kendi içerisinde 3'e ayrılır. bunlar zarf fiil, sıfat fiil ve isim fiilidir.
İsim fiil : fiile getirilen ma - ış - mak eklerinden olur. örnek :
- bunu yapmak sana mı düştü? ( -mak eki isim fiil olmuştur)
- kaçıncı yazışında bitirdin? ( -ış eki isim fiil olur. )
- bunu okuma ile bitiricez. ( -ma eki isim fiil olur. )
not : kalıplaşmış kelimeler isim fiil kabul edilemez. örnek :
- yazmayı aldım. ( -ma isim fiil ekidir. fakat burda fiil görevinde değil kullanılan eşya ismi görevindedir. bu yüzden fiilimsi özelliğini kaybetmiştir.)
sıfat fiil : an - ası - mez - ar - dik -ecek -miş ekleri gelen ve genellikle sıfat görevinde kullanılan kelimelerde bulunur. örnek :
- bana gelen haberler böyle değil. ( -en sıfat fiildir. )
- onun suya kapılması an meselesi. ( -ası sıfat fiildir. )
- kaçar adımlarla yürüdüm. ( -ar sıfat fiildir. )
not : sıfat fiil eki yükleme gelirse fiilimsi olmaz. örnek;
- onun söylediği aklımın ucuna gelmez. (-mez sıfat fiil ekidir. fakat yükleme geldiği için çekimli fiil olmuştur. fiilimsi özelliğini kaybetmiştir. )
zarf fiil : -ken - alı - ip -madan - ince -meksizin - r.. maz - casına - dığında - arak eklerini alan genellikle zarf görevinde kullanılan kelimlerde bulunur. örnek :
- buna bakmaksızın kullandım. (- maksızın zarf fiildir. )
- kalemi alalı çok oldu. (-alı zarf fiildir.)
- koşarcasına koşuyordu. ( -casına zarf fiildir. )
#optisınavda
#lavinia
Fiilimsiler
Öncelikle fiilimsi tanımını yapalım:
- Fiillere getirilen birtakım eklerle oluşturulan; fiillerin isim, sıfat, zarf şeklini yapan sözcüklere fiilimsi diyoruz.
- Fiilimsiler, fiillere getirilen “fiilimsi ekleri” ile ortaya çıkarlar.Bu ekler fiilden isim yapma ekleri olarak da bilinir ki bunlar eklendiği fiili isim soylu sözcük yaparak o sözcüğün cümlede “isim, sıfat ve zarf” görevinde kullanılmasını sağlayan eklerdir.
Fiilimsilerin özelliklerine bakalım:
- Eylemlerden türetilirler.
- Olumsuzluk eki (-me / -ma) alabilirler.
- Fiillerin aldığı “fiil çekim eklerini” yani şahıs ekleri, haber ve dilek kiplerini alamazlar.
- Cümlede ad soylu sözcük (ad, sıfat, zarf) gibi görev yaparlar.
Aynı zamanda fiilimsiler 3'e ayrılır;
- İsim-fiil
- Sıfat-fiil
- Zarf-fiil
İsim-Fiil (Mastar)
Fiillere getirilen “-ma / -me, -mak / -mek, -ış / -iş / -uş / -üş” ekleriyle yapılır. Bu ekleri, aklımızda daha kolay kalması için “-iş, -me, -mek” veya “-ma, -ış, -mak” şeklinde kodlayabiliriz.
Örneklerine bakalım :
- Balık tutmak derken "-mak" eki
- Evi temizleyişini derken "-iş" eki
İsim-fiiller, olumsuzluk ekini almış fiillerle karıştırmamalıdır.
Zamanla kalıplaşarak bir varlığın veya kavramın adı haline gelmiş sözcükler vardır. Bunlar fiilimsi olarak kabul edilmezler. (Kazma, dolma, danışma, dondurma ) Bunlara dikkat etmek gerekir.
Sıfat-Fiil (Ortaç)
Fiillere getirilen “-an (-en), -ası (-esi), -maz (-mez), -ar (-er / -ır / -ir / -r), -dık (-dik / -duk /-dük), -acak (-ecek), -mış (-miş / -muş / -müş)” ekleriyle yapılır.
Bu ekleri, aklımızda daha kolay kalması için “-an,-ası,-mez,-ar,-dik,-ecek,-miş“ şeklinde kodlayabiliriz.
Örneklerine bakalım :
- Çalışan işçi derken "-an" eki
- Sararmış duvar derken "-mış" eki
Zarf-Fiil (Bağ-Fiil, Ulaç)
Fiillere getirilen “-ken, -alı (-eli), -madan (-meden), -ince (-ınca / -unca / -ünce), -ip (-ıp / -up / -üp), -arak (-erek), -dıkça (-dikçe / -dukça / -dükçe / -tıkça /-tikçe / tukça / -tükçe), -e… -e (-a… -a), -r… -maz (-r… -mez), -casına (-cesine), -meksizin (-maksızın), -dığında (-diğinde / -duğunda / -düğünde / -tığında / -tiğinde / -tuğunda / -tüğünde)” ekleriyle oluşturulan sözcüklerdir.
Bunu "Kenyalı Asiye ince ip arakladıkça/madan" şeklinde kodlayabiliriz.
Örneklerine bakalım :
- Konuşarak halletmek derken "-arak" eki
- Oraya gelince derken "-ince" eki
- Kitap okurken derken "-ken" eki
#OptiSınav #Lavinia
Thank you for visiting our website wich cover about Türkçe. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.