Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelimelerin hangi anlamda (gerçek, terim, mecaz) kullanıldığını belirleyiniz. Üçüncü cümledeki altı çizili kelimenin ilk harfinin neden büyük yazıldığını açıklayınız.
• Annem, güneş ışığının gözlerini kamaştırdığını söyledi.
• Bugün yüzü güneş gibi parlıyor.
• Gezegenimizin ısı ve ışık kaynağı Güneş’tir.


Sagot :

❦Sorumuzun Cevabı❦

  • Birinci Cümle → Gerçek Anlam
  • İkinci Cümle → Mecaz Anlam
  • Üçüncü Cümle → Terim Anlam (Güneş, gökbilimi veya coğrafya vb konularda anlatılırken terim olarak kullanıldığı zaman ilk harfi büyük harfle yazılmalıdır. Bu yüzden burada da ''Güneş'' olarak yazılmıştır.)

→Birinci Cümle: ''Annem, güneş ışığının gözlerini kamaştırdığını söyledi.'' cümlesindeki ''güneş''; ''ısı ve ışık kaynağı'' anlamıyla yani aklımıza ilk gelen, sözlükte yazan anlamıyla kullanılmıştır. Bu yüzden gerçek anlamlıdır. Ek olarak, buradaki ''güneş'' terim anlamıyla kullanılmadığı için ilk harfi küçük yani ''güneş'' şeklinde yazılmıştır.

→İkinci Cümle: ''Bugün yüzü güneş gibi parlıyor.'' cümlesindeki ''güneş''; aklımıza ilk gelen, sözlükte yazan ''ısı ve ışık kaynağı'' anlamından uzak kullanılmıştır. Buradaki ''güneş'', ''parlak, ışıltılı'' anlamındadır. Dolayısıyla mecaz anlamlıdır. Ayrıca buradaki ''güneş'' de terim olarak kullanılmamıştır bu sebepten ötürü de ''güneş'' olarak (ilk harfi küçük) yazılmıştır.

→Üçüncü Cümle: ''Gezegenimizin ısı ve ışık kaynağı Güneş'tir.'' cümlesindeki ''güneş'' sözcüğü; ''Orta sıcaklıkta bir yıldız olan, her gün doğup batan, çevresinde gezegenlerin dolandığı, kütlesinin sıcak gazlardan meydana geldiği, ısı ve beyaz ışık yayan, katmanlardan oluşmuş ve Güneş sisteminin merkezinde bulunan gök cismi.'' anlamında kullanılmıştır. Cümlemizdeki ''güneş'' gökbilimi terimidir, bir alana özel anlamıyla kullanılmıştır; bu sebeple de terim anlamlıdır. Ek olarak; yukarıda da dediğimiz gibi eğer Güneş, Ay, Dünya vb kelimeler herhangi bir alana özel olan anlamı ile kullanılırsa o zaman ilk harfi büyük yazmak zorundayız. ''Gezegenimizin ısı ve ışık kaynağı Güneş'tir.'' cümlesindeki ''Güneş'' de terim anlamlı olduğundan sözcükteki ''G'' harfini büyük yazdık.

☆☆Ek Bilgiler☆☆

→Gerçek anlam, bir kelimenin cümle içinde aklımıza gelen ilk anlamıyla - sözlükteki manasıyla kullanılmasıdır. Örnek vermek gerekirse; ''Bıçak çok keskin, meyveleri kolayca doğrayabiliyorum.'' cümlesindeki ''keskin'', aklımıza gelen ve sözlükte yazan ''iyi kesen'' anlamıyla kullanılmıştır. O zaman gerçek anlamlıdır. Bir başka örnek olarak, ''Hava soğuk, montunu giy de öyle dışarıya çık.'' cümlesindeki ''soğuk''; ''sıcak olmayan'' anlamında yani aklımıza ilk gelen-sözlükte yazan anlamındadır, gerçek anlamlıdır. Veya ''Kurabiye yapmak için iki bardak şekere ihtiyacımız var.'' cümlesindeki ''şeker'', ''yiyeceklere tatlı tadı vermek için konulan gıda.'' anlamında kullanılmıştır ve bu anlam aklımıza gelen ilk anlamıdır, dolayısıyla bu da gerçek anlamlıdır.

→Mecaz anlam, bir kelimenin cümle içerisinde gerçek anlamından uzaklaşarak farklı bir manada kullanılmasıdır. Örnek verecek olursak; ''Dışarıda keskin bir koku var.'' cümlesindeki ''keskin'', aklımıza ilk gelen ''iyi kesen'' anlamıyla kullanılmamıştır, gerçek anlamından uzaklaşıp ''yoğun'' manasında kullanılmıştır, mecaz anlamlıdır. Diğer örneğimiz; ''Sınıfa yeni gelen kıza soğuk davrandılar.'' cümlesindeki ''soğuk''; ''sıcak olmayan'' anlamından uzaklaşıp ''samimi olmayan'' anlamını kazanmıştır, mecaz anlamlıdır. ''Kedi çok şekerdi.'' cümlesindeki şeker gerçek anlamından (yiyeceklere tatlı tadı vermek için konulan gıda) uzaklaşıp ''sevimli, hoş gözüken'' anlamında mecazi olarak kullanılmıştır.

→Terim anlam, bir sözcüğün herhangi bir alana özel anlamı ile kullanılmasıdır. Terim anlamlı sözcüklere örnek olarak, nota, Güneş, Dünya, gol, fiilimsi, üçgen, ışın, adrenalin, narkoz, sevap vb kelimeleri örnek verebiliriz. Cümle içerisinde örnek verelim; ''Futbol maçında dört tane gol atabildi.'' cümlesindeki ''gol'', futbol terimidir. Terim anlamıdır. Gol, ''Topun kaleyi geçmesi'' demektir. Öteki cümlemize bakalım; ''Birbiri ile çelişen, karşıt sözcükler zıt anlamlıdır.'' cümlesindeki ''zıt anlam'' Türkçe terimidir, tanımı zaten cümle içinde söylenmiştir :) Diğer örnek, ''Venüs, Güneş sisteminde uydusu olmayan gezegenlerdendir.'' cümlesindeki ''Venüs'' gökbilimi terimidir.

》°☆ https://eodev.com/gorev/11753288 linkinden mecaz & gerçek anlamla alakalı başka bir soruya ulaşabilirsiniz.

#Başarılar #OptiTim

↻Turkuaz♡