30 yıl savaşları katolik ve alman prensliklerinin iç savaşıdır. siyasi birliği korumak isteyen kutsal roma imp. ile bağımsızlığı kazanmak isteyen devletlerin savaşıdır. kendi birliklerini oluşturmak katolik ve protestanlar arasında dini ve siyasi ayrışma bütün avrupa da sertleşmiş ve mücadeleler artmıştır. dini sebeplerle başlayan mücadelelerde din faktörü zamanla önem kaybetmiş ve siyasi sebepler ön plana çıkmıştır. 1645’e kadar bu mücadeleler devam etmiş ve sonrasında westphalia barış ant. imzalanmıştır.
