9. sınıf biyoloji çekirdek özet​

Sagot :

Cevap: Ökaryot hücrenin yönetim ve kalıtım merkezidir. Hücredeki bütün metabolik olaylar (protein sentezi, büyüme, gelişme ve bölünme gibi) çekirdekte bulunan DNA ile kontrol edilir. Çekirdek çekirdek zarı, çekirdek plazması, çekirdekçik ve kromatin iplik olmak üzere dört kısımda incelenir

Çekirdek Zarı

Çekirdek, hücrenin diğer kısımlarından üzerinde ribozom bulunan çift katlı bir zar sistemi ile ayrılır. Çekirdek zarı hücre bölünmesi sırasında kaybolur. Bölünme tamamlandıktan sonra yeniden oluşur. Çekirdek zarının üzerinde por adı verilen ve madde geçişini düzenleyen geçitler vardır. Porlardan su, iyonlar gibi küçük moleküllü maddeler ile protein ve RNA gibi büyük moleküllü maddeler geçebilir.

Çekirdek Plazması

Çekirdeğin içini dolduran sıvıya çekirdek plazması denir. Bu sıvının içinde nükleik asitler, mineral maddeler, enzimler, çekirdekçik ve proteinler gibi moleküller bulunur.

Çekirdekçik

Ribozomal RNA sentezinin yapıldığı kısımdır. Çekirdekçikte ribozomal RNA proteinlerle birleştirilerek ribozomun alt birimleri oluşturulur. Çekirdekçiğin yapısında rRNA ve proteinler bulunur. Hücre bölünmesinin başlangıcında kaybolan çekirdekçik, bölünme sonunda yeniden oluşur.

Kromatin ve Kromozomlar

Çekirdek sıvısında DNA, proteinlerle (histon proteinleri) birlikte kromatin denilen yapıları oluşturur. Kromatinler hücre bölünmesi dışındaki zamanlarda çekirdekte dağılmış halde bulunur. Bölünme sırasında kromatinler kendi etrafında sarmallar oluşturup yoğunlaşarak kromozomları meydana getirir. Kalıtsal karakterleri taşıyan kromozomlar türe özgü sayıda bulunur. Örneğin insanda 46, nilüferde 160, köpekte 78 kromozom vardır.

İki canlı türünün kromozom sayısının aynı olması aynı türden olduğunu göstermez. Örneğin insan ve moli balığının hücrelerinde 46 kromozom bulunur. Bu kromozomlar 23 çift olarak bulunur. Anne ve babadan gelen ve çiftler halinde bulunan bu kromozomlara homolog kromozom denir. Amipler ile yapılan deneyler çekirdeğin hücre yaşamı için ne kadar önemli olduğunu göstermiştir. Hücre çekirdeği çıkarılan amip hücresinin sitoplazması ve organelleri olduğu halde yaşamadığı belirlenmiştir. Aynı şekilde amip hücresinin bir parçası çekirdeği kalacak şekilde ayrıldığında, çekirdeğin bulunduğu kısmın yaşadığı, diğer kısmın ise öldüğü görülmüştür.

Açıklama: