1-) Bilimsel deney için yapılması gereken ön hazırlıklar nelerdir ?
2-)Kontrollü deneyin amacı nedir ? Kontrollu deneye örnek verin .
3-Bilimsel bir araştırmada denenmiş bir hipotezin geçerliği yoktur sözünü açıklayınız.
4-)Güvenilirlik nedir ? Bilimsel araştırmada güvenirligin önemini açıklayınz .
Bilimsel Çalışma Yönteminin basamakları-örnek bir çalışma
Bilimsel Çalışma Yönteminin Basamakları:
1- Problemin Belirlenmesi
Öncelikle problemin iyi anlaşılması gerekiyor. "Problemi anlamak problemi yarı-yarıya çözmek demektir."
2- Gözlem
Nitel ve Nicel olmak üzere iki çeşit gözlem vardır.
Nitel Gözlem : Beş duyumuzu kullanarak yaptığımız gözlemlerdir.Örneğin "çaydanlıktaki su sıcaktır".Buradaki gözlem nitel bir gözlemdir.Bunu suya dokunarak veya sudan çıkan buharı gözlemleyerek karar veririz.
Nicel Gözlem : Ölçü aletleri kullanılarak yapılan gözlemlerdir. Örneğin "çaydanlıktaki su 80ºC dir".Buradaki gözlem nicel bir gözlemdir.Burada termometre aleti kullanılarak bir gözlem yapılmıştır.
Yukarıdaki örneklerden de anlaşıldığı gibi nitel gözlemler kişiler arasında farklılık gösterebilirken nicel gözlemler daha objektifdir. Bu yüzden bilimsel bir çalışma sırasında nicel gözlemlere daha fazla ağırlık verilir.
3- Verilerin Toplanması
Veriler problem ile ilgili gerçekleri içerir. Gözlemler sonucu elde edilen veriler toplanıp düzenlenir.
4- Hipotezin Kurulması
Hipotez probleme geçici bir çözümdür.Bu çözüm yapılan gözlemler ve toplanan veriler ışığında kurulmuştur.İyi bir hipotez;
- probleme iyi bir çözüm önermeli
- deney ve gözlemlere açık olmalı
- toplanan tüm verilere uygun olmalıdır.
5- Tahminlerde Bulunma
Kurulan hipotezler doğrultusunda mantıklı sonuçların çıkartılmasıdır ve bu sonuçlar ile hipotezler test edilir.Tahminler "Eğer.................... ise ................. dır" şeklindeki cümlelerle ifade edilir.Tahminler genellikle "Tümdengelim" ve "Tümevarım" yöntemleri ile gerçekleştirilir.
Tümdengelim yönteminde bir ön bilgi kullanılarak genelleme yapılır. Örnek : Eğer bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiş ise insanda hücrelerden meydana gelmiştir.
Tümevarım yönteminde ise özel gözlemler yapılarak bir sonuca varılır.Örnek : Eğer insanlar hayvanlarbitkiler hücrelerden meydana gelmiş ise bütün canlıların yapı birimi hücredir.
6- Kontrollü Deney
Yapılan tahminlerin geçerli olup olmadığı kontrollü deneyler sonucu tespit edilir.Kontrollü deneylerde iki deney grubu vardır: Birine kontrol grubu diğerine ise deney grubu denir.Her iki grupta da aynı deney aynı şartlar altında yapılır iken sadece araştırılan faktör gruplar arasında farklı tutulur.
Deney sonuçları tahminleri doğrular ise hipotez geçerlilik kazanır.Aksi durumda ise eldeki verilerle yeni hipotezler kurularak bilimsel çalışmaya devam edilir.
7- Gerçek
Deneyler ile kanıtlanmış bilimsel doğrulardır.
8- Teori
Tekrarlanan deneylerle doğruluğu tam olarak değil ama büyük ölçüde kabul edilmiş hipotezlerdir.Teorilerin çürütülme ihtimalleri vardır.
9- Kanun
Bir teori veya hipotez doğruluğu bütün bilimlerce kabul edilmiş ise kanun halini alır.Örnek : Yerçekimi kanunu Mendel Kanunları
Bir olguyu, bilime dayandırarak kanıtlama biçimine "bilimsel deney" denir. Bu olguların, doğruluk değerini ölçmek ya da hangi koşullarda hangi sonuçların süregeldiğini açıkça görebilmek için deney yapılır.
Sorularımıza bakalım ve cevaplayalım:
Kontrollü deneyde iki adet gözlem yapılır ve bu gözlemlerden birisi deney grubu içerisinde birisi de kontrol grubu içerisinde incelenir. Genellikle işlem görmeyen gruba kontrol grubu denir. Bu sayede deneyin gerçekleşme olasılığının aksini kontrol etmiş oluruz.
Kısacası, kontrollü deneyin amacı, işlem uyguladığımız olgunun tam tersi durumunda neler olacağını görebilmektir.
Kontrollü deneye örnek olarak;
Aynı koşullara sahip olan bir saksı hazırlanır. İçerisine aynı tip tohum, toprak ve gübre konur. Güneş ışığı alma durumu da iki saksı için aynı konuma ayarlanır. Fakat bu saksılardan birisine diğerinden farklı oranda su verilir. Daha sonrasında bitkilerin gelişimleri gözlemlenir. Bu bağlamda en iyi su oranı saptanmış olur. Bu deneyde kontrol grubu olan saksı, daha az miktarda sur verilen saksıdır.
Bu sözde anlatılmak istenen, hipotezin yani her türlü tahminin, kontrollü bir bilimsel deneyle açıklanmamış olması, o hipotezin yalnızca geçici bir tahmin ve çözüm yolu olduğu şeklindedir, kesin bir gerçekliği ifade etmez.
Kısacası bir hipotez, daha öncesinde bir bilimsel araştırmada kullanılmış olsa da her bilimsel araştırma için sıfırdan, özgün bir hipotez kurulmalı ve deneyle de açıklanmalıdır.
Bilimsel bir deneyde ölçülmek istenen olgunun, tutarlı ve istikrarlı bir şekilde ölçülmesine güvenilirlik denir. Bilimsel araştırmada güvenilirlik önemlidir çünkü; güvenilir olan bir testin başka deneyler üzerinde kullanılmasıyla benzer sonuçlar elde edilebilir. Kısacası kararlılığın bir göstergesidir.
Bilimsel araştırma örnekleri; https://eodev.com/gorev/11524015
Betullsahinerr
