Merhaba hayatına geçiyoruz ●□○■
Atomun temel yapısının 1930’ların başında anlaşılmasından sonra, 1934’te İtalya’da Fermi ve Segre uranyumötesi elementleri elde etmek amacıyla çalışmaya başlamışlar, 1939’da Hahn ve Meitner’in uranyum çekirdeğinin bölünürlüğünü keşfetmelerinden bir yıl sonra da ABD’li fizikçiler Abelson ve McMillan, uranyumun fisyonuyla ilk uranyumötesi element olan 93 atom numaralı neptüııyumu elde etmişlerdi. Seaborg da 1940’ta McMillan’ın grubuna katılarak, bilinen elementlerin, dairesel parçacık hızlandırıcılarında bombardıman edilmesiyle üretilen radyoaktif izotopları radyokimya yöntemleriyle araştırma projesinde görev aldı ve 1941 ’de uranyumun bombardımanı sonucunda 94 atom numaralı plütonyum elementini buldu. Savaş nedeniyle 1946’ya değin bulunuşu gizlenen plütonyumun 239 kütle sayılı izotopunun nükleer fisyona yatkınlığını açığa çıkaran ve atom bombası yapımı için uranyumdan plütonyum üretimini başlatan da gene Seaborg’un denetimindeki araştırma grubu oldu.
Seaborg ve arkadaşları, aynı yöntemle, 95 ile 102 atom numaraları arasında yer alan uranyumötesi elementlerden küriyumu 1944’te, amerikyumu 1945’te, berkelyum ile kaliforniyumu 1950’de, aynştaynyumu, 1952’de, fermiyumu 1953’te, mendelevyumu 1955’te, nobelyumu da 1958’de elde etmeyi başardılar.
Uranyumötesi elementlerin bulunması, Mendel-yev’in elementler tablosunun son periyodunda gözlemlenen kimi düzensizliklere de açıklık kazandırmıştı. Toryumun, aynı düşey sütunda (grupta) bir önceki element olan seryuma benzemesi gerekirken daha çok hafniyuma benzer özellikler göstermesi, aynı şekilde, uranyumun da neodimden çok tungstene benzemesi nedeniyle, uranyum grubu elementlerin yeni bir geçiş periyodu oluşturduğu sanılıyordu. Seaborg ise, bu özellikleri, uranyumötesi elementlerin tıpkı lantanitler serisi gibi ikinci bir iç geçiş serisi oluşturduğuna ilişkin bir ipucu olarak yorumladı. Nitekim, bu elementlerin atom yapısına ilişkin araştırmalarıyla, aktinyumdan hemen sonraki 90 atom numaralı toryum elementiyle başladığı kabul edilen ve uranyumötesi elementleri içeren “aktinitler”in 7. periyotta ayn bir seri oluşturduğunu açıkladı.
• YAPITLAR (başlıca): The Chemistry of the Actinide Ele-ments (J. Katz ile), 1957, (“Aktinitler Kimyası”); The Transuranium Elements, 1958, (“Uranyumötesi Elementler”); Man and Atom (W.R. Corliss ile), 1971, (“İnsan ve Atom”).
Türk Ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
