türk islam tarihi kısaca

Sagot :

Hz. Muhammed’den başlamak üzere Müslümanların çevresinde gelişen olayları ve kaynağını İslâm dininden alan müesseseleri inceleyen İslâm Tarihi, İlâhiyat fakültelerinin temel derslerinden birini oluşturmaktadır.

Tarihteki tüm Müslüman millet ve devletler, İslâm Tarihi biliminin konusudur. İslâm Tarihi bu millet ve devletlerin tarihî arka planlarını, sonraki varlıklarını, kurumlarını, sosyal, kültürel, siyasî ve ekonomik yönlerden ele alıp İslâm kültür ve medeniyeti içerisindeki yerlerini bilimsel olarak tespit etmeye çalışır. Bunu yaparken şiirden arşiv malzemelerine, yazılı eserlerden müzelik malzemelere kadar çok geniş bir kaynak yelpazesine istinad eder.

Anabilim Dalı Tarihçesi

İslâm Tarihi ilk olarak, Ankara Üniversitesi’nde Prof. Dr. Hilmi Ziya Ülken’in 1949 yılında İlâhiyat Fakültesi dersleri için ileri sürdüğü taslak içerisinde, İslâm medeniyetine dair ilimler grubu içerisinde yer almıştır. Ancak, 1953-54 öğretim yılına kadar programda yer almamış ve okutulmamıştır. Bu öğretim yılından itibaren ise Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nin tüm sınıflarında haftada iki saat olmak üzere okutulmaya başlanmıştır. Bu dersi ilk olarak okutan hocalar arasında Prof. Dr. Neşet Çağatay (1953’ten Aralık 1981’e kadar), Prof. Dr. Hüseyin Gazi Yurdaydın (1953’ten Temmuz 1990’a kadar), Doç. Dr. Bahriye Üçok (1953’ten Ekim 1971’e kadar) yer almaktadır.

İslâm Tarihi, 1976 yılından itibaren II. ve III. sınıflarda haftada ikişer saat okutulmuş, son sınıflarda ise İslâm Tarihi ve İslâm Kurumları Tarihi şeklinde iki anabilim dalına ayrılmış; bu yeni düzenlemeden sonra İslâm Kurumları Tarihi dersi, Prof. Dr. Hüseyin Gazi Yurdaydın tarafından okutulmuştur. Prof. Dr. Hüseyin Gazi Yurdaydın ayrıca, Türk-İslâm Tarihi, İslâm Kurumları Tarihi, Paleografi-Epigrafi derslerini okutmuştur. Ülkemizde başta Osmanlı Tarihi’nde olmak üzere, çok sayıda bilim adamının yetişmesine katkıda bulunmuştur. 1983-95 yılları arasında Türk Tarih Kurumu aslî üyeliği yapmış; bu tarihten Aralık 1999’da vefatına kadar da aynı kurumda Şeref Üyesi olarak hizmet vermiştir.

1982 yılında Yüksek Öğretim Kurumu’nun kurulmasıyla İlâhiyat fakültelerinde yeni düzenlemeler yapılmıştır. İslâm Tarihi, anabilim dalı olarak, ilk defa oluşturulan üç bölümden biri olan İslâm Medeniyeti ve Sosyal Bilimler Bölümü içerisinde yer almıştır. Hem bölüm başkanlığını hem de anabilim dalı başkanlığını Temmuz 1990’dan emekli oluncaya kadar Prof. Dr. Hüseyin Gazi Yurdaydın yürütmüştür. Daha sonra bu görevi Prof. Dr. Sabri Hizmetli üstlenmiştir. 2002-2008 yılları arasında Prof. Dr. Nesimi Yazıcı, hem İslâm Tarihi ve Sanatları Bölümü hem de İslâm Tarihi Anabilim Dalı başkanlığını yürütmüştür. 2008-2017 yılları arasında ise Prof. Dr. İbrahim Sarıçam, İslâm Tarihi ve Sanatları Bölümü ile İslâm Tarihi Anabilim Dalı Başkanlığını ifa etmiştir.

Ankara Üniversitesi’nin 14. 01. 1992 tarih ve 144-1150 sayılı kararıyla bölümün ismi İslâm Tarihi ve Sanatları olarak değiştirilmiş ve İslâm Tarihi Anabilim Dalı bu bölüm içerisinde yer almıştır. İslam Tarihi Anabilim Dalı Başkanlığı’nı halen Prof. Dr. Eyüp Baş yürütmektedir.

Anabilim Dalı Hedefleri

İslâm Tarihi Anabilim Dalı, diğer bölüm ve anabilim dallarının İlâhiyat öğrencilerine kazandırmayı amaçladığı bilgi düzeyi ve formasyona paralel olarak, tarihî süreç içerisinde İslâm tarihi ve medeniyetini ele alması bakımından önemli bir fonksiyon üstlenmektedir. İslâm tarihçiliğinin, olayları sadece kronolojik bir tasnif içerisinde ele almak olmadığını, olayları zaman ve mekân şartları içerisinde değerlendirerek, sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasî boyutlarını ortaya çıkarmak olduğunu benimsetmek ve bu yönde örnek çalışmalar sunmak amacındadır. Anabilim dalının diğer hedeflerinden bazılarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

Klasik dönem İslâm Tarihi kaynakları ve literatürü hakkında bilgi sahibi olma

İslâm Tarihi olay ve olgularına bilimsel ve analitik yaklaşma

İslâm Tarihi alanının kapsamı ve diğer alanlarla ilişkisini bilme

Hz. Muhammed’in doğduğu ortamın dinî, kültürel ve sosyal özelliklerini tanıma; hayatına dair populer kültürde yer alan bilgilerde tarihî olanla kurgusal olanı birbirinden ayırt etme,

Hz. Muhammed’in kişiliğini tanıma,

Dört Halife döneminin temel siyasî olayları ve kültür ve medeniyet alanlarındaki temel gelişmeler hakkında bilgi sahibi olma,

Emeviler ve Abbasiler döneminin temel siyasî olaylar ve kültür – medeniyet alanlarındaki gelişmeler hakkında bilgi sahibi olma,

Klasik Dönem İslâm Tarihi’nde dinî ve etnik grupların statülerini, devletle ve birbirleriyle olan ilişkilerini analiz etme,

İslâm Tarihi’nde dinî ve etnik grupların statülerini, devletle ve birbirleriyle olan ilişkilerini analiz etme

İslâm tarihi araştırmaları ve yazımı esnasında kullanılabilecek temel kaynak türleri hakkında bilgi edinme,

Tarih metodolojisinin temel konularını bilme ve araştırmalarında kullanabilme

İslâm Medeniyeti ve İslâm Medeniyeti Tarihinin kaynakları hakkında bilgi sahibi olma

İslâm Medeniyetinin tarihteki rolüyle gelecekteki konumunu analiz etme

Medeniyetlerle ilgili güncel tartışmaları izleyip değerlendirme

Genel Türk Tarihi’ni ana hatlarıyla bilme

Bologna Bilgi Sistemi-İslam Tarihi (Yüksek Lisans)

Bologna Bilgi Sistemi-İslam Tarihi (Doktora)

2. İSLAM TARİHİ ANABİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYELERİ

Prof. Dr. Eyüp BAŞ (Anabilim Dalı Başkanı)

Prof. Dr. Mehmet ÖZDEMİR

Prof. Dr. İrfan AYCAN

Prof. Dr. Nahide BOZKURT

Prof. Dr. Seyfettin ERŞAHİN

Prof. Dr. Hasan KURT

Doç. Dr. Halide ASLAN

Doç. Dr. Nurullah YAZAR

Ar. Gör. Fatma Merve ÇINAR

Ar. Gör. Kevser BEYAZYÜZ

Ar. Gör. Ferda Demir AYCAN

Ar. Gör. Canan Soylu VEREP (35. Madde)

Ar. Gör. Fatma Nur İBRAHİMOĞLU (35. Madde)

Ar. Gör. Tuğba ŞAHBAZ (35. Madde)

EN İYİ SEÇER MİSİN

BAŞARILAR...

#Nisa3961