6.SINIF ARKADAŞLAR 5 OLUMLU VE OLUMSUZ CÜMLE
a) Olumlu Cümle:
* Yüklemin bildirdiği eylemin yapıldığını,
gerçekleştiğini ya da gerçekleşebileceğini
belirten cümleler olumludur.
O günler çok güzeldi. (olumlu isim c)
Hep seni bekledim. (olumlu fiil cümlesi)
b) Olumsuz Cümle:
* Yüklemin bildirdiği işin gerçekleşmediğini
anlatan cümleler olumsuzdur.
* Fiil cümleleri “-ma,-me” olumsuzluk ekiyle;
isim cümleleri “yok, değil ” sözcükleriyle
olumsuz yapılır.
Kapını çalan bendim (olumlu isim cümlesi)
Kapını çalan ben değildim (olumsuz isim
cümlesi)
Dışarıda birkaç kişi vardı (olumlu isim cümlesi)
Dışarıda hiç kimse yoktu (olumsuz isim
cümlesi)
Eve gelmiş (olumlu fiil cümlesi)
Eve gelmemiş (olumsuz fiil cümlesi)
Not: Bazı cümleler biçimce olumlu anlamca
olumsuz olabilir:
Haydi, bu işi yapabilirsen yap (yapamazsın )
(Biçimce olumlu, anlamca olumsuz cümle)
Gel de bu işin içinden çık (Çıkamazsın)
(Biçimce olumlu, anlamca olumsuz)
Ne arayanım var ne de soranım (yok) (Biçimce
olumlu, anlamca olumsuz)
Not: Bazı cümleler biçimce olumsuz anlamca
olumlu olabilir:
) Olumsuz Cümle:
*Cümlede bildirilen yargının gerçekleşmediğini yada gerçekleşmeyeceğini, (bulunmadığını) bildiren cümlelerdir.
Beklediğim mektup henüz gelmedi.
Film, senaryosu yönüyle, güzel değildi.
Kırmızı ışıkta geçilmez.
Osman, yarınki toplantıya gelemeyecekmiş.
Cebinde beş parası yoktu.
Not: Dilimizde “-siz, -me, -mez” gibi ekler, “yok, değil, ne…… ne……” gibi kelimeler, olumsuzluk oluşturmak için kullanılır.
Not: İki olumsuz bir olumluyu oluşturabilir.
Yok değil (Var)
Not: Anlamca Olumlu, Yapıca Olumsuz Cümleler:
Sizin neler yaptığınızı bilmiyor değilim. (biliyorum)
Cebinde para yok değil. (var)
Yaptığı hareketi görmemiş olamazsın. (görmüşsündür.)
Oraya kim gitmek istemez. (gitmek ister.)
Not: Anlamca Olumsuz, Yapıca Olumlu Cümleler:
Ne kızı verir, ne dünürü küstürür. (vermez, küstürmez)
Bu haliyle onu kim beğenir? (kimse beğenmez)
Gel de parmaklarını yeme. (ye)
