başkalaşım nedir? internetten kopya olmazsa ve kısa olursa sevinirim



Sagot :

Başkalaşım, metamorfoz olarak da bilinir. Özellikle böcekler için kullanılan bir terim olup, canlının tırtıl düzeyinden yetişkin düzeye geçişi.

Insecta sınıfı içerisinde sınıflandırılan canlılar, genel olarak başkalaşım geçirip geçirmemelerine bağlı olarak üç gruba ayrılırlar;

Ametabolus böcekler: Bu gruba böcek olmayan altı ayaklı (hexapod) canlılardan bir kısmı girer. Bu gruptaki canlıların larva ve yetişkin halleri çiftleşme organlarının yokluğu dışında aynıdır ve başkalaşım geçirmezler. Hemimetabolus böcekler: Bu gruba pek çok böcek grubu girmektedir. Larva yetişkinlik aşamasına kademeli olarak geçer ve koza aşaması yoktur. Holometabolus böcekler: Kelebekler ve pek çok böcek sınıfının dahil olduğu bu grupta yaşam döngüsü, tırtıl, koza ve yetişkin aşamalarından oluşur.

Başkalaşım geçiren canlılar; kelebek, kene, kurbağa, sinek ve benzeridir.

sinek,kelebek,kurbağa

Bazı canlılar dünyaya geldiklerinde ana canlıya benzerken bazıları da benzemezler. Ana canlıyabenzemeyen canlılar gelişim dönemleri boyunca başkalaşım geçirerek ana canlıya benzer hale gelirler. Kurbağaların ve böceklerin yumurtadan çıktıktan sonra yapısal değişikliğe uğrayarak ana canlıyabenzer hale gelmesine başkalaşım denir. (Kurbağaların ve böceklerin yumurtadan çıktıktan ergin hayvan oluncaya kadar geçirdikleri gelişim evrelerinin hepsine birden başkalaşım denir).

Kurbağalar ve eklem bacaklılardan böcekler, başkalaşım geçiren hayvanlardır.

1. İpek Böceğinin Gelişim Dönemleri (Başkalaşım Evreleri) :

- İpek böceği salgıladığı yapışkan bir maddeyle (iplikle) yumurtalarını birbirine

bağlayarak etrafa dağılmalarını önler.

- Tırtıl, yumurtaların gelişebilmesi için salgıladıkları iplikle kendilerine koza örmeye başlarlar. (Tırtıl bunu 3 � 4 günde örer).

- Yumurta olgunlaşınca tırtıl oluşur.

- Tırtılın ergin hale gelinceye kadar geçirdiği uyku dönemine pupa denir.

- Pupa dönemi sonunda koza yırtılır ve kelebek oluşur.

2. Kurbağanın Gelişim Dönemleri (Başkalaşım Evreleri) :

- Kurbağadaki döllenmiş yumurta hücresinin gelişmesi sonucu larva oluşur.

- Balığa benzeyen larvalar gelişerek iribaş olur.

- Zamanla iribaş büyüdükçe önce arka bacaklar, sonra ön bacaklar çıkar ve en sonunda kuyruk kaybolur.

- Bundan sonra genç yavru kurbağa oluşur. Yavru kurbağa da gelişerek ergin kurbağa haline gelir.