Basit Bileşik ve Tam Sayılı Kesir
Öncelikle bir kesri inceleyelim ve nasıl yazıldığına bakalım. Bir kesir içerisinde pay ve payda ile beraber kesir çizgisi bulunur. Pay yukarı yazılırken payda ise aşağı yazılır. Bu iki sayının arasına ise kesir olarak bir çizgi çekilir. Mesela bu konuda bazı örnekler verelim;
Örnek: 2/5, 3/4, 6/4, 1/9
Yukarıda gördüğümüz gibi bu şekilde birçok farklı kesir yazabiliriz. Tabii bu kesirler yazılırken bazı kurallara bağlı olarak farklı bölümlere ayrılır.
- Basit kesirler
- Bileşik kesirler
- Tam sayılı kesirler
Basit Kesirler
Payı, paydasından küçük olan kesirlere basit kesirler denmektedir. Yani mesela payı 3 olan bir kesrin paydası Her zaman 3'ten büyük olmalıdır.
Örnek: Payı 4 olan ve paydası 7 olan basit kesri yazalım ve okuyalım.
4/7 = Dört bölü yedi ya da altıda dört şeklinde ifade etmek mümkün.
Burada elimizdeki parça 7 eş parçaya bölünmüştür. Daha sonra bu 7 eş parça içerisinden 4 tanesi ayrılmıştır. Bu şekilde basit kesirleri siz de evde oluşturabilir ve defterinize yazabilirsiniz.
Bileşik Kesirler
Payı, paydasına eşit olan ya da payı, paydasından büyük olan kesirlere bileşik kesirler denmektedir. Mesela bir kesrin Payı 5 ise o zaman paydası ya 5 olacak ya da 5 den daha küçük sayılar olacaktır. Şimdi bu konuda örnekler verelim de anlamaya çalışalım.
Örnek: Payı 7 ve paydası 5 olan bir kese yazılım ve inceleyelim.
7/5 = Yedi bölü beş ya da beşte yedi
Burada söylenmek istenen 5 eş parçaya bölünmüş olan 7 tane parçalardır.
Not: Bileşik kesirler her zaman bir bütüne eşittir ya da bir bütünden daha fazladır.
Bu şekilde siz de pay ve paydasını ele alarak bileşik kesirler oluşturabilirsiniz. Burada unutmamanız gereken en önemli husus bileşik kesirlerde payın, paydadan daha büyük olmasıdır.
Tam Sayılı Kesirler
1 veya 1’den fazla bütün ve basit kesirlerden oluşan kesirlere tam sayılı kesirler denmektedir. Şimdi konuda bir örnek verelim ve hem okunuşuna bakalım hem de inceleyelim.
Örnek: 3 bütün ile beraber payı 4 ve paydası 9 olan basit kesri ele alalım.
1 4/9 = 1 tam dört bölüm dokuz şeklinde okunur.
Daha açıklamalı şekilde anlatmak gerekirse bir bütün ile beraber 9 eş parçaya bölünmüş ve 4’ü çıkarılmıştır. Bu şekilde siz de birçok değişik tam sayılı kesir yazabilirsiniz.
Not: Tam sayılı kesirler daima bir bütünden büyüktür. Bunu unutma da farklı sayıları üzerinden tam sayılı kesir yazabiliriz.
(25 BÖLÜ 15 )
diye okunur
