MADDELERİN DEĞİŞİMİ
Maddelerin bulundukları durumdan farklı bir duruma geçmesine değişim denir. Madde değişimleri doğal bir olaydır. Bazıları kendiliğinden bazılarıda değişik şartlardan dolayı gerçekleşir. Bu değişimler zararlı olabildiği gibi yararlı sonuçlarda ortaya çıkarır.
Maddelerdeki değişimler ikiye ayrılır. Bunlar fiziksel ve kimyasal değişimlerdir. Maddenin dış yapısında meydana gelen değişimlere fiziksel değişme denir. Maddenin iç yapısında meydana gelen değişime ise kimyasal değişme denir.
Fiziksel değişime uğrayan maddeler değişik yöntemlerle eski hâline getirilebilir. Çünkü fiziksel değişimde maddelerin sadece hâl, boyut, görünüm vb özellikler değişir. Kimyasal değişmede, madde yapısal değişikliğe uğradığı için farklı bir maddeye dönüşür. Bu nedenle her zaman eski hâlini alması mümkün değildir. Yanma, paslanma, ekşime, mayalanma, çürüme ve elektroliz gibi olaylar kimyasal değişimlere girer.
Fiziksel değişimde, maddenin toplam kütlesinde ve kimyasal özelliklerinde bir değişme olmaz. Kimyasal değişmede de toplam kütle değişmez. Doğada meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişimlerin bir kısmı kendiliğinden bir kısmıda kontrollü olarak gerçekleşir. Günlük hayatta farkında olalım ya da olmayalım fiziksel ve kimyasal değişimlerle iç içe yaşarız. Olayların bazıları sadece fiziksel değişimi, bazıları sadece kimyasal değişimi, bazıları ise bunların her ikisini de içerir.
Fiziksel değişimler; kağıdın yırtılması, odunun kırılması, yaprağın dökülmesi, naftalinin süblimleşmesi, mumun erimesi, camın kırılması, tebeşirin toz hâline gelmesi, buğdayın öğütülmesi, suyun buza ve buhara dönüşmesi, tuzun suda erimesi, reçelin şekerlenmesi, gökkuşağının oluşması vb olaylardır. Fiziksel değişmeler sonucu sadece maddenin fiziksel özelliği değişir, maddenin kimliği sabit kalır.
Kimyasal değişimler; mumun yanması, suyun elektrolizi, yaprağın sararması, peynirin küflenmesi, kibritin ya da kömürün yanması, suyun oluşması, gümüşün kararması, elmanın çürümesi, hamurun mayalanması, sütten yoğurt yapılması, sütün ekşimesi, radyoaktif bozunma, demirin paslanması, uranyum ve toryumdan enerji elde edilmesi vb olaylardır. Kimyasal değişimde maddenin iç yapısı değişikliğe uğrayarak yeni maddeye dönüşür, maddenin kimliği değişir.
Sanayi ve teknolojinin gelişimi ile artan enerji ihtiyacı nükleer enerji santralleri ile karşılanmaktadır. Nükleer santrallerde yakıt olarak uranyum, toryum vb elementler kullanılır. Bu yakıtlardan açığa çıkan ısı, suyu buhar hâline getirir. Elde edilen buharla buhar motoru ve jeneratörün çalışması sağlanır. Yakıttan su buharına sağlığa zararlı maddeler karıştığı için su buharı doğal ortama bırakılmadan soğuk su yardımı ile bir ünitede tekrar su hâline dönüştürülür.
Nükleer enerji santrallerinde enerji üretimi süresince kullanılan maddelerde fiziksel ve kimyasal değişimler gerçekleşir. Uranyum ve toryumun yakılması kimyasal değişim, suyun önce buhar sonra tekrar buharın yoğuşturularak suya dönüştürülmesi fiziksel değişime birer örnektir.
en iyi cevap yapabilir misin?
