Beyin göçü; az gelişmiş veya gelişmekte olan bir ülkedeki iyi eğitimli, düşünen, üreten, kalifiye, nitelikli, seçkin, profesyonel ve yetenekli iş gücünün, araştırma ya da çalışma yapmak amacıyla en verimli dönemlerinde gelişmiş ülkelere gidip geri dönmemeleriyle meydana geliyor.
İlk olarak 1960’lı yıllarda beyin göçü başlıyor ve önce doktorlar ve mühendisler, sonra da bilim adamları arasında oldukça yaygınlaşıyor.
Fakat beyin göçü sadece ülke dışına doğru olmuyor, ülke içinde de zaman zaman beyin göçleri meydana geliyor. Türkiye’de bu şekilde meydana gelen beyin göçleri genellikle devlet sektöründen özel sektöre doğru oluyor. Mesela öğretim üyelerinin çoğunlukla devlet üniversitelerinden vakıf üniversitelerine doğru akımı veya devlet dairelerinde yetişen elemanların özel sektöre geçişi, ülke içinde ortaya çıkan beyin göçleri arasında en yaygın örnekler. Bununla birlikte iç beyin göçünün ülke açısından pek fazla zararı olmuyor. Ancak dış beyin göçü için aynı şeyi söyleyemeyiz. Ne de olsa iyi yetişmiş ve yetenekli iş gücünün, gelişmiş ülkelere akışı şeklinde gerçekleşen dış göçün ülkeye zararı çok büyük.
Kanada, İngiltere ve ABD gibi gelişmiş ülkeler arasında bile beyin göçü olabiliyor. Daha iyi çalışma olanakları, yüksek ücret ve daha az vergi nedeniyle birçok Kanadalı ABD’de çalışmayı tercih ediyor. Ancak Kanada’ya gelip yerleşen yetenekli iş gücü de yadırganamayacak kadar fazla. Bu yüzden de Kanada, dışarıya verdiği beyin göçünü dengelemiş oluyor. Çoğunlukla gelenler daha fazla olmaktadır.
Türkiye ise en fazla beyin göçü veren ülkeler sıralamasında üst sıralarda yer alıyor ve ne yazık ki iyi eğitim gören yüz kişiden 59’u, öğrenimine Türkiye dışında devam ediyor veya oralarda çalışmaya başlıyor. Ülkemiz, Hitler döneminde Yahudi bilim adamlarını ülkeye kabul edip Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrasında da Türki Cumhuriyetlerden beyin göçü almış olsa da daha sonraki zamanlarda bu konuda çok fazla ilerleme kaydedemedi.
Beyin göçü sadece Türkiye’de değil genel olarak dünyada yaşanılan en önemli sorunlardan biri. Türkiye’den başka beyin göçünün fazla görüldüğü ülkeler arasında Hindistan, Pakistan, Bağımsız Devletler Topluluğu, Çin, Filipinler, Cezayir, Fas, Tunus, İran, Mısır, Nijerya, Türki Cumhuriyetler vs. gibi devletler yer alıyor. Bununla birlikte ABD, Kanada, Avustralya, G. Afrika, Almanya, Fransa vs. gibi ülkeler ciddi ölçüde beyin göçü alan ülkelerin başlıcaları.
