Sagot :
Cevap:
merhaba
maden nedir ?
çeşitli iç ve dış doğal etkenlerce yerkabuğunun kimi bölgelerinde oluşturulmuş olan, ekonomik bir değeri bulunan mineral.
maden nerelerde kullanılır?
Altın : Kuyumculukta, elektrik-elektronikte, diş hekimliğinde, süslemede, madalya yapımında, resmi paralarda kullanılır.
Demir : Otomobil yapımında, inşaatlarda, bilgisayarların önemli bir parçası olan manyetik depolama alanlarının yapımında kullanılır.
Bor : Cam, seramik, deterjan ve ilaç yapımında kullanılır. Otomobillerin hava yastıkları ve hidrolik frenlerinin yapımında kullanılır.
Mermer : İnşaatlarda, dekorasyonda, heykelcilikte ve süs eşyalarının yapımında kullanılır.
Bakır : Elektrik-elektronikte, inşaatlarda, ulaşımda, kuyumculukta, boya üretiminde, turistik eşya yapımında kullanılır.
Kömür: Elektrik üretiminde, ısınmada, bazı endüstri tesislerinde, kimya ve ilaç fabrikalarında kullanılır.
Çinko : Otomobil parçalarında, pillerin yapımında, televizyon ekranı üretiminde, floresan lambalarda
kullanılır.
Kurşun : Radyasyonu en az geçiren metal olması nedeniyle zararlı ışınlardan korunmada ve akü yapımında kullanılır.
Nikel : Çekiç pense çatal bıçak gibi aletlerin yapımında uçak ve gemi yapımında paslanmaz çelik üretiminde kullanılır yüksek ısılarda gösterdiği dayanıklılık nedeniyle jet motorlarında kullanılan madendir.
Krom : Paslanmazlık özelliği nedeniyle uçak ve gemi yapımında, boya maddelerinde, seramiklerde, paslanmaz çelik üretiminde kullanılır.
Açıklama:
kolay gelsin
iyi dersler
maden; iç ya da dış etkenlerin etkisiyle kendiliğinden oluşan, yeraltından çıkarılan minerallerdir.
Madenler doğada tabakalar arasında damar ya da yataklar halinde bulunurlar.
maden nerde kullanılır;Alçıtaşı: İnşaat, kimya, çimento, tarım, tıp sanayilerinde ve radyoaktif artıkların örtülmesinde,
Altın: Kuyumculuk, diş hekimliği , endüstri alaşımlarında, para yapımında, iletken yapımında, Pallladyum, platinyum, gümüş altının yerini kullanılabilmektedir.
Aluminyum: En önemli kullanım alanı elektrik iletimidir.Bakır, elektrik ile ilgili kullanım alanlarında, magnezyum, titanyum ve çelik yapı ve yer taşıma sistemlerinde, değişik metal bileşimleri, tahta ve çelik inşaat sektöründe,
Alunit: Gübre, çimento, seramik, şap, şeker, boya, kağıt, ilaç, sanayilerinde.
Antimuan: Kablo kaplama, döküm, folyo, havai fişek, seramik, cam, özel alaşımlı çelik, ateşe dayanıklı madde ve askeri malzeme yapımında, akü üretiminde, Krom, titanyum, çinko, zirkonyum ile olan bileşikleri boyada pigment ve sır malzemesi olarak, kadmiyum, bakır, seletit, streonsiyum bileşikleri kurşunun serleşmesinde, organik bileşikleri yanmayı geciktirici olarak kullanılır.
Apatit: Gübre ve fosforlu asit üretiminde kullanılmaktadır.
Arduvaz: Yazı tahtası, kiremit ve bilardo masası yapımında,
Asbest: İnşaat, makine, tekstil, boru, kağıt, kimya, boya, şeker, otomotiv sektöründe,
Bakır: Elektrik, elektronit, inşaat, kimya, turistik eşya, radyatör, boru, kimya, mühimmat yapımında, Elektrik kablolarında, elektrikli malzemelerde, otomobil radyatörlerinde, buzdolaplarında soğutucu tüplerde, titanyum ve çelik ısı değişim plakaları, optik fiber kablolar iletişim uygulamalarında, su borusu, bazı boru bağlantı elemanları gibi malzemelerinde bakır yerine plastik kullanılabilmektedir.
Barit: Sondaj çamurunda, boya, şeker, deri, elektronik, metalurji, seramik, cam, lastik sanayiinde, Baritin kullanıldığı en büyük alan petrol aramacılığında yapılan derin sondajlardır. Derin sondajlarda barit yerine selestin, ilmenit demir cevheri ve Almanya'da üretilen sentetik hematit barit yerine kullanılabilmektedir. Ancak barit kullanımına ciddi bir alternatif değildirler.
Bentonit: Çok boyutlu ve değişik özelliklerinden dolayı, bentonitler çok geniş bir alanda kullanılmaktadır. Başlıcaları şunlardır.
Döküm kalıplarının yapımında döküm kumunun birbirine bağlanmasının sağlamak amacı ile kullanılmaktadır. Refrakter karakterli ve üretim esnasında çıkan çeşitli gazları geçirgen özelliğinden dolayı gazların ortamdan uzaklaşmasını sağlar.
Kağıt hamuruna katılırlarsa ince bünyeli dayanıklı ve temiz yüzeyli kağıdın elde edilmesi sağlanır. Bunun için bentonitin topraksız , sabun kayganlığında ve beyaz olması gerekir.
Muşamba perde kumaş kordon vb. malzemenin üretiminde dolgu maddesi olarak kullanılırlar. Lastik üretiminde de yine dolgu maddesi olabilirler.
Seramikçilikte ek hammadde olarak yararlanılarak üretilecek seramik malzemelere plastikte ve mukavemet kazandırır.
Refrakter killere karıştırılarak refrakter malzeme üretiminde kullanıldıklarında üretim cihazların birkaç on misli dayanıklılık kazandırır. Portland çimentosunu teşkil edecek karışıma % 1 oranında bentonit eklendiğinde, üretim çimentosunun mekanik mukavemetinin arttığı ve donma süresinin kısaldığı belirlenmiştir.
Arıtma tesislerinde geniş şekilde yararlanılır.
Sondajcılık sektöründe çok önemli bir maddedir. Bentonit matkap tarafından parçalanan kaya parçacıklarını sirkülasyon yoluyla yüzeye taşınmasını sağlar. Sodaj esnasında delinen kuyunun cıdarında sızdırmaz bir tabaka oluşturarak sondaj suyunun kaçmasını önler. Sondajın durması esnasında jel oluşturarak kırılan parçaların tabana çökerek kuyunun tıkanmasını ve tijlerin sıkışmasını önler.
Bentonit ayrıca kurşun kalem, renkli kalem pastel boya, camcı, macunu macun tutkal yapımında dolgu veya ara madde olarak kullanılır.
Alçıda donma süresini kısaltıcı madde olarak yararlanılır.
Bentonit doğrudan temizleyici bir madde olup saf haliyle sabunun % 20-50 'si kadar etkilidir. Bu bakımdan sabun veya diğer temizleyicilerin yapımında da geniş şekilde yararlanılır.
Boksit: Alüminyum üretiminde, aşındırıcı malzeme, alüminyumlu çimento, refrakter tuğla, sıva yapımında ve kimya endüstrisinde,
Boksit sanayi boyutunda alüminyum üretiminde kullanılan tek hammaddedir. Buna rağmen anartosit, alunit, kömür atıkları, şistler diğer alümina kaynaklarıdır. Bu kaynaklardan kullanımı tesis ve yeni teknolojiler gerektirir. Ancak refrakter, alüminyumlu kimyasallar ve aşındırıcı üretiminde, Kynanit ve sillimanitten üretilen sentetik mullit boksitli refrakter yerine kullanılabilir. Silikon karbit ve alümina zirkon boksitli aşındırıcılar pahalı olmalarına karşın boksit kökenli aşındırıcılar yerine kullanılabilmektedir.
Bor: Borun kullanım alanları:
Cam Sanayii (Kolemanit)
Porselen ve Emaye Sanayii (ham bor ve rafine bor), temizleme ve beyazlatma (Sodyum Perborat),
Tarım (Sodyum Pentaborat, Metaborat)
Abrasif (Bor Karbür, Bor Nitrür, Titanyum Borür)
Refrakter Sanayii (Bor elyafı, Stabor, Seramik, Metalik borürler),
Metalürji Sanayi (ham bor, rafine borlar, fluoboratlar, ferroborlar)
Yanmayı Önleyici (çinko borat, baryum borat, bor fosfat, amonyum fluoboratlar),
Kimyasal tepkime (alkilleşme, polimerileşme, izomerleşme),
Fotoğrafçılık, Tekstil yıkaması, Yapıştırıcılar, haşere öldürücüler, protein ayrıştırılması, boru çekme ve tel çekme, Dericilikte (kireç söktürücü), Ahşap malzemede küflenmeyi önleyici
Borun, sabun, deterjan, kaplama, yalıtım kullanım alanlarında değişik malzemeler kullanmak mümkündür. Örneğin sabun sektöründe, Na ve K yağ asitlerinin tuzları genellikle temizleme ve emülsiyon malzemeleri olarak kullanılır. Deterjan sektöründe klorin ağartıcılar veya enzimler kullanılabilir. Doğal soda da boru ikame eden bir mineraldir.
Civa: Tıp alanında, elektronik ve boya sanayilerinde soda ve klor üretiminde, ölçü aletleri sanayilerinde,
Çinko: Galvanizli saç üretimi ile otomotiv endüstrisinde, döküm kalıpları olarak yağlı boya ve lastik üretiminde, Demir-çelik endüstrisinde.
Disten: Refrakter harç ve sıva üretiminde, yüksek alüminli ateş tuğlası üretiminde ve diğer seramik hamurlarında kullanılmaktadır.
Disten, andaluzit ve sillimanit gibi yüksek sıcaklıkta çok üstün vasfı refrakter bir malzeme olduğundan refrakter tuğlalar üretiminde önemli ölçüde yararlanılır. Çelik ve cam endüstrisi ; çimento fırınları, petrokimya ve seramik sektörü kullanıldığı başlıca alanlardır.
Demirçelik sanayiinde potalarda kullanılan andaluzitli tuğlalardan iyi sonuçlar alınmaktadır.
Diyatomit: Şeker, asit vb. maddelerin süzdürülmesinde filitre olarak, boya, cila, haşere ilacı yapımında dolgu maddesi olarak, ısı ve ses yalıtım malzemesi olarak kullanılır.
Diyatomitin yaygın olarak fitrelemede kullanılmaktadır. İşlenmiş diatomitin %85-90 oranında gözenekliliği başta bütün şeker sektörünün bira, şarap viski gibi içkilerin, yüzme havuzlarının, bütün meyve ve sebze sularının artık malzemeden ayıklanmasında kullanılır. Diyatomit az olan ülkeler, onun yerine asbesti kullanmaktadır.
Diyatomit, endüstri sahalarındaki atıkların, şehir sularının, kimyasal ara maddelerin, madeni ve nebati yağların filtrasyonunda da kullanılmaktadır.
Diyatomit hafifliği, dayanıklılığı kimyasal yönden nötrlüğü ısı ses ve elektriğe karşı duyarsızlığı , boyalarda , plastik ve lastik eşyalarda, kağıda, ilaçlarda, kozmetik alanda , cila kibrit, diş macunu vb. ürünlerde etkili şekilde dolgu maddesi olarak yararlanılmaktadır.
Bazı diyatomitlerin %94 gibi yüksek oranda silis içermeleri onları kimyasal reaksiyonlara karşı çok dayanaklı hale getirmektedir. 1430' derece gibi üst seviyedeki ergime sıcaklığı da bu özelliğini artırır. Bu tür ditatomitler ısıyı sesi ve elektriğe karşı izolasyon maddesi olarak kullanılmaktadır.
Diyatomitler kendi ağırlıklarının 3-4 katı kadar sıvı emebildikleri için kedi, köpek vb hayvanların idrar atıklarını çok iyi absorbe etmek amacı ile de kullanılır.
Diyatomitler , ayrıca kimyasal işlemlerde katalizör taşıyıcı bazı ortamlar için aşındırıcı ve yüzey temizleyici olarak da kullanılır.
Dolomit: Dolomit demir çelik sanayii başta olmak üzere azot, şişe ve cam, seramik ve porselen sanayileri ile ziraat ve inşaat sektörlerinde kullanılır.
Dolomitin kullanıldığı önemli alanlardan biri, fiziksel özelliklerine yani sertliğine ve dayanıklılığına bağlı olarak, mıcır ile beraber karayolu ve demiryolu malzemesi veya betonarma yapımında çimentoya karıştırılır ve harç malzemesi şeklinde değerlendirilir.
Dolomit çimento, dolomitik sönmemiş kireç cam ve soda üretiminde hammaddede, demir çelik sanayiinde sinter yüksek fırınlarda refrakter malzeme ve curuf arıtıcı eleman, beyazlatıcı boya, dolgu maddesi olarak da kullanılmaktadır.
Demir sektöründe kullanılan dolomitlerde, MgO'in en az % 18.5 CaO'in en fazla % 33.SiO2+Al2O3'in en fazla % 25 ve kükürtün en fazla % 0.5 oranlarında olmaları gerekmektedir.
Şişe ve cam endüstrisinde kullanılan dolomitlerde ise, MgO en az % 20, CaO en fazla % 29.5, SiO2+Al2O3 en fazla % 2,82 ve kükürt en fazla % 0.92 oranlarında olmalıdır.
Feldispat: Feldispatlar dünyada ve Türkiye'de cam sanayiinde, seramik sektöründe, kaynak elektrodu üretiminde, boya yapımında ve plastik madde elde edilmesinde kullanılır.
Thank you for visiting our website wich cover about Fen ve Teknoloji. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.