Tanzimat Döneminde Sanat Anlayışı
- Bu dönem içerisindeki sanat anlayışı 1850’li yıllardan başlamış olup günümüz içerisinde halen devam etmektedir.
- Tanzimat dönemindeki sanat anlayışının amacı Batıya yakın olan milli bir edebiyat meydana getirmektir.
- Toplumda (Türk toplumu) meydana gelen yenilik hareketlerini ve fikirleri yansıtmaktadır.
- Divan edebiyatı içerisinde olmayan tiyatro, roman, makale, anı, hikaye ve eleştiri gibi olan yeni edebi türler ortaya çıkmıştır.
- 1.Dönem Tanzimat edebiyatında “sanat toplum için” kavramı benimsenmiş iken 2.dönem tanzimat edebiyatında “sanat, sanat içindir” kavramı benimsenmiştir.
- Bu dönem ikiye ayrılmıştır. Bu dönemlerdeki sanat anlayışını anlamak için aşağıdakileri okuyalım.
1. Dönem Tanzimat Edebiyatı:
- 1860-1896 yılları arasında devam etmiştir.
- Tercüman-ı ahval gazetesinin yayınlanmasına paralel olarak başlamıştır.
- Bu dönem içerisindeki şair ve yazarlar yenilikçi ve batıcı olup yapmış oldukları sanatları halk için kullanmışlardır.
- Bu dönem şair ve yazarları Fransız kültürü etkisinde kalmışlardır.
- Romantik ve ülkücü şair ve yazarlar yine bu dönem içerisinde bulunmaktadır.
- Divan şiirinin tamamen ortadan kaldırılması için çalışmalar yapılmıştır.
- Bu dönemdeki şair ve yazar çok yönlülükleriyle de ortaya çıkmışlardır. (Roman yazarı, şair, tiyatro yazarı ve oyuncusu gibi durumlarda çok yönlülükleri ortaya çıkmıştır.)
- Yapmış oldukları sanatı fikirleri ve ülküleri için kullanmışlardır ve haksızlıklar ve zulümler karşısında mücadeleye başlamışlardır.
- Savundukları kavramlar: millet, adalet, meşrutiyet, vatan
- Sade bir dil kullanarak geniş kitlelere hitap etmeyi amaçlamışlardır.
- Neredeyse bu dönemdeki sanatçıların hepsi siyaset ile uğraşmıştır.
2. Dönem Tanzimat Edebiyatı:
- 1876-1895 yılları arasında devam etmiştir.
- Sanat sana içindir görüşü benimsenmiştir.
- Kullanılan dil ağırdır
- Yazılan ve çizilen konular bireysel konulardır.
- Realizm ve natüralizm baskın akımlardır.
- Gazetecilik eskisi kadar etili olmayıp yazılan siyasi ve toplumsal yazılar yerini günlük olaylara bırakmıştır.
- Aruz ölçüsü tekrar kullanılmaya başlanmıştır
- Şiir konuları genişletilip “Güzel olan her şeyin şiirin bir konusu olabileceği” fikri savunulmuştur.
- Roman yazarlığı ve öykü yazarlığı daha gelişmiş olup daha nitelikli ve betimlemeleri daha iyi olan eserler ortaya çıkmıştır.
- Naturalizmden etkileneler: Nabizade Nazım
- Realizmden etkilenenler: Samipaşazade Sezai, Recaizade Mahmut Ekrem
- Romantizmden etkilenenler: Abdülhak Hamit Tarhan- Divan edebiyatı sadece Muallim Naci tarafından savunulmuştur.
