kaside ve mesnevi ne demek ? 



Sagot :

Kasideler, genellikle birini övmek amacıyla yazılan şiirlerdir. Daha çok din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan divan edebiyatışiirlerdir. Kaside şairlerine kaside-gü (kaside söyleyen), kaside-sera ya da kaside-perdaz (kaside yazan) denir. Çok katı bir kalıpla yazılan kasideler, 6 bölümden oluşur

Türk edebiyatında 13. yüzyılda kullanılmaya başlanır. Nazım birimi beyittir. Beyit sayısı 33-99 arasında değişir. Kasidenin ilk beyitinematla denir. Şâir kasidesi içinde matlayı tekrar ederse tecdid-i matla denir. Matlayı birden çok tekrar ederse bu zat-ül metali veya zül metalidir. Kasidenin son beyitine makta, şairin mahlasının bulunduğu beyite taç beyit denir. Kasidenin en güzel beyiti beyt-ül kasidolarak isimlendirilir.

 

Mesnevî kelimesi İsna kökünden gelmektedir. Tesniye ikileme gibi bir anlamı olup ikilibeyitler halinde yazılan bir nazım türüdür. Farsça مثنوی (masnevi), Arapça مثني (máθni, çift) , ثنى (θánā, çiftlemek) demektir. Fars edebiyatı nazım şekllerinden olan mesnevi islamiyet etkisinde gelişen Türk edebiyatını ilk zamanlarından beri olay çevresinde gelişen edebi metinlerde sıkça kullanılmış bir nazım biçimidir . 




KASİDE 

*Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla belirli kurallar içinde yazılan uzun şiirlere denir. 

*İlk beytine “matla” son beytine “makta” denir 

*Şair matla beyitini kasidenin herhangi bir yerinde tekrarlayabilir. 

*Şair mahlasının bulunduğu beyite “taç beyit” denir . 

*En güzel beytine “beytü’l kasid” denir. 

*En az 31(33)en fazla 99 beyit olur. 

*Kaside belli bölümler halinde yazılır. 

a) Nesib bölümü: Bahar mevsimi kış manzaraları betimlenir ya da kurban ve ramazan bayramı anlatılır. 

b) Girizgah Bölümü: Nesib bölümünden asıl konuya geçmiş ifade eden bir veya birkaç beyittir. Nükteli ince sözlerin söylendiği bölümdür. 

c) Medhiye bölümü: Asıl anlatılmak övülmek istenen kişi için ne denecekse açıklanır. Asıl bölümdür. 

d)Fahriye bölümü: Şairin kendini övdüğü ve diğer şairlerle karşılaştırdığı bölümdür. 

e)Tegazzül bölümü: Kasideyle aynı ölçüde ve uyakta gazel yazılır. 

f)Dua bölümü: Şair övdüğü kişinin başarılarının devamlı olmasını ömrünün uzun olması için dualar eder iyi dileklerde bulunur. 



Kasideler konularına göre de değişik adlar alır: 

Tevhid: Allah’ın birliğini anlatan kasideler. 

Münacaat: Allah’a yalvarmak,dua etmek amacıyla yazılan kasideler. 

Naat: Peygamberimizi övmek için yazılan kasideler. 

Mehdiye: Devrin ileri gelenlerini övmek için yazılan kasideler. 

Hicviye: Devrin yöneticilerini eleştirmek için yazılan kasideler. 

Mersiye: Devlet büyüklerinin ölümünden duyulan üzüntülerin anlatıldığı kasideler.

Not: Kasideler "nesib" bölümünde işlenen konulara ve rediflerine göre adlandırılır. 





MESNEVİ 

*Mesneviler öğüt verici bir olayı anlatan uzun şiirlerdir.(savaş,aşk,tarihi olaylar,din ve tasavvuf) 

*Mesneviler Divan edebiyatında bir bakıma günümüzdeki roman ve hikayenin yerini tutuyordu. 

*Beyit sayısı sınırsızdır. 

*Her beyit kendi arasında kafiyelidir.(aa,bb,cc,dd...) 

*Aruzun kısa kalıpları ile yazılır. 

*Beş mesnevinin bir araya gelmesiyle hamse oluşur