kazıyordu -> Basit fiil
sustu -> Basit fiil
gelebildi -> Birleşik fiil
kulak kabarttık -> Birleşik fiil
pişirtti -> Türemiş fiil
öleyazdı -> Birleşik fiil
görmüş -> Basit fiil
silecek -> Basit fiil
konuşadurun -> Birleşik fiil
uyuttu -> Türemiş fiil
➢ Fiilde Yapı
Fiileri yapılarına göre üçe ayırırız: Basit fiiller, Türemiş fiiler ve Birleşik fiiller.
1. Basit Fiiler: Fiil kökünün hiç yapım eki almadığı fiillere denir. Çekim, kip ve kişi eki alabilirler tabii.
Örnek:
2. Türemiş Fiiler: En az bir yapım eki almış olan fiilere denir. Yani, köke gelen ek kelimenin içeriğini en az bir kere değiştirmiş olmalıdır.
- Kötüleşti
- Uyutmuş
- Çözüldü
3. Birleşik Fiiler: Farklı şekillerde meydana gelirler. Kendi içlerinde kurallı birleşik fiiler, anlamca kaynaşmış birleşik fiiller ve yardımcı eylemle birleşmiş birleşik fiiler olarak ayrılırlar.
a) Yardımcı eylemle birleşmiş: "etmek", "olmak", "kılmak" ve "eylemek" eylemleri ile birleşirler.
Dikkat: Birleşik fiiler diye her zaman bitişik yazılmış olmaları gerekmez. Eğer ses olayı olmuşsa birleşirler. Aksi takdirde ayrı yazılırlar.
Örnek:
- mutlu oldu
- namaz kılıyor
- kaybediyor
b) Anlamca kaynaşmış: Deyimlerdir.
Not: "vazgeçmek" bu grubun içinde alınır.
Örnek:
- ağzında bakla ıslanmaz
- gözden düştü
- pabucu dama atılıyor
c) Kurallı birleşik: Kendi içinde gruplara ayrılır.
I. Yeterlilik: -ebilmek almış fiilerdir.
Örnek:
- Yapabildi
- Görebiliyor
- Bekleyemez
Dikkat: Bu fiilin olumsuzuna dikkat etmek gereklidir.
II. Tezlik: -ivermek almış fiilerdir.
- Gidiver
- Gelivermeli
- Uzatıver
III. Sürerlilik: -egelmek, -edurmak, -ekalmak almış olan fiilerdir.
Örnek:
- Süregeldi
- Gidedur
- Bakakaldı
IV. Yaklaşma: -eyazmak alan fiilerdir. Günümüzde pek kullanılmamaktadır. Bir şeyin az kalsın olacağını ifade ederken kullanılır, mesela "Az kalsın merdivenlerden düşeyazdı." gibi.
Örnek:
- Boğulayazdı
- Öleyazdı
- Düşüreyazdı
İyi Dileklerimle...
#OptiTim || #Lidya❞
