ben :)
FRİGYALILAR:
M.Ö 1200 yıllarında Hititlerin yıkıldığı bölge üzerinde ve Ankara ,Eskişehir ,Afyon dolaylarında devlet kurdular.
Devletin başkenti Ankara’nın Polatlı ilçesi yakınlarındaki Gordion şehridir.
Ülke krallık ile yönetilmiştir.
Frigyalılar krallarına Midas ünvanı verirlerdi.
Tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır.Tarım ve hayvancılıkla ilgili sert kanunlar koymuşlar tarıma ve hayvancılığa zarar verenleri şiddetle cezalandırmışlardır. Frigyalılar tarıma önem verdikleri için sert kanunlar koymuşlardır.Sabanını kıran öküzünü öldürene ölüm cezası vermişlerdir.
Dini inanış olarak çok tanrılı dine inanmışlardır. Frigyalılar tarımla uğraştıklarından bu durum dinlerine de yansımıştır.Frigyalıların en büyük tanrısı toprak ve bereket tanrısı olan
Kibela’dır.
Kendilerine ait bir yazı türleri vardır. Fabl türü hikayeleri ilk kullananlar olarak kabul edilmektedirler.
Bazı ürünleri ilk icat eden Friglerdir. Bunlardan bazıları Fibula denilen çengelli iğnedir.
Dokumacılıkta ileri gitmişlerdir. Tapates adı verilen halı ve kilimleri çok önemlidir.
Kralları ve soyluları Tümülüs denilen anıt mezarlara gömmüşlerdir
Tümülüs: Ağaçtan yapılmış ve üzeri yığma toprak ile örtülmüş ola mezar.
Frigyalılar M.Ö 7.yüzyılda Kafkaslardan Anadolu’ya gelen Lidyalılar tarafından yıkılmıştır.
LİDYALILAR:
Gediz ve Büyük Menderes ırmakları arasında kurulmuştur.
Kral Giges zamanında bağımsız bir devlet kurmuşlardır.
Başkentleri Sard şehridir.( Bugünkü Manisa-Salihli yakınlarındadır.)
Ticaretle uğraşmışlardır.Kral Giges Efes’ten başlayıp Mezopotamya’ya kadar uzanan Kral Yolu’nu yaptırmıştır.
Ticaretteki bu gelişmeler nedeniyle Lidyalılar tarihte ilk kez parayı icad ettiler.
Lidyalılar kara ticaretine önem vermişler ve Kral Giges Ege kıyılarından başlayan ve Mezopotamya’ya kadar uzanan “Kral Yolu’nu” yapmışlardır.Böylece ticaret canlanmıştır.
Lidyalılar İyonlardan etkilenerek onların tanrılarına tapmışlardır.
Lidyalılar, Artemis,Zeus,Apollo gibi pek çok Yunan tanrısını İyonlardan alarak kendi tanrıları haline getirmişlerdir.
Lidyalılar M.Ö 547 yılında Anadolu’yu işgal eden Persler tarafından yıkıldılar.
URARTULAR:
M.Ö 900 yılında Doğu Anadolu’da kuruldu.
Başkenti Tuşpa(Van) şehridir.
Maden işlemeciliğinde ilerlemişlerdir.
Halk doylular ve köleler olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
Tarımla ve hayvancılıklada uğraşmışlardır.Van ovasını sulamak için yaptıkları su kanalları (Şarman kanalı) günümüzde bile kullanılmaktadır.
Dini inanış olarak Hititler gibi çok tanrılı inanışa sahiplerdir.
Urartu Devleti M.Ö 600 yılında Medler tarafından yıkılmıştır.
İYONYALILAR:
M.Ö 1200 yıllarında Yunanistan’dan göç ederek Ege kıyılarına yerleşen Akalar tarafından kuruldu.
İyonlarda şehir devletleri yönetimi önce krallar sonra soylular, daha sonra demokratik hükümetler tarafından yönetilmiştir.
Akalar Ege kıyılarında 12 ayrı şehir kurmuşlar ve şehir devletleri halinde yaşamışlardır.
En önemli İyon şehirleri İzmir,Efes,Milet,Foça’dır.
Her şehrin başında ayrı bir kral bulunuyordu.Bundan dolayı hiçbir zaman güçlü bir krallık kuramamışlar ve ayrı ayrı şehir devletleri halinde yaşamışlardır.Siyasi birlik yoktur.
İyonyalılar deniz ticaretinde ileri gittiler ve Akdeniz ve Karadeniz’de koloniler kurdular.
İyonya’da bilim ve sanat çok gelişmiştir.Bunun sebebi deniz ticaretiyle uğraşmaları uygarlıkların kesiştiği yerde olması bilimin zengin kişilerce desteklenmesi Ön Asya’dan gelen yolların bitiş yerinde olması bilimin gelişmesini sağlamıştır.
Tales,Diyojen, Pisagor,Heredot,Homeros gibi bilim adamları İyonya’da yaşamışlardır.
İyonyalılar denizcilikte ileri gitmişlerdir.Ancak zamanla Lidyalıların,Perslerin ve Romalıların egemenliğine girerek kaybolmuşlardır.
ÇEVRE UYGARLIKLAR VE ANADOLU’YA ETKİLERİ
İlk Çağ’da Anadolu’yu en fazla etkileyen uygarlık merkezi Mezopotamya olmuştur.
Mezopotamya iki nehir arası demek olup Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgeye denir.
İlk Çağ’da Mezopotamya’da kurulan devletler ;Sümerler,Babilliler,Asurlular ve Akadlardır.
SÜMERLER:
Mezopotamya’da kurulan ilk uygarlık Sümerlerdir. M.Ö 3500’de Orta Asya’dan gelerek Mezopotamya’da devlet kurmuşlardır.
Kanallar açmışlar ve bataklıkları kurutarak tarım ve hayvancılık yapmışlardır.
Tarihte ilk yazıyı Sümerler bulmuşlar ve kullanmışlardır.( Çivi yazısı) M.Ö 3200
Not: Yazının bulunmasıyla tarih devirleri başlamıştır.
İlk yazılı kanunlar, ilk takvim, ilk matematik bilgileri de yine Sümerlere aittir.
Sümerler çok tanrılı dine inanırlar ve Ziggurat adı verilen tapınaklarında tanrılarına tapınırlardı ve kurban keserlerdi.
Sümerler Mezopotamya’da kurulan Akadlar tarafından son verilmiştir.
BABİLLER:
Aşağı Mezopotamya’da kurulmuştur.
Devletin en güçlü zamanı kral Hammurabi zamanıdır.Kral Hammurabi Sümer kanunlarını geliştirerek uygulamıştır.( Hammurabi Kanunları diye bilinir)
Babil , dünyanın yedi harikasından biri olan “Babil’in Asma Bahçeleriyle” ünlüdür.
Babilliler M.Ö 6.yüzyılda Persler tarafından yıkılmıştır.
ASURLULAR
Yukarı Mezopotamya’da kurulmuştur.Ninova şehri başkenttir.
Asurlular ticaretle uğraşmışlardır.Anadolu,Mısır ve Mezopotamya arasında ticaret yapmışlardır.
Asurlular ticaret amacıyla Anadolu’ya geldiklerinde yazıyı da beraberinde getirmişlerdir.Böylece Anadolu hem yazıyı öğrenmiş hem de tarih çağlarına girmiştir.
Asurlular M.Ö 612 yılında Pers egemenliğine girmiştir.
