toplum , teknoloji , bilim , insan , çevre ,süreç ile ilgilii uzun bir metin yazmak istiyorumm saçma olmasın ama yaa
Birey ve topluma ilişkin bu iki uçta yer alan açıklamalar yanında, bu iki çatışan görüşü aynı potada eriterek “bireyler toplumu, toplumsa bireyi” üretmektedir diyen yaklaşımlar da söz konusudur. Ancak bu model de iki modelin basit bir biraraya getirilmesi olduğundan eksiktir. Eleştirel gerçekçilik, her üç yaklaşımın da eksik olduğunu söyler. Birinci model, sadece insan etkinliği, eylemleri üzerinde yoğunlaşmıştır. İkinci model, bireyleri belirleyen değişken toplum, yani şartlar üzerinde yoğunlaşmıştır. Üçüncü model ise doğrusaldır ve insan ve toplum arasındaki dinamik etkileşimi ve bu etkileşimi belirleyen mekanizmaları gözden kaçırmaktadır. Bhaskar’ın (1979) bu eleştiriler sonrasında önerdiği model, “dönüşümcü toplum modeli” olarak tanımlanmaktadır. Bu modelde “toplum tarihsel olarak belirlenmiştir”. En geniş anlamıyla tarihsel bir andaki insanlar arası ilişkiler bütünü olarak tanımlanmıştır. Bu açıdan bakıldığında tarihsel bir an ya da kesit içerisinde toplumu bireyler yaratmaz. Toplum sürekli olarak bireylerden önce vardır ve bireylerin eylemi için gerekli çerçeveyi sağlar. Yani “toplum bireylerden değil, bu bireylerin birbirleriyle olan ilişkilerinin toplamından oluşur.” Bu ilişkisel bakış açısı, sadece insanlar arası ilişkileri değil aynı zamanda insan-doğa ilişkisini de içerir.
