vida çarık keski tekerlek gibi farklı makine çeşitleri ve bunların kullanım alanları ACİL !!!
ŞAÇMA CEVAP VERENİ ŞİKAYET EDERİM
KALDIRAÇLAR
Kaldıraç; sağlam bir destek noktasına değecek şekilde uzatılmış uzun bir çubuktan oluşur. Sağ ya da sol ucundan kuvvet uygulandığında, karşı taraf ters yönde aşağı ya da yukarı doğru hareket eder. Kuvvet hangi uçtan uygulanırsa uygulansın çubuk desteğe dokunduğu nokta etrafında döner. Bu noktaya dönme noktası veya destek noktası denir. Demek ki, kaldıraç sağlam bir destek noktası etrafında dönebilen sağlam yapılı çubuktan oluşan düzeneğin adıdır.
Bir iş yaparken kaldıraç kullanmaktaki amaç işi kolaylaştırmaktır. Kaldıraçlar yardıımı ile küçük kuvvetlerle büyük yükler kaldırılır fakat işten kazanç sağlanmaz.
Kaldıraçların kuvvet kazancının büyüklüğünü, Arşimet’in şu sözü desteklemektedir: “Bana üzerinde durabileceğim bir yer gösterin, Dünya’yı yerinden oynatayım.”
Kaldıraçta, kuvvetin destek noktasına olan uzaklığına kuvvet kolu, yükün destek noktasına olan uzaklığına da yük kolu denir. Ağırlığı önemsiz kaldıraç denge durumunda;
Bir kaldıraçta kuvvetten kazanmak için kuvvet kolunun, yük kolundan büyük olması gerekir, böylelikle cisimler ağırlığından daha küçük kuvvetlerle dengede tutulabilirler.
Kaldıraçlar, desteğin, yükün ve kuvvetin bulunduğu yere göre üç çeşittir:
a)Birinci Tip Kaldıraçlar: Destek Arada (Çift Taraflı Kaldıraçlar) Bu kaldıraç çeşidinde yük ve kuvvet uçlardayken destek noktası aradadır. Bunlar da destek noktasının yerine bağlı olarak farklı amaçlar için, farklı şekillerde yapılır. Her zaman kuvvet kazancı olmayabilir. Kuvvetten kazanç sağlanması için kuvvet kolunun yük kolundan büyük olması gerekir. Kuvvet kolunun yük koluna eşit olduğu kaldıraçlar, yalnızca kuvvetin yönünü değiştirmek için kullanılır. Yük kolunun kuvvet kolundan büyük olduğu kaldıraçlarda ise, kuvvetten kayıp vardır, ancak yön değiştirme söz konusudur.
Eşit kollu terazi, makas, tahterevalli, kerpeten, pense, kriko gibi aletler günlük hayatta kullandığımız çift taraflı kaldıraçlara örnek verilebilir.
b)İkinci Tip Kaldıraçlar: Destek Uçta (Tek Taraflı Kaldıraçlar) Bu kaldıraç çeşidinde destek uç noktadayken yük ve kuvvet diğer tarafta farklı noktalarda bulunabilir.
I)Destek Uçta, Yük Arada: Tek taraflı kaldıraçların bu çeşidinde yük kuvvetle destek arasındadır. Kuvvetten kazanç, aynı oranda yoldan kayıp vardır.
El arabası, gazoz açacağı, ceviz kıracağı bu kaldıraç tipinin örnekleridir.
II)Destek Uçta, Kuvvet Arada: Yük ile desteğin arasında kuvvetin yer aldığı bu kaldıraçlarda kuvvetten kayıp vardır, ancak bu sistemler iş yapma kolaylığı sağlar
Bu tip kaldıraca örnek olarak maşa, cımbız, kaşık, çene, insan kolu, kürek, tenis raketi, olta verilebilir.
MAKARALAR
Sabit bir eksen etrafında serbestçe dönebilen, çevresinde ipin geçmesi için bir oluk bulunan basit makineler makara olarak adlandırılır.
Makaralar yapılarına bağlı olarak iki çeşittir:
Sabit makaralar, Hareketli makaralar.
Makara çeşitleri kaldıraçlara benzer yapı gösterirler.
a)Sabit Makaralar: Çevresinden ip geçirilip, ipin bir ucuna yük, diğer ucuna kuvvet uygulanan, çengelinden bir yere monte edilen ve ip çekildiğinde yalnızca dönme hareketi yapabilen makaralara sabit makara denir.
Sabit makaralar destek noktası tam ortada olan kaldıraçlarla aynı özelliğe sahiptir. Destek noktası makaranın asıldığı orta noktasıdır. Yük kolu ile kuvvet kolu uzunlukları eşit olduğu için kuvvet kazancı yoktur. Aynı ipin bütün noktalarındaki gerilme kuvveti aynı olduğundan, F = P dir. Yükü kaldırmak için yüke eşit bir kuvvet kullanılır. Giriş ve çıkış kuvvetleri birbirine eşit olduğu için yoldan kayıp da yoktur. Kuvvetin uygulandığı ip ne kadar çekilirse yük de aynı miktar, ancak ters yönde hareket eder. Bu makaralar kuvvetin yönünü değiştirerek iş kolaylığı sağlarlar. Makara ağırlığı işleme katılmaz.
b)Hareketli Makaralar: Çevresinden ip geçirilip, ipin bir ucu yukarıda bir noktaya bağlanan, diğer ucuna kuvvet uygulanan, makaranın çengeline yük asılan ve ip çekildiğinde hem dönebilen hem de yükle birlikte yükselip alçalabilen makaralara hareketli makara denir.
Hareketli makaralar kuvvetin uçta, yükün ortada olduğu kaldıraç tipine uygundur. Aynı ipin bütün noktalarındaki gerilme kuvveti aynı olduğundan, dengenin şartına göre, F = P/2 dir. Kuvvet kazancı vardır. Yükün ağırlığı uygulanan kuvvetin iki katıdır. Yoldan kayıp vardır. Hareketli makaraya bağlı olan bir yükü h kadar kaldırmak için ipi 2h kadar çekmek gerekir. Hareketli makarada makara ağırlığı ihmal edilmez ise, makaranın ağırlığı P yüküne dâhil edilir. Hareketli makaralar, sabit makaralarda olduğu gibi kuvvetin yönünde değişiklik meydana getirmez. Sabit makara ile kaldırılmayan birçok yük hareketli makaralar ile kaldırılabilir.
VİDA
İki yüzeyi birbirine tutturmak veya monte etmek amacıyla en çok kullanılan bir silindir etrafına sarılmış eğik düzlemden oluşmuş şekle benzer, üzerinde küçük eğimli dişler bulunan basit makinelere vida denir. Vidalar üst kısımlarındaki yarıklara tornavida sokulup kuvvet uygulayarak döndürülür ve istenilen kısımlara tutturulur.
Vidada iki diş arasındaki uzaklığa vida adımı (a) denir. Vida bir tam dönüş yaptığında, bir vida adımı kadar yol alır. N kez döndüğünde ise
kadar yol alır.
Vidaya tornavida kullanılarak uygulanan kuvvet kısa bir yol boyunca etkiyen ve vidayı istenilen yönde hareket ettiren daha büyük bir kuvvete dönüşür. Bu nedenle vidada kuvvet kazancı vardır.
Enerjinin korunumu ilkesine göre; vida başının yaptığı iş, ucunun yaptığı işe eşittir. Vidayı döndürmek için uygulanan F kuvvetinin yaptığı iş, vida tahtaya girerken direngen kuvvetin
Pense. Tutma, sıkma, bükme ve kesme işleri yapmaya yarayan el aletidir. Kullanım alanı çok geniştir ve çok fazla çeşidi vardır.
