Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı döneminde “Anadolu ve Rumeli Müdafaayı Hukuk” grubunu kurdu. Bağımsızlığın kazanılmasıyla görevini tamamlayan bu grup daha sonra Atatürk’ün emriyle Halk fırkası adını aldı. (9 Eylül 1923). Cumhuriyetin ilanından sonra ise ismi değiştirilerek Cumhuriyet Halk partisi oldu. Böylece cumhuriyet tarihinin ilk siyasi partisi kurulmuş oldu. Partinin başkanı M. Kemal oldu. Partinin programı, M. Kemal’in yapmayı planladığı yenilikleri kapsıyordu. 1950 yılına kadar sürekli iktidarda kalmıştır.
Özellikleri:
• TC’nin il siyasi partisidir.
• Halk Partisi adı ile kurulmuş, cumhuriyetin ilanından sonra “Cumhuriyet Halk Partisi” adını almıştır.
• I. Mecliste oluşturulan Müdafaa-i Hukuk grubunun partileşmiş durumudur.
• Tüm ulusun partisidir.
• Cumhuriyet devrimleri bu parti ile gerçekleştirilmiş ve yerleştirilmiştir.
• Programın temeli 6 ilke çerçevesinde oluşmuştur.
• Ekonomide Devletçilik ilkesini benimsemiştir.
NOT: M. Kemal, başlangıçta asker olup milletvekili olanlardan ya siyasete ya da orduya geri dönmelerini istemiştir. Böylece ordu siyasetten ayrılmıştır.
1927’deki II. Büyük kongresi ile Atatürk İlkeleri olan, altı temel ilke önce Cumhuriyet Halk Fırkası tüzüğüne girmiştir.Cumhuriyet Halk Fırkası 1931 yılına kadar ekonomide liberalizmi 1931’den sonra ekonomide devletçilik ilkesini kabul etti. Bu partiden sonra kurulacak olan partilerle çok partili hayat denemeleri yapıldı
Cumhuriyet Halk Fırkasının kurulması ile çok partili hayat denemelerine geçilmemiştir. Cumhuriyet Halk Fırkası kurulun ilk parti özelliğini taşımaktadır.
