Cevap:
Yapım eki, isim veya fiil kök ve gövdelerine gelerek, onlardan anlamları farklı yeni kelimeler oluşturan eklerdir. Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta şudur: Bir kelimeyi ekine köküne ayırdığımız zaman, “kök” olarak alacağımız kısmın mutlaka kelimenin tamamıyla anlam yönünden ilişkili olması gerekmektedir.
Örnek:
Gözcü” kelimesindeki “+cü” yapım ekini ayırdığımız zaman, kökü “göz” olarak kabul ederiz; çünkü bu kök kelimenin tümüyle anlam yönünden bağlantılıdır. Fakat “balon” kelimesini ekine köküne ayırırken, “bal” kök, “on” ise yapım eki olarak kabul edilemez. Çünkü havada uçan balon ile, yenilen bir besin olan balın hiçbir anlam ilişkisi yoktur. Yani yapım ekleri, mutlaka geldikleri kök ve gövdelerle anlam yönünden uzak ya da yakın ilişkili yeni kelimeler türetirler.
Çekim eki, kelimelerin çekimlenerek değişik yerlerde ve görevlerde kullanılmasını sağlayan eklere çekim eki denir. Çekim ekleri hem isimlere hem de fiillere gelir. Çekim ekleriyle, yeni kelime türeten yapım eklerini karıştırmamak için kelimenin önceki ve sonraki anlamlarına bakmak gerekir. Ayrıca kalıplaşmış çekim ve yapım ekleri çok belirgindir ve görür görmez tanımak için örnekler üzerinde uygulama yapmak gerekir.
Örnek:
Kitap - Kitaplar
• Yaz tatilinde okuman için sana yeni kitaplar aldım.
• Kalemimi buralarda gördün mü?
