Sagot :
merhaba.
Cümlede bulunan sözcüklerin tek başlarına kalmalarına veya başka sözcükler ile bir araya gelip grup oluşturmalarına öge denir. Öge 5 başlık üzerinden incelenir. 1- yüklem, 2- özne, 3- nesne, 4- dolaylı tümleç, 5- zarf tümleci olaraktan 5'e ayrılır.
Yüklem: Cümlenin olmazsa olmazıdır yüklem olmadan bir cümle oluşturmak imkansızdır. Ögenin en temel ögelerinden biridir. Cümlede yüklemi bulmak için iş, oluş, ve durum içeren kelime veya sözcük grubu yüklemdir yüklem sadece bir kelimeden veya sözcükten oluşmaz karşımıza cümle olaraktan da çıkabilir. Örneğin;
→ Dersleri kötü olduğu için okuldan attılar.
yüklem > attılar.
→ Orada öğretmen olmaya karar verdi.
Yüklem > karar verdi.
→ Çantanı yine ağzına kadar doldurmuşsun
Yüklem > doldurmuşsun
Özne: Yükleme sorulan kim? yada ne? sorusu sorularak özne bulunur. Yüklem gibi iş, oluş ve durum bildirir. Örneğin;
→ Ahmet, annesini görünce kaçtı.
yüklem> kaçtı (kim?)
Özne> Ahmet
→ Kütüphanede yüksek sesle konuşmak yasaktır.
Yüklem> yasak( yasak olan ne?
özne > kütüphanede yüksek sesle konuşmak
→ küçük Ayşe, sabah 7'de okula gidiyor.
yüklem> gidiyor (kim?)
özne> küçük Ayşe
Nesne: Belirtili nesne ve belirtisiz nesne olaraktan iki'ye ayrılır. Belirtili nesneyi tanımlayacak olursak; Yükleme kim,ne? sorusu sorduktan sonra özneye kimi,neyi? sorusu sorulur. Örneğin;
→ Mehmet, top oynamayı sever.
yüklem> sever
özne> Mehmet (neyi?)
nesne> top oynamayı
→ Arkadaşları onu bu davranışından dolayı sevmez.
yüklem> sevmez
özne> arkadaşları (kimi?)
nesne> onu
Şimdide belirtisiz nesne'yi tanımlayalım; Belirtili nesnede Özneye kimi, neyi? sorusunu sorarkene belirtisiz nesne'ye sadece ne? sorusu sorulur. Örneğin;
→ Hasta olan annaannesi için çiçek topladı.
Yüklem> topladı
özne> o( gizli özne)
Nesne> çiçek
Dolaylı tümleç: Diğer adı ile birlikte yer tamlayacısı da denebilir. Dolaylı tümleç'i bulabilmek için nesneye "kimi, kimde, nerede, nereden, neye, nereye?" soruları sorulur. Örneğin;
→ Okulda olanları ailesine anlattı.
Yüklem> anlattı
özne> O(gizli özne)
nesne> okulda olanları (kime?)
D.T> ailesine
Zarf tümleci: Cümlede iş, oluş ve durum bildirir. Yeryön yada miktar ve sebep bildirir. Yükleme sorduğu sorular ise;" nasıl, ne zaman, ne kadar, niye ve niçin?" Örneğin;
→ Tuğçe hanımı pazara giderken gördüm.
Yüklem> gördüm
özne> Ben(gizli özne)
nesne> Tuğçe hanımı (ne zaman?)
Z.T> pazara giderken
→ Üzüntüsünden önüne gelene soğuk yapıyordu.
yüklem> yapıyordu
özne> O(gizli özne)
nesne> soğuk
D.T> önüne gelene(neden?)
Z.T> Üzüntüsünden
Şimdide sorumuza gelecek olursak; "Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak'' Cümlemizi öğelerine ayıralım.
yüklem> korkma
Öznemiz ise cümle halinde bulunmaktadır. Yüklem olan korkma kelimemize ne korkmaz diye sorduğumuz da " bu şafaklarda yüzen al sancak'' cevabını alırız.
özne> "bu şafaklarda yüzen al sancak''
iyi çalışmalar.
#OptiSınav.
✝️ SELAM ✝️
➡️ CÜMLENİN ÖGELERİ:
Yüklem;
➤ Kip ve kişi eki alıp iş, oluş, hareket bildirerek cümleyi bir yargıya bağlayan kelime ya da kelime grubudur. İsim, isim soylu veya fiil olabilir.
* ÖRNEK:
~ Çalışma saatlerinin yeniden düzenlenmesi gerekiyor.
~ Çiçeklerin hepsi çok güzeldi.
Özne;
➤ Cümlede işi, oluşu, hareketi yapan veya olanı bildiren ögedir. Yükleme sorulan "kim" ve "ne" soruları ile bulunur.
* ÖRNEK:
~ Çaycı sıcak çayları getirdi.
~ Dün hava epey soğuktu.
Nesne;
➤ Yüklemin bildirdiği işten etkilenen ögedir. "Ne" sorusunun cevabı belirtisiz nesneyi, "neyi" ve "kimi" soruları ise belirtilir nesneyi buldurur.
* ÖRNEK:
~ Kardeşim bu saati beğendi.
~ Sonbaharda ağaçlar yaprak döker.
Yer Tamlayıcısı (Dolaylı Tümleç);
➤ Yüklemi yer bakımından tamamlayan ögedir. Yükleme sorulan "kime, kimde, kimden, nereye, nerede, nereden, neye, neyde, neyden" sorularının cevabıdır.
* ÖRNEK:
~ Otobüs terminale yanaştı.
~ Şimdi çıkmış geliyormuş evden.
Zarf Tamlayıcısı (Zarf Tümleci);
➤ Yüklemi durum, zaman, miktar ve yön bakımından niteleyen ögedir. Yükleme sorulan "nasıl, ne zaman, ne kadar, niçin, niye" sorularının cevabıdır.
* ÖRNEK:
~ Okuldan eve yürüyerek gittim.
~ Yemeğe akşam gidelim.
‼️NOT: Cümle, ögelerine ayrılırken söz öbekleri (tamlama, ikileme, birleşik sözcük, deyim...) bölünmez.
* ÖRNEK:
~ Kısa boylu, yaşlı biri dışarı çıktı.
⬇️
özne
‼️NOT: Ara sözler, bağlaçlar, hitaplar, ünlem grupları cümle dışı unsur kabul edilir ve cümle ögesinden sayılmaz.
* ÖRNEK:
~ İmdat, bana yardım edin!
⬇️
cümle dışı unsur
★ Şimdi sorumuza gelelim....
--> Korkma = Yüklem
--> Sönmez = Yüklem
--> Bu şafaklarda yüzen al sancak = Özne
♾ BAŞARILAR DİLERİM....❤
》PqueenAvaMax33《
Thank you for visiting our website wich cover about Türkçe. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.