Bir cümleyi oluştururken kullandığımız sözcüklerin anlamlarına, kullanıldıkları yere, cümlede taşıdığı anlama dikkat etmeliyiz.
1) – Yanlış anlamda kullanılan sözcükler veya birbiriyle karıştırılan sözcükler
Yağmurun şiddetli yağması sokakların kirlenmesini sağladı. ( yol açtı )
Pilot uçağı çok iyi sürüyor ( kullanıyor )
Elektrik direklerine yeni hat döşendi. ( çekildi )
Adam kendini memurlara tanıttırdı. ( tanıttı )
Son yıllarda liderlere ölümcül saldırılar düzenleniyor. ( öldürücü )
Anten düşünce televizyon görünüşü görüntüsü bozuldu. ( görüntüsü )
Şehrin tepeden görüntüsü çok harika. ( görünüşü )
Senden özgü bir işçi bu işleri yapamaz. ( özge, başka )
2) – Sözcüklerin gereksiz kullanılması ve eşanlamlı sözcüklerin kullanılması ( yinelemesi ).
Pişmemiş çiğ etleri bize yedirdi.
Erzurum’da kışın sıfırın altında eksi kırk derece soğuk bulunur.
Hâlen uygulamada bunan bu madde iptal edilecektir.
Sınıfa girer girmez hemen ceketini çıkardı.
Yıllarca bu konuşmalar olumsuz tepki gördü.
Onlarla karşılıklı tartışacak halim yok.
Çalışmaya elverişli ve müsait ortamlar olmalı.
Herkes sağlık ve sıhhat konusunda hassas davranmalı.
Şükran Hanım yine hasta olmuş hastanede yatıyor. ( hastalanmış )
3) – Sözcüklerin yanlış yerde kullanılması.
Ağrısız kulak delinir. / Kulak ağrısız delinir.
Bu çocuk Yüksek Elektrik Mühendisi olacak. / Bu çocuk Elektrik Yüksek Mühendisi olacak.
Misafirleri ısıran sanatçının köpeği kudurdu. / Sanatçının misafirleri ısıran köpeği kudurdu.
Bu soruyu her Allah’ın günü duyuyoruz. / Bu soruyu Allah’ın her günü duyuyoruz.
Ağaç çok suda kaldığı için şişmiş. / Ağaç suda çok kaldığı için şişmiş.
Polis tarafından ülkeye yasadışı yollardan sokulan uyuşturucu maddeler ele geçirildi. / Ülkeye yasadışı yollardan sokulan uyuşturucu maddeler polisler tarafından ele geçirildi.
4) – Sözcüklerin çelişkili anlamlarda kullanılması:
12 Nisan 1978 yılında görevden ayrıldı. ( tarihinde )
Sporcumuz en öndeki yarışmacıyı geçerek ikinci oldu.
Mutlaka bu konuyu biliyor olmalı.
5) – Deyimlerin yanlış kullanılması:
Bu davranışınla bir çuval üzümü berbat ettin. ( inciri )
Sınavı kazandığını duyunca çok sevindi, adeta etekleri tutuştu. (etekleri zil çaldı ).
6) – Ata sözlerin yanlış kullanılması:
Ayağını yatağına göre uzat. ( yorganına ).
7) – Mantıksal tutarsızlık:
Yağmur yağdığı için şemsiyemi almadım.
Ünlü yazar Peyami Safa yazacağı romanla ödül aldı.
Babam traktörü sürerken tamir etti.
Hz. İsa milattan önce kaçıncı yüzyılda doğdu.
Bu hastalık beni ölüme hatta felce bile götürebilir.
8) – Karşılaştırma yanlışlıkları:
Annemi kardeşimden çok seviyorum.
Senin matematiğin benden iyi. ( benimkinden )
Bu işi senden daha çok seviyorum. / Bu işi senin sevdiğinden çok seviyorum.
