Cümle Türleri (Cümle Çeşitleri)
A) Anlamlarına Göre Cümleler
1)Olumlu Cümle
2)Olumsuz Cümle
3)Soru Cümlesi
4)Ünlem Cümlesi
1) Olumlu Cümle
Ele alınan yargının gerçekleştiği, gerçekleşmekte olduğu ya da ileride gerçekleşeceğinin ifade edildiği cümlelere “Olumlu cümle” denir.
Sonunda beklediğimiz güzel haber bize ulaştı.
UYARI! Bir cümlede ifade edilen yargının hoşa gitmeyen bir durum içermesi o cümlenin olumsuz olduğunu göstermez.
Son günlerde havalar iyice soğudu.
UYARI! Bazı cümlelerde yüklem şekil olarak olumsuz görünse de anlamca olumlu olabilmektedir. Bu tür cümlelere “Anlamca olumlu, biçimce olumsuz” cümleler denir.
Sen ararsın da ben gelmez miyim?
2) Olumsuz Cümle
Cümlede ifade edilen yargının gerçekleşmediğini ya da ilerleyen zamanlarda gerçekleşmeyeceğinin ifade edildiği cümlelere “Olumsuz cümle” denir.
•Bu tür cümlelerin yükleminde “-mA, -mAz” olumsuzluk ekleri ya da “yok, değil” gibi olumsuzluk bildiren sözcükler bulunmaktadır.
Verdiğimiz yemek siparişi evimize gelmedi.
Zannettiğinizin aksine o iyi biri değil.
UYARI! Bazı cümlelerde yüklem şekil olarak olumlu görünse de anlamca olumsuz olabilmektedir. Bu tür cümlelere “Anlamca olumsuz, biçimce olumlu” cümleler denir.
Bu hayatı ne sen ne de ben hak ettik. (Hak etmedik)
Söylenecek söz mü şimdi bu? (Söylenmemesi gereken söz)
3) Soru Cümlesi
Cevap almak, bilgi edinmek ve herhangi bir kuşkuyu gidermek amacıyla oluşturulmuş olan cümlelere “Soru cümlesi” denir.
Bugün yağmur yağacak mı?
UYARI! Bazen soru cümleleri herhangi bir cevap almak için değil çeşitli anlamlar ifade etmek için oluşturulabilir. Bu tür cümlelere “Sözde soru cümlesi” denir.
Bu iyiliklerini hiç unutur muyum?
Siz benim neler çektiğimi nereden bileceksiniz?
4) Ünlem Cümlesi
Seslenmenin, çağırmanın yer aldığı ve aynı zamanda “sevinç, korku, heyecan, üzüntü, hayret, coşkunluk, acıma, kızgınlık” ifade eden ve vurgu/tonlamanın esas olduğu cümlelere “Ünlem cümlesi” denir.
Eyvah, defterimi evde unuttum!
Off yine sınavı geçemedik!
