Sagot :
Cevap:
=>Unluler ve özellikleri:
>Ses yolunda engele (dil.diş.girtlak gibi takilmadan çikan seslere "unlu "denir .
>Dilimizde sekiz ünlü bulunur "a.e.ı.i.o.ö.u.ü
Ünlüler soyleyiş bakımına göre üçe ayrılır;
- ♧Kalın ve ince ünlüler
- ♧Düz ve yuvarlak ünlüler
- ♧Geniş ve dar ünlüler
=>Kalın ve ince ünlüler;
- Kalın ünlüler : a.ı.o.u
- İnce ünlüler : e.i.ö.ü
=>Düz ve yuvarlak ünlüler;
- Düz ünlüler :a.e.ı.i
- yuvarlak ünlüler :o.ö.u.ü
=>Geniş ve dar ünlüler
- Geniş ünlüler a.e.o.ö
- Dar ünlüler : I. i.u.ü
=>Unsuzler ve özellikleri;
>Ses yolunda engele (dil .dış. gırtlak.gibi)takılarak çıkan seslere "Unsuz"denir .
>Dilimizde yirmi bir Unsuz bulunur bunlar;
- b. c.ç.d.f.g.ğ.h.j.k.l.m.n.p.r.s.ş.t.v.y.z
>Sürekli unsuzler; f.ğ.h.j.l.m.n.r.s.ş.v.y.z.
>Sureksiz unsuzler:bir. c.d.g.p.ç.t.k
>Sert unsuzler:ç.f.h.k.p.s.ş.t
>Yumuşak unsuzler : b. c.d.g.ğ.j.l.m.n.r.v.y.z
=>Ünlü uyumu:
- >Büyük ünlü uyumu :(kalınlık incelik)
- >Küçük ünlü uyumu (duzluk-yuvarlalik uyumu)
=>Büyük ünlü uyumu :
- Bir sözcükte kalın unlulerden sonra kalın. İnce ünlülerden sonra ince ünlerin gelmesi kuralına "büyük ünlü uyumu"denir
~İlk hece : ~Sonraki hece :
a.ı.o.u > a.ı.o.u
e.i.ö.ü >e.i.ömü
♧Örnek :♧
- Okul.kavun.masa >kurala uyar
- asker.sempatik.sandalye.>kurala uymaz
Not:
- Bazı ekler .Kimi sözcüklerle kullanılırken büyük ünlü uyumu kuralını bozar.
Örnek :
>Gil:amcamgil,halamgil
>leyin:sabahleyin,aksamleyin
>ki:Sabahki,aksamki
>daş:meslektaş,ulkudaş
>Imtirak:yeşilimtirak
>yor: geliyor
>ken: alırken
Not:
>Türkçe olduğu halde sonradan değişime uğrayan büyük ünlü uyumuna sözcükler de vardır
- Elma , (alma)
- helva (halva)
- anne (ana)
Not:
tek heceli sözcüklerle büyük ünlü uyumuna uymaz
- Aşk
- Bir
- kuş
- dil
Not:
Birleşik sözcüklerle büyük ünlü uyumu uymaz
- Açıkgöz
- Çanakkale
- gecekondu
=>Küçük ünlü uyumu
bir sözcükte düz unluden sonra düz yuvarlak unluden sonra düz geniş veya dar yuvarlak ünlerin gelmesi kuralidir
~İlk hece :sonraki hece
a.e.i.i >a.e.ı.i
o.ö.u.ü >a.e.u.ü
♧Örnek ♧
- kitap.kalem.>kurala uyar
- çamur horoz>kurala uymaz
Not:
- yor eki küçük ünlü uyumunu bozar
Seviyor. koşuyor.
Thank you for visiting our website wich cover about Türk Edebiyatı. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.