Sagot :
Açıklama:
Türk tarihindeki ilk yazılı eserler hakkında araştırma yapma 10 sayfa olacakTürkler yazılı edebiyata geçmeden önce göçebe bir kültüre sahipti ve sözlü edebiyat ürünlerini ortaya çıkarıyorlardı. Türklerin Talas savaşıyla Müslüman olmasıyla yerleşik hayata geçmesi hızlanmış ve artık yazılı edebiyat ürünleri gibi eserler de ortaya çıkmıştır.
Türk Edebiyatının ilk yazılı eserleri derslerimizde veya sınavlarda sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Bundan dolayı iyi öğrenmek gerekiyor. Artık Türk edebiyatının ilk yazılı eseri nedir sorusunu gördüğünüz an hemen cevaplayabilirsiniz.Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri Nelerdir?
Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı eseri Orhun Yazıtları yani bilinen diğer bir adıyla Orhun Abideleridir. Diğer yazılı örnekler ise Türklerin İslamiyeti kabul etmesiyle oluşturulmuştur. O eserler ayrı bir başlık içerisinde yazılmıştır.İslamiyet Öncesi İlk Yazılı Örnek
Orhun Yazıtları Türkler’in İslamiyet’i kabul etmeden önce oluşturdukları ilk yazılı eserdir. Orhun Abideleri ile ilgili biraz bilgi sahibi olalım.
Orhun Abideleri
Türk edebiyatının ilk yazılı örnekleridir.
II. Göktürk Devleti döneminde dikilmiştir ve bu yazıtlar günümüzde Moğolistan sınırlarındadır.
İçerisinde ”Türk” kelimesinin geçtği ilk yazıl ıedebiyat ürünüdür.
Türklerin kullandığı alfabeler içerisinde yer alan Göktürk Alfabesiyle yazılmıştır. ( Göktürk alfabesi 38 harften oluşmaktadır.)
Orhun yazıtları ilk siyasetname olma özelliğini taşır.(Siyasetname: Devlet adamlarına devleti nasıl yönetecekleri hakkında bilgiler veren eserlerin genel adıdır.)
İlk nutuk yani söylev örnekleri arasında da yer alır.
Orhun Abideleri’ni yazan kişi Yolluğ Tigin’dir.
Eski Türkçe’ye ait en önemli eserlerden biridir.
Günümüzde Türkçe’de kullanmış olduğumuz birçok kelime bu eserin içerisinde geçmektedir.
Bu eser Türk tarihinin öğrenilmesinde ve aydınlatılmasında ışık tutmuştur.
Yazılar genellikle şiirsel bir anlatım tekniği kullanılarak yazılmıştır.
Yazıtlarda kullanılan dil tamamen yabancı dillerin etkisinden uzaktır.
Yazıtların içerisinde Türk adı ve Türk milleti adını ilk kez geçmektedir.
Göktürk Yazıtları olarak da bilinir.
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri arasında yer alan Orhun Yazıtları 1893 tarihinde Danimarkalı dil bilimcisi olan Prof. Thomsen ve Radloff tarafından çözümleniş ve okunmuştur.Eğitimdili
Anasayfa » Türk Dili ve Edebiyatı » Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri
Türk Dili ve Edebiyatı21 Mayıs 2019EğitimdiliYorum yaz
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri
Bu yazımızda öğrencilerimizin sürekli araştırmış oldukları konu olan Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı eserleri hakkında bilgiler vereceğiz. Türk edebiyatının ilk yazılı ürünü olan eserleri özellikleri ve yazarlarıyla birlikte öğreneceğiz. Türkler yazılı edebiyata geçmeden önce göçebe bir kültüre sahipti ve sözlü edebiyat ürünlerini ortaya çıkarıyorlardı. Türklerin Talas savaşıyla Müslüman olmasıyla yerleşik hayata geçmesi hızlanmış ve artık yazılı edebiyat ürünleri gibi eserler de ortaya çıkmıştır.
Türk Edebiyatının ilk yazılı eserleri derslerimizde veya sınavlarda sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Bundan dolayı iyi öğrenmek gerekiyor. Artık Türk edebiyatının ilk yazılı eseri nedir sorusunu gördüğünüz an hemen cevaplayabilirsiniz.
Yazı Başlıkları
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri Nelerdir?
İslamiyet Öncesi İlk Yazılı Örnek
Orhun Abideleri
İslamiyet Sonrası İlk Yazılı Eserler
Kutadgu Bilig
Divanü Lügati’t Türk
Atabetül Hakayık
Divanı Hikmet
Mecalis’ün Nefais
Babürname
Mir’atü’l Memalik
Harname
Keşfü’z-Zünün
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri Nelerdir?
Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı eseri Orhun Yazıtları yani bilinen diğer bir adıyla Orhun Abideleridir. Diğer yazılı örnekler ise Türklerin İslamiyeti kabul etmesiyle oluşturulmuştur. O eserler ayrı bir başlık içerisinde yazılmıştır.
"<yoastmark
İslamiyet Öncesi İlk Yazılı Örnek
Orhun Yazıtları Türkler’in İslamiyet’i kabul etmeden önce oluşturdukları ilk yazılı eserdir. Orhun Abideleri ile ilgili biraz bilgi sahibi olalım.
Orhun Abideleri
Türk edebiyatının ilk yazılı örnekleridir.
II. Göktürk Devleti döneminde dikilmiştir ve bu yazıtlar günümüzde Moğolistan sınırlarındadır.
İçerisinde ”Türk” kelimesinin geçtği ilk yazıl ıedebiyat ürünüdür.
Türklerin kullandığı alfabeler içerisinde yer alan Göktürk Alfabesiyle yazılmıştır. ( Göktürk alfabesi 38 harften oluşmaktadır.)
Orhun yazıtları ilk siyasetname olma özelliğini taşır.(Siyasetname: Devlet adamlarına devleti nasıl yönetecekleri hakkında bilgiler veren eserlerin genel adıdır.)
İlk nutuk yani söylev örnekleri arasında da yer alır.
Orhun Abideleri’ni yazan kişi Yolluğ Tigin’dir.
Eski Türkçe’ye ait en önemli eserlerden biridir.
Günümüzde Türkçe’de kullanmış olduğumuz birçok kelime bu eserin içerisinde geçmektedir.
Bu eser Türk tarihinin öğrenilmesinde ve aydınlatılmasında ışık tutmuştur.
Yazılar genellikle şiirsel bir anlatım tekniği kullanılarak yazılmıştır.
Yazıtlarda kullanılan dil tamamen yabancı dillerin etkisinden uzaktır.
Yazıtların içerisinde Türk adı ve Türk milleti adını ilk kez geçmektedir.
Göktürk Yazıtları olarak da bilinir.
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri arasında yer alan Orhun Yazıtları 1893 tarihinde Danimarkalı dil bilimcisi olan Prof. Thomsen ve Radloff tarafından çözümleniş ve okunmuştur.
Milli Edebiyat Dönemi Sanatçıları ve Eserleri
İslamiyet Sonrası İlk Yazılı Eserler
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri arasında birde İslamiyet’i kabul ettikten sonra oluşturulan ilk yazılı eserler bulunur. Gelin bu yazılı eserleri tanıyalım.
Kutadgu Bilig
Bu eser 1069-1070 yılları arasında Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
11. yüzyılın en önemli yazılı eserlerden biridir.
Yusuf has Hacip bu eseri Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunmak için yazmıştır.
Kutadgu Bilig’in anlamı ”mutluluk veren bilgi” yada ”hükümet olma bilgisi” anlamlarına gelmektedir.
Kutadgu Bilig öğretici yani didaktik bir eserdir.
Bu eser mesnevi tarzında aruz ölçüsüyle 6654 beyit olarak oluşturulmuştur.
173 dörtlük bulunmaktadır.
Eser Karahanlı Türkçesiyle yazılmıştır.
Eseri üç nüshası Fergana, Viyana ve Mısır’da bulunuyor.
Divanü Lügati’t Türk
Kaşgarlı Mahmut tarafından 11. yüzyılda yazıldı.
1072-1074 tarihleri arasında yazılmıştır.
Türkçe-Arapça sözlüğüdür.
Düz yazı yani mensur şeklinde yazılmıştır.
Eser içerisinde koşuk, sagu gibi şiir örnekleri bulunmaktadır.
Bu eser tıpkı Kutadgu Bilig gibi Halife Ebu’l Kasım Abdullah’a sunulmuştur.
Türkçe’nin ilk sözlüğü olarak kabul edilir.
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri arasında yer alan bu eser Türkçe’nin ilk ansiklopedisi olarak da bilinir.
Kaşgarlı Mahmut bu eseri yazmadan önce bütün Türk boylarını gezmiştir.
Bu eser Türkçe’nin önemli bir dil olduğunu göstermek için yazılmıştır.
Eserin içerisinde atasözleri ve şiirler kullanılmıştır.
Bu kitap Hakaniye lehçesiyle yazılmış ve açıklamaları Arapça olarak yapılmıştır.
Atabetül Hakayık
12. yüzyılda Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır.
Bu eser aruz ölçüsü ve dörtlüklerle yazılmıştır.
Atabetü’l Hakayık ”Gerçeklerin Eşiği” anlamına gelmektedir.
Bu eser Karahanlı beylerinden biri olan Muhammed Dad Sipehsalar’a sunulmuştur.
Eserler insanlara ahlaklı olmanın yolları, ahlak ilkeleri ve doğru insan olma yolları anlatılmıştır.
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri
Mesnevi tarzından yazılmış bu eserin konusu din ve ahlaktır.
Eserde yer yer telmih yani hatırlatma sanatı kullanılmıştır.
Atabetü’l Hakayık Kaşgar diliyle yazılmıştır.
Bu eserin ilk yazması İstanbul Ayasofya Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.
Sahnelenen İlk Tiyatro Nedir?
Divanı Hikmet
Divanı Hikmet Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.
12. yüzyılda yazılmıştır.
Bu eser dörtlük ve hece ölçüsüyle yazılmıştır.
Didaktik ve öğretici bir eserdir.
Eserde dörtlüklerin her birine ”hikmet” adı verilir.
Eser anlaşılır bir dille yazılmıştır.
144 hikmet ve 1 adet münacaat bulunur.
Ahmet Yesevi aynı zamanda Yesevilik tarikatının kurucusudur.
Eser Hakaniye Lehçesiyle yazılmıştır.
Eserde bol miktarda soru sorma sanatı ve bilmezlikten gelme söz sanatları kullanılmıştır.
Bu eser Ahmet Yesevi tarafından bizzat yazılmamıştır. Yesevi tarikatında bulunan Şaban Durmuş Yesevi’nin görüş ve düşüncelerini kitap haline getirmiştir.
Mecalis’ün Nefais
Bu eser Ali Şir Nevai tarafından kaleme alınmıştır.
Çağatay Türkçesi ile yazılmıştır.
Türk diliyle yazılmış ilk tezkire (şairlerin ve yazaların hayat hikayesi) olmanın yanı sıra Türk kültürünün sosyal yapısına da ışık tutmuştur.
Eserin 896 tarihinde yazıldığı düşünülmektedir.
Eser 8 tabakadan meydana gelmektedir.
Babürname
Bu eser Babür Şah tarafından kaleme alınmıştır.
Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı eserleri arasında ilk anı türü örneğidir.
Çağatay Türkçesi ile yazılmıştır.
Bu eserde Hindistan’da bir Türk devleti kuran Babür Şah’ın başından geçen doğal olaylar ve yaptığı geziler anı biçiminde anlatılmaktadır.
Eseri dili sade anlaşılır ve samimidir.
Mir’atü’l Memalik
Bu eser Osmanlı donanmasında Kaptan-ı Derya olarak görev yapan Seydi Ali Reis tarafından kaleme alınmıştır.
Seydi Ali Reis Osmanlı Devleti’nin idealleri arasında yer alan büyük okyanus hedeflerini gerçekleştirmek için görevlendirilen Türk denizcisi, coğrafya ve matematik tutkunu bir adamdı.
Seydi Ali Reis tecrübeli denizci olan Barbaros Hayreddin Paşa’nın yanında yetişmiştir.
Mir’atü’l Memalik Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı eserleri arasında yer alan gezi yazısı türünün ilk örneğidir.Harname
Bu eser Şeyhi tarafından yazılmıştır.
Türk edebiyatının ilk fabl örneğidir.Keşfü’z-Zünün
Eser Katip Çelebi tarafından kaleme alınmıştır.
Türk edebiyatının ilk bibliyografya örneğidir.
Arapça olarak yazılmıştır.
Kitap tekrarlardan uzak durmuş ve eksiksiz yazılmıştır.
İlk Türk yazılı eserlerini oluşturan devlet kimdir?
II. Göktürk Devleti’dir ve ilk yazılı eser: Orhun Yazıtları
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri hakkında bilgiler öğrendiniz. Artık Türk Edebiyatının ilk yazılı örnekleri denilince aklınıza yukarı da yazdığımız bilgiler gelecek. Bu bilgiler çok önemlidir. Sınavlarda ve kültür sorularında sıklıkla karşınıza çıkabilmektedir.
İyi dersler
saat 16:50'de atıldı
Cevap:
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri Nelerdir?
Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı eseri Orhun Yazıtları yani bilinen diğer bir adıyla Orhun Abideleridir. Diğer yazılı örnekler ise Türklerin İslamiyeti kabul etmesiyle oluşturulmuştur. O eserler ayrı bir başlık içerisinde yazılmıştır.İslamiyet Öncesi İlk Yazılı Örnek
Orhun Yazıtları Türkler’in İslamiyet’i kabul etmeden önce oluşturdukları ilk yazılı eserdir. Orhun Abideleri ile ilgili biraz bilgi sahibi olalım.
Orhun Abideleri :
Türk edebiyatının ilk yazılı örnekleridir.
II. Göktürk Devleti döneminde dikilmiştir ve bu yazıtlar günümüzde Moğolistan sınırlarındadır.
İçerisinde ”Türk” kelimesinin geçtği ilk yazıl ıedebiyat ürünüdür.
Türklerin kullandığı alfabeler içerisinde yer alan Göktürk Alfabesiyle yazılmıştır. ( Göktürk alfabesi 38 harften oluşmaktadır.)
Orhun yazıtları ilk siyasetname olma özelliğini taşır.(Siyasetname: Devlet adamlarına devleti nasıl yönetecekleri hakkında bilgiler veren eserlerin genel adıdır.)
İlk nutuk yani söylev örnekleri arasında da yer alır.
Orhun Abideleri’ni yazan kişi Yolluğ Tigin’dir.
Eski Türkçe’ye ait en önemli eserlerden biridir.
Günümüzde Türkçe’de kullanmış olduğumuz birçok kelime bu eserin içerisinde geçmektedir.
Bu eser Türk tarihinin öğrenilmesinde ve aydınlatılmasında ışık tutmuştur.
Yazılar genellikle şiirsel bir anlatım tekniği kullanılarak yazılmıştır.
Yazıtlarda kullanılan dil tamamen yabancı dillerin etkisinden uzaktır.
Yazıtların içerisinde Türk adı ve Türk milleti adını ilk kez geçmektedir.
Göktürk Yazıtları olarak da bilinir.
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri arasında yer alan Orhun Yazıtları 1893 tarihinde Danimarkalı dil bilimcisi olan Prof. Thomsen ve Radloff tarafından çözümleniş ve okunmuştur.
Milli Edebiyat Dönemi Sanatçıları ve Eserleri
İslamiyet Sonrası İlk Yazılı Eserler
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri arasında birde İslamiyet’i kabul ettikten sonra oluşturulan ilk yazılı eserler bulunur. Gelin bu yazılı eserleri tanıyalım.
Kutadgu Bilig :
Bu eser 1069-1070 yılları arasında Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
11. yüzyılın en önemli yazılı eserlerden biridir.
Yusuf has Hacip bu eseri Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunmak için yazmıştır.
Kutadgu Bilig’in anlamı ”mutluluk veren bilgi” yada ”hükümet olma bilgisi” anlamlarına gelmektedir.
Kutadgu Bilig öğretici yani didaktik bir eserdir.
Bu eser mesnevi tarzında aruz ölçüsüyle 6654 beyit olarak oluşturulmuştur.
173 dörtlük bulunmaktadır.
Eser Karahanlı Türkçesiyle yazılmıştır.
Eseri üç nüshası Fergana, Viyana ve Mısır’da bulunuyor.
Divanü Lügati’t Türk :
Kaşgarlı Mahmut tarafından 11. yüzyılda yazıldı.
1072-1074 tarihleri arasında yazılmıştır.
Türkçe-Arapça sözlüğüdür.
Düz yazı yani mensur şeklinde yazılmıştır.
Eser içerisinde koşuk, sagu gibi şiir örnekleri bulunmaktadır.
Bu eser tıpkı Kutadgu Bilig gibi Halife Ebu’l Kasım Abdullah’a sunulmuştur.
Türkçe’nin ilk sözlüğü olarak kabul edilir.
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri arasında yer alan bu eser Türkçe’nin ilk ansiklopedisi olarak da bilinir.
Kaşgarlı Mahmut bu eseri yazmadan önce bütün Türk boylarını gezmiştir.
Bu eser Türkçe’nin önemli bir dil olduğunu göstermek için yazılmıştır.
Eserin içerisinde atasözleri ve şiirler kullanılmıştır.
Bu kitap Hakaniye lehçesiyle yazılmış ve açıklamaları Arapça olarak yapılmıştır.
Atabetül Hakayık :
12. yüzyılda Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır.
Bu eser aruz ölçüsü ve dörtlüklerle yazılmıştır.
Atabetü’l Hakayık ”Gerçeklerin Eşiği” anlamına gelmektedir.
Bu eser Karahanlı beylerinden biri olan Muhammed Dad Sipehsalar’a sunulmuştur.
Eserler insanlara ahlaklı olmanın yolları, ahlak ilkeleri ve doğru insan olma yolları anlatılmıştır.
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri
Mesnevi tarzından yazılmış bu eserin konusu din ve ahlaktır.
Eserde yer yer telmih yani hatırlatma sanatı kullanılmıştır.
Atabetü’l Hakayık Kaşgar diliyle yazılmıştır.
Bu eserin ilk yazması İstanbul Ayasofya Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.Divanı Hikmet
Divanı Hikmet Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.
12. yüzyılda yazılmıştır.
Bu eser dörtlük ve hece ölçüsüyle yazılmıştır.
Didaktik ve öğretici bir eserdir.
Eserde dörtlüklerin her birine ”hikmet” adı verilir.
Eser anlaşılır bir dille yazılmıştır.
144 hikmet ve 1 adet münacaat bulunur.
Ahmet Yesevi aynı zamanda Yesevilik tarikatının kurucusudur.
Eser Hakaniye Lehçesiyle yazılmıştır.
Eserde bol miktarda soru sorma sanatı ve bilmezlikten gelme söz sanatları kullanılmıştır.
Bu eser Ahmet Yesevi tarafından bizzat yazılmamıştır. Yesevi tarikatında bulunan Şaban Durmuş Yesevi’nin görüş ve düşüncelerini kitap haline getirmiştir.
Mecalis’ün Nefais :
Bu eser Ali Şir Nevai tarafından kaleme alınmıştır.
Çağatay Türkçesi ile yazılmıştır.
Türk diliyle yazılmış ilk tezkire (şairlerin ve yazaların hayat hikayesi) olmanın yanı sıra Türk kültürünün sosyal yapısına da ışık tutmuştur.
Eserin 896 tarihinde yazıldığı düşünülmektedir.
Eser 8 tabakadan meydana gelmektedir.
Babürname :
Bu eser Babür Şah tarafından kaleme alınmıştır.
Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı eserleri arasında ilk anı türü örneğidir.
Çağatay Türkçesi ile yazılmıştır.
Bu eserde Hindistan’da bir Türk devleti kuran Babür Şah’ın başından geçen doğal olaylar ve yaptığı geziler anı biçiminde anlatılmaktadır.
Eseri dili sade anlaşılır ve samimidir.
Mir’atü’l Memalik
Bu eser Osmanlı donanmasında Kaptan-ı Derya olarak görev yapan Seydi Ali Reis tarafından kaleme alınmıştır.
Seydi Ali Reis Osmanlı Devleti’nin idealleri arasında yer alan büyük okyanus hedeflerini gerçekleştirmek için görevlendirilen Türk denizcisi, coğrafya ve matematik tutkunu bir adamdı.
Seydi Ali Reis tecrübeli denizci olan Barbaros Hayreddin Paşa’nın yanında yetişmiştir.
Mir’atü’l Memalik Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı eserleri arasında yer alan gezi yazısı türünün ilk örneğidir.
Harname :
Bu eser Şeyhi tarafından yazılmıştır.
Türk edebiyatının ilk fabl örneğidir.Keşfü’z-Zünün
Eser Katip Çelebi tarafından kaleme alınmıştır.
Türk edebiyatının ilk bibliyografya örneğidir.
Arapça olarak yazılmıştır.
Kitap tekrarlardan uzak durmuş ve eksiksiz yazılmıştır.
İlk Türk yazılı eserlerini oluşturan devlet kimdir?
II. Göktürk Devleti’dir ve ilk yazılı eser: Orhun Yazıtları
İnşallah sana yardımcı olabilmişimdir :)
Thank you for visiting our website wich cover about Türkçe. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.