Sagot :
Selam Bal♡
Opti değilim ama optiler cevap vermezler diye ben cevaplıyorum.
EDATLAR
Tek başına anlamı ve görevi olmayan ancak kendinden önce gelen sözcükle öbekleşerek anlam ve görev kazanan sözcüklerdir.
- Edatlar tek başına bir öge olamaz.
- Edatlar çekim eki aldığında isimleşir.
Örnek: Benim gibisini bulamazsın. Gibi kelimesi isim çekim eki alarak artık isimleşmiştir.
Edatlardan bazıları şunlardır: gibi, ile, için, göre, karşın,e doğru, e değin,den dolayı, den ötürü, den beri, den sonra, üzere…
GİBİ
Cümleye benzerlik, eşitlik, tezlik, olasılık gibi anlamlar katar.
- Aslan gibi güçlü çocuk, yine yarışmayı kazandı.. (benzerlik)
- Çantayı kaptığı gibi kaçtı.(tezlik)
- O da babası gibi çok çalışkandır. (eşitlik)
- Birazdan buraya gelecek gibi. (olasılık)
- Saat dört gibi buraya gelecek.(civarında)
Not: Gibi edatı isim çekim eki aldığında edat özelliğini yitirip isimleşir.
Örnek: Benim gibisini bulamazsın
İLE
İle edatı cümleye sebep, araç, birliktelik, durum ve karşılıklı yapma anlamı katar.
- Arabayla gezmeye gitti.(araç)
- Ahmetle dışarı çıkacağım günü bekliyorum.(birliktelik)
- Hayatı okumayla geçti. (durum)
- Onun gelişiyle ders çalışmaya başladı.(sebep)
- Arkadaşıyla kavga edince bu olaya çok üzüldü.(karşılıklı yapma)
Not:Türkçede, biri bağlaç diğeri edat olan iki çeşit “ile” vardır. Bir cümlede “ile”nin yerine “ve”yi getirebiliyorsak bağlaç, getiremiyorsak edattır.
- Ankara’ya otobüsle gideceğiz. (edat)
- Annemle babam tatil hazırlıkları yapıyordu. (bağlaç)
İÇİN
Cümleye amaç-sonuç, neden-sonuç, özgülük ,uğruna,karşılığında gibi anlamlar katar.
- Ders çalışmak için arkadaşına gitti. (amaç-sonuç)
- Konuştuğu için dersten hiçbir şey anlamadı. (neden-sonuç)
- Bu fedakarlıklar hep senin için. (özgülük)
- Senin için her şeyden vazgeçtim.(uğruna)
- Kitap için ne kadar ödediniz.(karşılığında)
KARŞI
Cümleye genellikle yönelme anlamı katar.
- Ona karşı sorumluluklarım var.
- Denize karşı oturuyorduk.
Not: Karşı sözcüğü cümlede bir ismi belirtirse sıfat, ek alırsa isim, bir isme yönelme(a, e) durum ekiyle bağlanırsa edat olur.
- Karşı komşumuz, yeni bir eve taşındı.(sıfat)
- Karşıdan hızlı bir araba geliyordu.(isim)
- Sana karşı bir şeyler hissettiğini gözlerinden anladım.(edat)
KADAR
Cümleye gibi, benzetme,zaman, derece, ölçü, eşitlik, karşılaştırma gibi anlamlar katar.
- Senin kadar çalışkan birini görmedim. (gibi)
- Akşama kadar ders çalıştık. (zaman)
- Ayşe de Murat kadar ders çalışıyordu. (eşitlik)
- Cennet kadar güzel bir evimiz var.(benzetme)
- Onun kadar ders çalışan biri görmedim.(ölçü)
KARŞIN, RAĞMEN
Karşıtlık, aykırılık ilgilisi kurar.
- Sana rağmen buraya gelmiş.
- Ders çalışmasına rağmen sınavda başarılı olamadı.
DOĞRU
Cümleye , yönelme ve yaklaşıklık anlamları katar. ‘a doğru şeklindedir’
- Akşama doğru yürüyüş yapalım.
- İftara doğru yemek hazırlıkları başladı.
- Öğleye doğru yağmur başladı.
Not:Doğru sözcüğü isim, sıfat ve zarf olarak da kullanılabilir.
- Her zaman doğruyu söyle. (isim)
- Doğru insan ol her zaman. (sıfat)
- Benimle doğru konuş. (zarf)
ÜZERE
Cümleye amaç, koşul gibi anlamlar katar.
- Ders çalışmak üzere arkadaşıma gideceğim. (amaç-sonuç)
- Ayakkabımı yarın vermek üzere alabilirsin.(koşul-sonuç)
UYARI:Yalnız, ancak, bir, tek gibi edatlar cümlede sadece anlamında kullanılırsa edat; fakat anlamında kullanılırsa bağlaç olur.
- Ancak sen gelebilirsin buraya. (edat)
- Sana onur belgesini vereceğim ancak derslerinde biraz daha başarılı olmalısın. (bağlaç)
- Çok kitap okuduğun için yalnız sen bilirsin bu soruyu. (edat)
- Çok kitap okuyorsun yalnız önemli olan anlayarak, yaşayarak okuman.(bağlaç)
Diğer Edatlar: Dek, değin, denli, beri, dolayı, ötürü, değil, mi , den önce, den sonra…
- Sabaha dek ders çalıştı.
- Sonsuza değin kalbimizde yaşayacaksın.
- Bu denli huysuzlanacağını bilmiyordum.
- Sabahtan beri ders çalışıyor.
- Bugün gelecek misin?
BAĞLAÇLAR
Eş görevli sözcükleri, söz öbeklerini, cümleleri birbirine bağlayan ya da çeşitli anlam ilgileri kuran sözcük veya söz öbekleridir.
Bağlaçlar şunlardır: İle, ve, ama , fakat,ancak, yalnız, veya,ki, de, ise, ya da,çünkü,mesela, örneğin, veyahut, oysaki, halbuki, meğer ki,hem…. hem…, ya….. ya….., ne……..ne……, ister….. ister…. bağlaçlardan bazılarıdır.
İLE
Aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlar.
- Okulla ev arasında mekik dokuyor her zaman.
- Annesiyle babası tatile gitmek için para biriktiriyormuş.
- Paragrafla cümleyi ayırmak gerekir.
Not:Türkçede biri bağlaç diğeri edat olan iki çeşit “ile” vardır. Bir cümlede “ile”nin yerine “ve”yi getirebiliyorsak bağlaç, getiremiyorsak edattır.
- İzmir’e otobüsle gideceğiz. (edat)
- Annemle babam tatil hazırlıkları yapıyordu. (bağlaç)
VE
Aynı görevdeki sözcükleri ve cümleleri birbirine bağlar.Her zaman bağlaç görevinde kullanılır.
- Okula gideceğim ve sınavdan iyi not alacağım.
- Kitaplarım ve defterlerim teyzemde kalmış.
- Leyla ve Mecnun mesnevisini birçok şair yazmıştır.
AMA
Karşıt anlamlı iki cümleyi birbirine bağlar.
- Sınava iyi hazırlandı ama istediği bölümü kazanamadı.
- Geldik ama onu bulamadık.
Koşul anlamı katar.
- Sana para veririm ama idareli kullanacaksın.
- Eve geleceğim ama çok konuşmayacaksın.
Pekiştirme anlamı katar.
- Sıcak ama çok sıcak bir yerdi.
FAKAT
Karşıt anlamlı iki cümleyi birbirine bağlar.
- Söz verdin fakat sözünü tutmadın.
Koşul anlamı katar.
- Telefonu veririm fakat günde sadece iki saat kullanacaksın.
YALNIZ
Yalnız sözcüğü; ama, fakat anlamında kullanılıyorsa bağlaçtır. Bir tek, sadece anlamında kullanılıyorsa edattır.
- Yarışmaya yalnız bizim sınıf katıldı. (edat)
- Seni çok seviyor yalnız açılamıyor. (bağlaç)
- Okula yalnız o gelmiş.(edat)
- Ödevi yaparım yalnız çok uzun sürer.(bağlaç)
Not: Yalnız sözcüğü cümlede sıfat, isim ve zarf görevinde de kullanılabilir.
- Yalnız kişilerde genellikle bir hüzün vardır.(sıfat)
- Onun yanına yalnız gittim.(zarf)
- Yalnızlık Allah’a mahsus derdi babam.(İsim)
ANCAK
Bir düşünceye karşıt ikinci düşünceyi belirten bağlaçtır.
- Çok çalıştı ancak başarılı olmadı.
- Derslere hiç katılmıyor ancak sınavda hep başarılı oluyor.
Not:Ancak sözcüğü; ama, fakat anlamında kullanılıyorsa bağlaçtır. Bir tek, sadece anlamında kullanılıyorsa edattır.
Bu işi ancak sen yoluna koyarsın . (edat)
Çok çalıştı ancak başarılı olmadı.(bağlaç)
DE
Sözcükleri, cümleleri birbirine bağlayan bir sözcüktür. Her zaman ayrı yazılır.
- Annem de buraya gelecekmiş.
- Senin de ecelin bir gün gelecek.
- Akşam oldu da yattık.
- Buraya da uğramayı unutma.
Not: Türkçede iki tane -da, -de eki vardır. 1. bağlaç olan -da -de ekidir ve her zaman ayrı yazılır. 2. bulunma durum eki olan -da, -de ekidir ve her zaman bitişik yazılır.Bulunma durum eki olan -da , -de ekini cümleden çıkarttığımızda anlam tamamen bozulur. Bağlaç olan -da , -de ekini cümleden çıkardığımızda anlam daralabilir ama bozulmaz.
- Annemde kaldım.(bulunma durum eki)
- Annem de gelecekmiş.(bağlaç)
- Ahmet, Ankara’da yarışmaya katılacakmış.(bulunma durum eki)
- Ankara da bu olay karşısında sessiz kalmadı.(bağlaç)
Kİ
Cümleleri ve kelimeleri birbirine bağlar. Her zaman ayrı yazılır.
- O kadar yoruldum ki anlatamam.
- Ders çalışıyorum ki sınavı kazanayım.
- Öğretmen bağlaçları anlatacak mı ki?
Not: Türkçede üç tane -ki eki vardır: İlgi zamiri olan -ki ve sıfat yapan -ki her zaman bitişik, bağlaç olan ki her zaman ayrı yazılır.
- Annemin kıyafetleri benimkinden daha güzel.(İlgi zamiri olan -ki)
- Okuldaki arkadaşlarım bugün bize gelecek.(Sıfat Yapan -ki)
- Geldim ki onu göremedim.(Bağlaç )
HEM…HEM…
Karşılaştırılan iki unsurun hepsi anlamını verir..
- Hem ucuz hem kaliteli bir pantolon aldım.
- Ayşe, hem çalışıyor hem okuyor.
- Hem başarılı oluruz hem çok para kazanırız.
NE…NE….
Biçimce olumlu anlamca olumsuz cümleler kurar.
- Ne hasta bekler sabahı
Ne taze ölüyü mezar
- Ne senden vazgeçerim ne ondan.
İki karşıt sıfatı birbirine bağlarsa “ikisinin arası, ortası” anlamı verir.
- Ne şişman ne zayıf bir kızdı.
- Ne tatlı ne ekşi bir meyveydi.
YA… YA….
Karşılaştırılan unsurlardan birini ifade etmek için kullanılır.
- Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin.
- Ya devlet başa ya kuzgun leşe.
İSE
Karşılaştırma anlamı kurar.
- Ayşe çok başarılı bir öğrencidir, Burak ise hiç ders çalışmaz.
Not: İse bağlacı sadece karşılaştırma ilgisi kurar, kesinlikle şart ilgisi kurmaz.
- Ödevlerini yaparsan başarılı olursun. (şart eki)
- Yaban romanında Kurtuluş Savaşı’nı , Sodom ve Gomore’de ise İstanbuldaki yozlaşmış halkı anlatır Yakup Kadri. (bağlaç)
Oysa, Oysaki, Halbuki
- Oysa beni hep arardı..
- Oysaki onu hep sevmiştim.
- Halbuki çok çalışkan bir öğrenciydi.
- Öyleyse, Çünkü, Hatta
- Olanları anlatmadın mı, öyleyse ben ona anlatayım.
- Okula gelemeyeceğim çünkü çok hastayım.
- Dün bize gelmiş, hatta birkaç saat bizi beklemiş.
UYARI:
Her Zaman Edat Olanlar:
- için, mi, gibi ,kadar
Bazen Edat Olanlar:
- ancak, yalnız, bir, tek (bunların yerine SADECE kelimesi gelebilirse edattır)
Her Zaman Bağlaç Olanlar:
- ve, çünkü, ama, fakat, de, ki (de, ki ayrı yazıldığında bağlaç olur)
Bazen Bağlaç Olanlar:
- ancak, yalnız (bunların yerine AMA kelimesi gelebilirse bağlaçtır)
- ”ile” yerine “ve” kullanılabilirse bağlaçtır, kullanılamazsa edattır.
ÜNLEM
Seslenme, hitap bildiren sözcüklerdir.
Seslenme, hitap bildiren sözcüklerdir.Bir olay ya da durum karşısında beliren korku, sevinç, üzüntü, şaşkınlık, acıma,kızma gibi duyguları yansıtan sözcüklerdir.
ASIL ÜNLEMLER
Her zaman ünlem olan, başka bir görevi bulunmayan ünlemlerdir.Hişt, a,bre,e,vay, vah, ya,tu, eyvah, ey, hey, ah, aman, vah vah, of, oh, bee… ünlemlerden bazılarıdır.
- Ey Türk Gençliği ! (seslenme)
- Eyvah, ne yer kaldı ne yar! (üzülme)
- Of, şu insanlar gitse de artık maça bakabilsek! (bıkkınlık)
- Aaa, kim gelmiş buraya! (Şaşırma)
- Yeter bee, bıktım senden artık! (Kızma)
Not: Bazı asıl ünlemler cümle içerisinde ünlem özelliğini kaybederek isim görevinde kullanılabilir.
- Ahı gitmiş vahı kalmış.
- Kimsenin ahı kimsede kalmaz.
2- ÜNLEM DEĞERİ TAŞIYAN SÖZCÜKLER
Bazı sözcükler ve cümleler ünlem olmadıkları halde vurgu gereği ünlem değeri kazanabilir.
- Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!
- Sakın, bir söz söyleme yüzüme bakma sakın!
- Arkadaş! Yurdumu alçaklara uğratma sakın!
- Benim mi Allah’ım bu çizgi yüz!
- Yaşasın! Çok mutluyum.
3-YANSIMA ÜNLEMLERİ
Yansıma sözcüklerle oluşan ünlemlerdir.
- Tak tak!
- Çat!
- Tüh tüh!
İyi Dersler♡☆
Sırf 5 puan için çok uğraştım. O yüzden en iyi seçersen sevinirim.
#Pelin
Thank you for visiting our website wich cover about Türkçe. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.