1. Aralarında şekil ve anlamca ilişki bulunan, birbirine bağlaçsız bağlanan ve aralarındaki duraklama kısa olan cümlelerin arasına noktalı virgül konur:
At ölür, meydan kalır; yiğit ölür şan kalır. (Bu cümlelerin arasına nokta konabilirdi, ama duraklama kısa olduğu için noktalı virgül konmuş.)
Gitmemiz gerekiyor; bekleyenler var. (çünkü)
Okumuş bir kadın değil, ama anlayışlı; çok genç değil, ama güzel... (bununla birlikte)
2. İki cümleyi birbirine bağlayan "ama, fakat, lâkin, yalnız, ancak, ne var ki, ne yazık ki, çünkü, yoksa, bundan dolayı, binaenaleyh, sonuç olarak, bununla birlikte" gibi bağlaçlardan önce noktalı virgül konur:
Halis bir şiir fena okunabilir; lâkin sahte bir şiir iyi okunamaz.
Olanları anladım; ama iş işten geçmişti.
Bir aralık evden savuşmak da aklına geldi; ama faydasız buldu.
İnsan yalanı bilmeyerek okur; ama yalan olduğunu bildikten sonra gene okumak ister mi?
Sıralı cümleler arasına giren bu bağlaçlardan önce nokta, virgül ya da noktalı virgül koyup koymamak yazara göre değişebilen bir üslûp meselesidir.
Örnek:
Çok söylüyorum, fakat söz dinlemiyor.
Çok söylüyorum; fakat söz dinlemiyor.
3. Virgülle ayrılmış örnekleri farklı örneklerden ayırmak için noktalı virgül kullanılır:
Pazardan kavun, karpuz, kelek; lâhana, pırasa, ıspanak; bisküvi, kraker, çikolata...
Anneannem bize nohut, pilav, tarhana çorbası; şekerpare ve kemalpaşa tatlısı yapmış.
Babaannem köyden bize yumurta, zeytin, peynir; petek bal ve reçel getirmiş.
3 MADDE 3 CÜMLE!!!
Başarılarrr!
