Sagot :
ıldırım, basit olarak; toprakla, elektrik yüklü bir bulut arasındaki elektriksel deşarj olarak tanımlanabilir. Söz konusu bu deşarj sadece bulutla yer arasında olmayabilir. Gerekli şartlar sağlanmış ise iki bulut arasında da olur ki, biz buna şimşek diyoruz. Her iki olayda oldukça belirgin bir kıvılcım atlaması görülür ve gök gürültüsü işitilebilir.
1. Eksi yüklü elektronlar aşağı doğru zigzag yapmaya başlarlar
2. Artı yüklü parçacıklar da yerde bulut tabanın altında toplanır
3. Bulut yer yüzüne iyice yaklaşınca öncü eksi yükler yere inerek bir yol açarlar (bunlar görülmez) ve sonra da yerden buluta doğru elektrik akımı başlar.
4. Artı yükler saniyede 100 000 km yi aşan bir hızla buluta akar.
Herhangi bir bulutun alt kısmında potansiyel farkı yeterli bir seviyeye geldiği zaman toprağa doğru bir elektron demeti fırlar. Bu birinci deşarj 30 ila 50 metrelik bir mesafeyi saniyede 60-50.000 km arasında değişen bir hızla kateder. 30 ila 100 mikrosaniye süren bir aradan sonra ikinci bir deşarj birincinin oluşturduğu iyonlaşmış yolu izler ve öncekinden yaklaşık olarak daha ileriye erişir. Daha sonra bir üçüncü deşarj meydana gelir. Deşarjlar serisi birbirini izleyerek devam eder. Herbir deşarj öncekinden daha ileriye(dalgalar gibi) ulaşır. Böylece şimşeğin ucu bu şekilde yeryüzüne kadar iner.
Bu sırada deşarj ile yeryüzü arasındaki elektrik alanı gittikçe fazlalaşmaktadır. Bu alanın değeri yeterli bir seviyeye ulaştığı zaman yeryüzünün elverişli bir noktasından yüklü bir elektron demeti fırlar ve ön deşarjla birleşmek üzere hareket eder. Bu demetin boyu 5m ~ 10m ~ 150 metre olan aralıklarla atlandığı gözlenmiştir. Yeryüzünden fırlayan deşarj, buluttan inen deşarjla birleştiği zaman oluşan iletken kanallardan yeryüzüne akar.
kaynak:elektrikrehberi.net sitesi
Yıldırım: Bulut ve yeryüzü arasındaki elektrik boşalmalarına ‘yıldırım’ denir Yıldırım, zikzaklı bir yol takip ederek kollar halinde aşağı doğru iner Genellikle şiddetli bir yağmurla birlikte görülür
Şimşekte ve yıldırımda oldukça belirgin bir kıvılcım atlaması görülür ve gök gürültüsü işitilebilir
Yıldırımın Oluşumu
1- Eksi yüklü elektronlar aşağı doğru zikzak yapmaya başlarlar
2- Artı yüklü parçacıklar da bulutun tabanında toplanır
3- Bulut yeryüzüne iyice yaklaşınca gözle görülemeyen öncü eksi yükler yere inerek bir yol açarlar ve sonra da yerden buluta doğru elektrik akımı başlar
4- Artı yükler saniyede 100 000 kilometreyi aşan bir hızla buluta akar
Hava iyi bir elektrik iletkeni olmadığından yıldırım hemen gerçekleşmez Yıldırımın oluşması için, yalıtılmış havanın direncinin kırılması ve bunun için de pozitif ve negatif yükler arasında yeterli fark oluşması gerekir Eğer atmosfer içerisinde bir yörüngede birkaç çarpma oluşursa, yerden buluta doğru pozitif yüklü yıldırım oluşur
Şimşek ve yıldırım, elektriksel direnci en küçük olan yolu izler ve arka arkaya 40’ın üzerinde zikzak çakışlardan oluşur Yakında çakan şimşekler kuru ağaç dalları gibi çatallı görünüştedir Bulut tepesinden stratosfere doğru boşalan şimşeğe ‘Roket Şimşek’ denir
Şimşek saniyede 144810 km yani neredeyse yarı ışık hızıyla hareket eder Bu nedenle bir şimşeği başlangıcından sonuna kadar izlemek zordur Hemen hemen aynı anda başlar ve sona erer Gürleme sesi ise, 3 saniyede yaklaşık 1 km hareket eder Şimşek sesten 100000 defa daha hızlıdır Gök gürültüsünün şimşek görüldükten sonra işitilmesinin sebebi de bundandır Bu nedenle şimşek çakması görüldüğünde, gürültüyü duymadan önce saniyeleri sayarak, fırtınanın kabaca ne kadar uzaklıkta olduğu tahmin edebiliriz
İnsan hayatını tehdit eden doğa afetlerinden biri de yıldırım çarpmasıdır Bu tehlike günümüzde giderek artmaktadır
Yıldırım çarpmalarının çoğu açık alanlarda gerçekleşmektedir Konutlardaki yıldırım çarpmaları ise daha çok telefon görüşmeleri sırasında yaşanmaktadır Yıldırım çarpmaları çoğunlukla ölümle veya sakat kalmayla sonuçlandığı gibi işitme kaybı, yanma ve şiddetli elektrik çarpması da diğer etkileri arasında yer almaktadır
Yıldırımdan korunmak için binaların ve evlerin gökyüzüne yakın olan yerlerine ‘paratoner’ adı verilen aletler konulur Bu aletler kısaca havadaki elektrik yükünü toprağa aktarmaya yarayan, toprağa bağlanmış demir çubuklardır Topraklama sayesinde demir iletkene gelen yıldırım etkisiz hale getirilir
Thank you for visiting our website wich cover about Biyoloji. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.