eğitim öğretim ile ilgili deneme verirmisiniz
Başarılı Bir Öğretmende Bulunması Gereken Özellikler
Öğretmenlerin Sahip Olmaları Gereken Davranış Olarak Sosyal Beceri
GİRİŞ
Öğretmenlerin sahip olmaları gereken davranışlar geçmişten günümüze öğretmen yetiştirme çalışmalarının geleneksel konularından biri olmuştur. Öğretmenliğin bir bilim mi, sanat mı olduğu farklı çevreler tarafından uzun zamandır tartışılmaktadır. Her iki görüşte taraftar bulmaktadır. Öğretmenliği sanat olarak görenlere göre, öğretmenlikte yetenek, sevgi, yaratıcılık ve ilham gibi nitelikler önem kazanmaktadır. Öğretmenliği bilim olarak görenlere göre ise bilgi ve beceri önem kazanmaktadır. İki görüşün de haklılık payı vardır. Uygulamada bunları uzlaştırmak da oldukça kolaydır, çünkü iki görüşte farklı kavramlardan bahsetmektedir. Bir grup kişilik özelliğinden bahsederken, diğer grup becerilerden ve bilgilerden bahsetmektedir. Bu iki görüşten şu sonuca varmak olasıdır: Öğretmenlik bir takım kişilik özellikleri ile bilgi ve beceriler gerektirir. Kişilik özelliklerinin günümüzde öğretilmesi oldukça zor görünmektedir, ama beceri ve bilgiler öğretilebilir.
Etkili öğretmenlerde bulunması gereken bilgi ve beceriler konusunda değişik listeler görmek olasıdır. Örneğin; Reed ve Bergman’ın (1) öne sürdüğü etkin öğretmen özellikleri incelendiğinde bu özelliklerin çoğu öğrenilebilir, öğretilebilir ve değerlendirilebilir özelliklerdir. Öğretmen yetiştiren kurumlarda yapılmaya çalışılan işte bu öğretilebilir, öğrenilebilir ve değerlendirilebilir bilgi ve becerileri öğretmen adaylarına kazandırmaya çalışmaktadır.
Öğretmenlerde bulunması gerekli olan öğretilebilir, öğrenilebilir ve değerlendirilebilir davranışların neler olduğu konusunda çeşitli listeler görmek olasıdır. Öğretilebilir, öğrenilebilir olan davranışlar etkin öğretmenlerde bulunması gereken özellikler olarak görülmektedir. Etkin öğretmen özelliklerinden bazıları şu şekilde sıralanmaktadır: 1. Öğretim uzmanı, 2. Yönetici, 3. Güdüleyici, 4. Lider, 5. Danışman, 6. Çevre düzenleyici ve 7. Model olarak öğretmen. Bir başka yaklaşıma göre ise öğretmenlik mesleği şu boyutları içermelidir: Konu uzmanlığı, güdüleyici, öğrenenlerin farklılığı, öğretimin plânlanması, öğrenme stratejileri, öğrenme çevresi, iletişim ve değerlendirme (2).
Öğretmenlerin rolleri eğitim sürecinin üç unsuru dikkate alınarak da ele alınabilir. Bu roller: 1. Öğretimle ilgili, 2. Yönetimle ilgili ve 3. Rehberlik ve psikolojik danışma ile ilgili roller olarak sıralanmaktadır. Rehberlik ve psikolojik danışma ile ilgili öğretmenlerin rolleri arasında ise dinleyici rolü, kurumlara yönetici ve kabul edici rolü, insan potansiyelini geliştirici rolü, insan ilişkilerini geliştirici rolü ve rehberlik ve psikolojik danışma programını destekleyici rolü sayılabilir (3).
Son yıllarda öğretmen adaylarında bulunması gereken roller konusunda üç alan belirlenmektedir. Bu alanlar: 1. Organizasyon-plânlama ve öğretim yaklaşımları, 2. Meslekî profesyonellik ve 3. Sosyal beceriler (4). Capel ve arkadaşları tarafından yeni göreve başlayan öğretmenlerden beklenen üç grup davranış aşağıda sıralanmıştır:
1. Organizasyon-plânlama ve öğretim yaklaşımı:
Ders için gerekli olan kitapları, diğer materyalleri hazırlamak ve öğrencilerin gelişim süreçleri ve kendi çalışmaları hakkında yöneticilerle konuşmak, temizlik ve güvenlik önlemlerini kontrol etmek için okula zamanından önce gelmek.
Sınıfın özelliklerine göre hangi konuları öğreteceğini plânlama ve hazırlamak.
Kendi dosyasında düzenli kayıtları tutabilmek ve bu kayıtları güncelleştirmek.
Kendi özel alan bilgisine sahip olmak.
Değişik öğretim teknikleri denemek.
2. Meslekî Profesyonellik
Yeni öğrenmelere açık olmak.
Esnek olmak.
Uygun kıyafet giymek.
Okul işleyişi ve politikası hakkında bilgili olmak.
Liderlik rolü almak.
Kendini geliştirme ile ilgili sorumluluk almak.
Özel alan bilgisini güncelleştirmek.
Öğrencilerin öğrenmelerini sağlayacak etkinlikleri kullanmak.
Öğrenci aileleri ile çocukların gelişim süreçlerini tartışmak.
3. Sosyal Beceriler
Öğrenciler ve diğer görevlilerle iyi iletişim geliştirmek.
Espri anlayışına sahip olmak.
Takımla iyi ilişkiler kurarak çalışmak.
Çocukların yanısıra yetişkinlerle de iyi iletişim kurmak.
Güç durumları zararsız hâle getirmeyi öğrenmek.
Bu yazıda öğretmenlerde bulunması gereken üç unsurdan biri olan “sosyal beceriler” ele alınıp incelenmiştir.
